Dom Dębiński w Krakowie
Dom Dębiński (także Dom Pod Beczką) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie przy ulicy Sławkowskiej 14, na Starym Mieście.
![]() | |
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Ukończenie budowy |
XV wiek |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | |
Położenie na mapie Krakowa ![]() | |
![]() |
Historia
edytujKamienica została wzniesiona w połowie XV wieku. Była wówczas budynkiem jednopiętrowym z trzytraktowymi piwnicami. Przebudowano ją w drugiej połowie XVI, nadając renesansowy charakter. W latach 30. XVII w. należała do Wiklińskiego. Według spisu z 1661 r. była opuszczona i zrujnowana. W latach 1674–1692 właścicielem posiadłości był łowczy królewski Ludwik[1]lub Kaspar Dębiński. Wówczas elewacja kamienicy została w czasie renowacji budynku ozdobiona malunkami przedstawiającymi różne rodzaje broni[2]. W połowie XVIII w. znowu stała się kamienicą mieszczańską, należąc do Machnickich, Jaworskich, Larysów, Tuszyńskich i Szwaygerów. Na początku XIX w. kamienica była już dwupiętrowa i trzytraktowa, a renesansowe elewacje były pokryte tynkiem. Kolejny właściciel, Jan Stelzl w 1821 zlecił przebudowę sieni na sklep. W jej wyniku kamienica nabrała wyglądu neoklasycystycznego. Wybudowano również oficynę według projektu Błażeja Szatkowskiego. Kolejną przebudowę zlecił Henryk Eber w 1909. W 1927 wybudowano kolejną oficynę, rozebraną w latach 60. W latach 70. XX w. dokonano rekonstrukcji fasady do stanu przypominającego siedemnastowieczny[1]. Od lat 90. XX wieku w piwnicy budynku mieści się scena Teatru Starego o nazwie „Przy Sławkowskiej 14”. W latach 1982–1990 w budynku znajdowała się siedziba krakowskiego oddziału Wydawnictwa Naukowego PWN[2].
7 marca 1968 kamienica została wpisana do rejestru zabytków[3]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków[4].
Charakterystyka
edytujDom Dębiński ma trzy kondygnacje naziemne. Elewacja frontowa jest w całości trójosiowa. W drugiej osi parteru znajduje się kamienny, półkoliście zwieńczony portal. Okna ozdobione są obramieniami i gzymsami nadokiennymi. Budynek wieńczy attyka i gzyms koronujący[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Maria Makarewicz , Karta ewidencyjna zabytku [online], zabytek.pl, 2017 [dostęp 2024-06-20] .
- ↑ a b c Encyklopedia Krakowa. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 904. ISBN 83-01-13325-2.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2024-05-30] .
- ↑ Gminna ewidencja zabytków – Kraków. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. bip.krakow.pl. [dostęp 2024-05-30]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Praca zbiorowa: Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2.