Dicerca

	Dicerca
	Eschscholtz, 1829
	; Dicerca aenea
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	bogatkowate
Podrodzina	Chrysochroinae
Plemię	Dicercini
Rodzaj	Dicerca
	Typ nomenklatoryczny
	Buprestis aenea Linnaeus, 1761
Synonimy
	Buprestis (Dicerea) Eschscholtz, 1829; Buprestis (Stenuris) Kirby, 1837; Stenuris Kirby, 1837; Dicera (Argante) Schaefer, 1950; Argante Gistel, 1834; Hemidicerca Richter, 1952; Neoargante Nelson, 2006;
	Buprestis (Dicerea) Eschscholtz, 1829; Buprestis (Stenuris) Kirby, 1837; Stenuris Kirby, 1837; Dicera (Argante) Schaefer, 1950; Argante Gistel, 1834; Hemidicerca Richter, 1952; Neoargante Nelson, 2006;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dicerca – rodzaj chrząszczy z rodziny bogatkowatych i podrodziny Chrysochroinae. Obejmuje 46 opisanych gatunków. Zamieszkuje Holarktykę. Larwy są saproksylofagami. Dorosłe osobniki latają w ciepłe, słoneczne dni.

Morfologia

Chrząszcze o ciele w obrysie owalnym, wydłużonym, silnie zwężonym ku tyłowi. Ubarwienie od miedzianego i mosiężnego, przez matowy brąz po czerń. Niekiedy występuje zielonkawy połysk. Głowa płaska lub z lekkim wciskiem, o powierzchni pomarszczonej i krótkim, wykrojonym nadustku. Czułki mają człony piłkowane od czwartego wzwyż. Poprzeczne przedplecze ma łukowato wyciętą przednią krawędź i podwójnie falistą krawędź tylną. Wydłużone pokrywy mają zwykle ogoniasto przedłużone wierzchołki. Zapiersie ma delikatny rowek przez środek. Uda dwóch początkowych par odnóży silniej nabrzmiałe niż tylne. Tylna para z biodrami silnie rozszerzonymi pośrodku i wyraźnie dłuższymi niż w innych parach goleniami^[1].

Larwy cechuje matowa płytka grzbietowa ze znakiem w kształcie odwróconego „V” oraz ostatni segment ciała pozbawiony pary twardych wyrostków. Przynajmniej u części gatunków występują pozostałości odnóży^[1].

Biologia i ekologia

Larwy tych bogatkowatych żerują w bieli i twardzieli martwych drzew lub martwych części drzew żyjących. Tylko u D. pugionata odnotowano drążenie w drewnie wyglądającym na zdrowe. Owady dorosłe są aktywne w ciepłe, słoneczne dni. U wielu gatunków osobniki dorosłe hibernują u podstawy pni i pod kłodami. Cykl życiowy u D. berolinensis w Europie Środkowej trwa 3 do 7 lat^[1].

Rozprzestrzenienie

Rodzaj holarktyczny. W krainie nearktycznej występuje 27 gatunków, z czego 3 w Meksyku, a 24 na północ od niego^[1]. Z terenu Polski wykazano 6 gatunków: D. aenea, D. alni, D. berolinensis, D. furcata, D. herbstii i D. moesta^[2], przy czym rekord dotyczący D. herbstii jest wątpliwy^[3]. D. moesta jest objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową^[4].

Taksonomia

Takson ten wprowadzony został w 1839 roku przez Johanna Friedricha von Eschscholtza. Gatunkiem typowym wyznaczono Buprestis aenea^[1].

Należy tu 46 opisanych gatunków^[5]:

Dicerca aenea (Linnaeus, 1766)
Dicerca aeneovaria Waterhouse, 1882
Dicerca alni (Fischer von Waldheim, 1824)
Dicerca amphibia Marseul, 1865
Dicerca asperata (Laporte & Gory, 1837)
Dicerca berolinensis (Herbst, 1779)
†Dicerca bilinica Prokop & Bílý, 1999
†Dicerca bronni Heyden, 1859
Dicerca cajonensis Knull, 1944
Dicerca callosa Casey, 1909
Dicerca caudata LeConte, 1860
Dicerca chlorostigma Mannerheim, 1837
Dicerca corrugata Fairmaire, 1902
Dicerca crassicollis LeConte, 1857
Dicerca divaricata (Say, 1823)
Dicerca dumolini (Laporte & Gory, 1837)
†Dicerca eurydice Wickham, 1914
Dicerca furcata (Thunberg, 1787)
Dicerca herbstii (Kiesenwetter, 1857)
Dicerca hesperoborealis Hatch & Beer, 1938
Dicerca hornii Crotch, 1873
Dicerca inconspicua Waterhouse, 1882
Dicerca juncea Knull, 1958
Dicerca kurosawai Hattori & Akiyama, 1999
Dicerca lepida LeConte, 1857
Dicerca lugubris LeConte, 1860
Dicerca lurida (Fabricius, 1775)
Dicerca moesta (Fabricius, 1793) – poraj
Dicerca mutica LeConte, 1860
Dicerca obscura (Fabricius, 1781)
Dicerca obtusa Kraatz in: Heyden & Kraatz, 1882
Dicerca pectorosa LeConte, 1857
†Dicerca prisca Heer, 1847
Dicerca propinqua Waterhouse, 1882
Dicerca pugionata (Germar, 1824)
Dicerca punctulata (Schönherr, 1817)
Dicerca querci Knull, 1941
†Dicerca reticulatoides Bellamy, 2003
Dicerca scabida Marseul, 1865
Dicerca sexualis Crotch, 1873
Dicerca spreta (Gory, 1841)
Dicerca tenebrica (Kirby, 1837)
Dicerca tenebrosa (Kirby, 1837)
Dicerca tibialis Lewis, 1893
Dicerca tuberculata (Laporte & Gory, 1837)
Dicerca vitalisi Descarpentries & Villiers, 1963

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Gayle H. Nelson. A revision of the genus Dicerca in North America (Coleoptera: Buprestidae). „Entomologische Arbeiten aus dem Museum Georg Frey”, 1975.
↑ rodzaj: Dicerca Eschscholtz, 1829. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-11-27].
↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski tom XXIII, zeszyt 10: Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea. Warszawa: 1985.
↑ Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2015-02-02].
↑ Dicerca. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2016-11-27].

[Nelson-1] Gayle H. Nelson. A revision of the genus Dicerca in North America (Coleoptera: Buprestidae). „Entomologische Arbeiten aus dem Museum Georg Frey”, 1975.

[biomap-2] rodzaj: Dicerca Eschscholtz, 1829. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-11-27].

[Burakowski-3] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski tom XXIII, zeszyt 10: Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea. Warszawa: 1985.

[rozp-4] Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2015-02-02].

[biolib-5] Dicerca. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2016-11-27].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]