Dionizjos II, Dionizjos Młodszy, Dionizjusz II Młodszy (ur. 405 p.n.e., zm. 343 p.n.e. w Koryncie) – tyran Syrakuz panujący w latach 367-357 p.n.e. i 347-344 p.n.e., syn Dionizjosa (Dionizjusza) I.

Dionizjos II
tyran Syrakuz
Okres

od 367 p.n.e.
do 357 p.n.e.

tyran Syrakuz
Okres

od 347 p.n.e.
do 344 p.n.e.

Dane biograficzne
Data urodzenia

405 p.n.e.

Data i miejsce śmierci

343 p.n.e.
Korynt

Ojciec

Dionizjos I

Pierwszy okres rządów. Dionizjusz Młodszy a Platon edytuj

W początkowym, pomyślnym dla Syrakuz okresie rządów Dionizjusz Młodszy pozostawał pod wpływem Diona i filozofa Platona, który dwukrotnie (w 366 p.n.e. i 361 p.n.e.) przebywał na jego dworze, a po raz pierwszy (389 p.n.e.) był na Sycylii za rządów jego ojca. Otworzył więzienia i obniżył podatki, zawarł pokój z Kartaginą i Lukanami, a także założył na nowo dwa miasta zburzone przez ojca, Rhegion i Naksos, a w Apulii stworzył dwie bazy morskie, które miały strzec przed piratami wejścia na Adriatyk. Dionizjusz przyjaźnił się z Platonem, który chciał uczynić z niego idealnego władcę-filozofa na wzór myśli wyrażonych w Państwie. Platon przybył na Sycylię na przełomie 367-366 p.n.e., po śmierci Dionizjusza I (z którym był w konflikcie) chciał bowiem swoje ideały polityczne wpoić jego następcy. Dionizjusz II początkowo poddał się wpływom Platona, ale w jego otoczeniu szybko powstały podejrzenia, że wizyta filozofa jest początkiem ukartowanego spisku zmierzającego do obalenia władcy i zastąpienia go Dionem. Niewykluczone też, że sam Dion dążył jednak do przejęcia władzy. Intrygi dworskie doprowadziły do wygnania Diona, a Platon został zatrzymany jako honorowy więzień. Udało mu się jednak po jakimś czasie opuścić Syrakuzy i przybyć do Aten, ale nadal utrzymywał kontakty zarówno z Dionizjuszem II, jak i Dionem.

Platon udał się na Sycylię po raz trzeci w 361 p.n.e., na zaproszenie Dionizjosa i za namową przebywającego w Atenach Diona – po raz kolejny jednak groziło mu tam niebezpieczeństwo, z którego uwolnił się dzięki pomocy Archytas i mieszkańców Tarentu, opuszczając ostatecznie Syrakuzy w 360 p.n.e. W tym czasie Dionizjusz rządził silną ręką, zdecydowany rozprawić się ze wzrastającą opozycją, trwały już bowiem przygotowania do jego obalenia, i to zarówno w samych Syrakuzach, jak i w Atenach, wśród uczniów Akademii. Wobec siły państwa syrakuzańskiego zamierzenie to było trudne – Dion dysponował tylko 3 tysiącami ludzi, Dionizjusz zaś ponad stu tysiącami. Powodzenie przewrotu było jednak możliwe dzięki szybkości działania i sprawnej organizacji – Dion po wylądowaniu na przylądku Heraklea Minoa pomaszerował prosto na Syrakuzy, w drodze zaś przyłączyło się do niego 50 tysięcy obywateli miast sycylijskich zniewolonych przez Syrakuzy. Broniący zamku Euryalos najemnicy z Kampanii zbiegli, Dion zajął Syrakuzy, a Dionizjusz schronił się na obwarowanej wyspie Ortygii. Ortygia skapitulowała dopiero w 355 p.n.e., a Dionizjuszowi pozwolono schronić się do jego posiadłości w Italii.

Drugi okres panowania edytuj

Podczas 10-letniego wygnania Dionizjusz sprawował okrutne rządy w Italii. W tym czasie w Syrakuzach nastąpiła seria zmian rządów. Tą niestabilność polityczną wykorzystał Dionizjusz, który powrócił na tron w 347 p.n.e., obalając tyrana Nyzajosa. Drugi okres jego tyranii trwał jednak tylko trzy lata – zrozpaczeni jego okrutnymi rządami mieszkańcy Syrakuz wezwali na pomoc tyrana Hiketesa z Leontinoj, który w 344 p.n.e., działając w ścisłym przymierzu z Kartagińczykami, pokonał Dionizjusza i wyparł go na wyspę Ortygię. Ostatecznie w 344 p.n.e. zwyciężył go Timoleon.

Po obaleniu edytuj

Dionizjusz żył odtąd w Koryncie jako osoba prywatna, zmarł rok później, według późniejszej legendy w zapomnieniu i w biedzie.

Bibliografia edytuj

  • Piotr Iwaszkiewicz, Wiesław Łoś, Marek Stępień, Władcy i wodzowie starożytności. Słownik, Warszawa: WSiP, 1998, s. 125, ISBN 83-02-06971-X, OCLC 69568159.
  • Włodzimierz Lengauer, Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1999, s. 211-212, ISBN 83-7181-083-0, OCLC 749800661.