Działko GAU-12

GAU-12/U Equalizer – pięciolufowe działko kalibru 25 mm w systemie Gatlinga, zaprojektowane przez General Electric, używane przez siły zbrojne Stanów Zjednoczonych i wielu innych krajów członków NATO.

GAU-12 Equalizer

Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	General Electric
Rodzaj	działko systemu Gatlinga
Zasada działania	napęd hydrauliczny, pneumatyczny, elektryczny
Historia
Prototypy	październik 1993
Dane techniczne
Kaliber	25 mm
Liczba luf	5 (4 w GAU-22/A)
Nabój	25 × 137 mm
Zasilanie	taśmowe, beztaśmowe
Wymiary
Długość	2,11 m
Szerokość	279 mm
Długość lufy	1732 mm
Masa
broni	123 kg
Inne
Prędkość pocz. pocisku	1036 m/s (API) 1085 m/s (TP, HEI)
Masa pocisku	184 g (HEI) 215 g (API)
Szybkostrzelność teoretyczna	3600–4200 strz./min.
Dane operacyjne
Odmiany broni
GAU-22/A

Test działka GAU-12.

Historia rozwoju

Pięciolufowe działko „Equalizer” (ang. Wyrównywacz) zostało zaprojektowane w późnych latach 70. XX wieku, na podstawie mechanizmu innego działka GAU-8/A Avenger, do strzelania nową amunicją standardu NATO o kalibrze 25 mm.

Działko to jest napędzane silnikiem elektrycznym o mocy 15 KM (11,1 kW), a w przypadku montażu zewnętrznego np. na samochodach, przy pomocy mechanizmu pneumatycznego. Szybkostrzelność waha się od 3600 do maksymalnie 4200 strzałów na minutę.

Standardową amunicją tego działka jest amunicja PGU-20/U API (ang. Armor Piercing Incendiary – przeciwpancerna zapalająca), PGU-22 HEI lub PGU-25 HEI (ang. High Explosive Incendiary - burząco-zapalająca). Przy użyciu twardej amunicji i porównywalnej prędkości wylotowej jest bardziej skuteczny niż starszy M61 Vulcan i bardziej efektywny niż starsze 30 mm działko ADEN.

Obecnie działko GAU-12 jest stosowane jako uzbrojenie samolotów AV-8B Harrier II należących do Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych, oraz włoskie i hiszpańskie siły powietrzne. W samolocie Harrier II działko to jest zamontowane w zasobnikach po obu stronach kadłuba z których lewy zawiera działko, a prawy 300 sztuk amunicji. Amunicja z zasobnika dostarczana jest przez mostek łączący oba zasobniki w tylnej ich części, a wystrzelone łuski wracają drugim mostkiem w przedniej części zasobników.

Masa własna całej instalacji wynosi 408,2 kg, a z amunicją 557,9 kg. Ani RAF, ani lotnictwo Królewskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Brytanii, które również są użytkownikami samolotów Harrier początkowo nie zdecydowały się na wprowadzenie do uzbrojenia działek GAU-12, planując zamontować w to miejsce 2 nowe działka ADEN 25 strzelające tą sama amunicją GAU-12/U, ale zaprojektowanego na bazie 30 mm działka ADEN. Projekt działka ADEN 25 został jednak skasowany w 1999 roku ze względu na duże problemy wynikłe podczas testów, dlatego też brytyjskie Harriery i Sea Harriery muszą polegać na 30 mm działkach starszego typu. Ostatecznie Harriery wersji GR.5 są uzbrojone w działka GAU-12/U produkowane na licencji przez Royal Small Arms Factory.

GAU-12 jest montowany także na samolotach bliskiego wsparcia artyleryjskiego AC-130U Spooky (jedno działko GAU-12 na lewej burcie) i samochodach pancernych LAV-AD (ang. Light Armored Vehicle Air Defense – lekki samochód pancerny obrony przeciwlotniczej) należących do Piechoty Morskiej USA. Planowane jest szersze zastosowanie tego działka włącznie z zamontowaniem na śmigłowcu AH-1 Cobra.

Nowa, czterolufowa wersja działka GAU-12/U oznaczona symbolem GAU-22/A znajduje się na uzbrojeniu nowego myśliwca F-35 Lightning II. Samoloty F-35A uzbrojone są w działko z 180 sztukami amunicji zabudowane wewnątrz kadłuba, natomiast wersje F-35B STOVL oraz F-35C mają działka z 220 sztukami amunicji w zdejmowanych gondolach podwieszonych centralnie pod kadłubem.

Głównym producentem działek GAU-12 jest General Dynamics Armament and Technical Products.

Bibliografia

• Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 77. ISBN 83-86028-01-7.