Wikipedia

Dom im. Wojciecha Sawickiego w Warszawie

budynek w Warszawie

Dom im. Wojciecha Sawickiego – zabytkowy budynek znajdujący się przy ul. Zagórnej 3 w Warszawie.

Dom im. Wojciecha Sawickiego
w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 1492-A z 29 lipca 1991
Ilustracja
Budynek od strony ul. Zagórnej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Zagórna 3

Styl architektoniczny

secesja[1]

Rozpoczęcie budowy

1915

Ukończenie budowy

1915

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom im. Wojciecha Sawickiegow Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dom im. Wojciecha Sawickiegow Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom im. Wojciecha Sawickiegow Warszawie”
52,226389°N 21,041292°E/52,226389 21,041292
Multimedia w Wikimedia Commons

Opis edytuj

Dom został wzniesiony w 1915 z inicjatywy dyrektora Banku Handlowego w Warszawie Wojciecha Sawickiego z przeznaczeniem na sierociniec dla ubogich dzieci (przede wszystkim dziewcząt) z Powiśla[2][3]. Pierwotnie miał adres Zagórna 9[4][5], jego numer zmieniono po II wojnie światowej[6].

Secesyjny budynek przypominający wielkomiejską kamienicę został przykryty mansardowym dachem[1][3]. Trzy piętra i użytkowe poddasze zostały ujęte dwoma zryzalitowanymi pionami klatek schodowych[3]. Na fasadzie umieszczono zachowane do dzisiaj pamiątkowe tablice: z napisem Dom Imienia Wojciecha Sawickiego 1915 i z przedstawieniem Matki Boskiej Częstochowskiej[3].

Od 1919 w podarowanym przez Wojciecha Sawickiego magistratowi budynku mieściła się Szkoła Powszechna nr 29[4][7][8]. Była ona uważana za jedną z najlepszych szkół w mieście[9]. Dojeżdżali do niej uczniowie z innych dzielnic i spoza Warszawy[9], m.in. w latach 1930–1931 jej uczniem był Jan Bytnar (dojeżdżając z Piastowa)[10]. Obok budynku znajdowało się boisko szkolne[11].

W 1940 nieruchomość została zajęta przez zmotoryzowaną jednostkę Wehrmachtu[3].

W sierpniu 1944 w czasie powstania warszawskiego ulica Zagórna znalazła się na terenie opanowanym przez Polaków, a w budynku urządzono szpital powstańczy[7]. 16 września 1944, w czasie pacyfikacji Czerniakowa, Niemcy wtargnęli do budynku, w którym znajdowało się ok. 200 rannych[12]. Część z nich zamordowali w piwnicach domu[12][13] oraz na rogu ulic Czerniakowskiej i Górnośląskiej[14]. W częściowo opróżnionym budynku urządzono szpital dla rannych Niemców[15].

Podziurawiony pociskami budynek przetrwał wojnę[16]. Po 1945 mieściły się tam kolejno: szkoła, Dom Dziecka nr 10, Instytut Badań nad Młodzieżą oraz Instytut Badań Problemów Młodzieży[6].

Od 1991 nieruchomość użytkuje Kancelaria Sejmu[3]. Mieści się w nim Biuro Analiz Sejmowych i Wydawnictwo Sejmowe[3]. W tym samym roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[17].

W 2018 na działce przylegającej do nieruchomości od strony wschodniej i południowej powstał budynek hotelu Ibis Styles Warszawa Centrum[18].

Galeria edytuj

  •  
    Dom im. Wojciecha Sawickiego przed budową hotelu Ibis od strony ul. Górnośląskiej (2010)
  •  
    Tablica informacyjna na ogrodzeniu od strony ul. Zagórnej
  •  
    Tablica z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej na fasadzie
  •  
    Tablica pamiątkowa na parterze budynku

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 217.
  2. ↑ Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 10. ISBN 978-83-943750-8-9.
  3. ↑ a b c d e f g Marek Czapelski: Gmachy Sejmu i Senatu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2010, s. 111. ISBN 978-83-7666-062-2.
  4. ↑ a b Lech Królikowski: Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2008, s. 583. ISBN 978-83-88477-81-2.
  5. ↑ Stanisław Komornicki: Na barykadach Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964, s. 254.
  6. ↑ a b Zagórna 3. [w:] Biuro Analiz Sejmowych [on-line]. bas.sejm.gov.pl. [dostęp 2017-11-22].
  7. ↑ a b Bożena Wierzbicka: Sejm i Senat. Architektura i wnętrza. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997, s. 31. ISBN 83-7059-298-8.
  8. ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łodź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
  9. ↑ a b Jerzy Kasprzycki: Warszawa nieznana. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982, s. 65.
  10. ↑ Barbara Wachowicz: Rudy, Alek, Zośka. Gawęda o bohaterach „Kamieni na szaniec”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2007, s. 61, 68. ISBN 978-83-7399-219-1.
  11. ↑ Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1970, s. 9.
  12. ↑ a b Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 818. ISBN 978-83-240-1057-8.
  13. ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 302.
  14. ↑ Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 135, 138, 141.
  15. ↑ Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 135, 137.
  16. ↑ Maciej Piekarski: Tak zapamiętałem. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 19879, s. 259. ISBN 83-06-00115-X.
  17. ↑ Zestawienia zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2017 r. woj. mazowieckie (Warszawa). nid.pl. [dostęp 2017-11-24].
  18. ↑ Michał Wojtczuk. Prześpij się w Warszawie. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 8–9 grudnia 2018. 

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_im._Wojciecha_Sawickiego_w_Warszawie&oldid=73081625”