Dziumbier

szczyt Tatr Niżnych na Słowacji

Dziumbier[1] (niekiedy Dziumbir[2] lub Dżumbir[3], słow. Ďumbier, węg. Gyömbér, niem. Djumbier; 2043 m) – najwyższy szczyt Tatr Niżnych na Słowacji[4].

Dziumbier
Ďumbier
Ilustracja
Widok na Dziumbier z przełęczy Krúpovo sedlo
Państwo

 Słowacja

Położenie

Liptowski Jan, Brezno, Horná Lehota

Pasmo

Niżne Tatry

Wysokość

2043 m n.p.m.

Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, blisko centrum u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Dziumbier”
Ziemia48°56′11,2″N 19°38′25,4″E/48,936444 19,640389

Topografia

edytuj

Znajduje się w głównym grzbiecie tych Tatr, pomiędzy szczytem Krúpova hoľa (1922 m), od którego oddzielony jest przełęczą Krúpovo sedlo (ok. 1890 m) i Štiavnica (2025 m). Od strony południowej łagodne zbocza pokryte polami głazów granitowych opadają do górnej części Bystrej Doliny, od północnej opada ścianami, filarami i stromym zboczem do dwóch kotłów lodowcowych w najwyższej części Doliny Jańskiej. Ściany te mają wysokość niemal 500 m. Kotły oddzielone są krótkim, opadającym z Dziumbira grzbietem o nazwie Ludárova hoľa. Na dnie zachodniego kotła znajduje się niewielkie jeziorko Bystré pleso widoczne ze szczytu Dziumbira[5].

Geologia

edytuj

Całe partie szczytowe góry, podobnie jak i biegnące od niej w obie strony fragmenty głównego grzbietu niżnotatrzańskiego zbudowane są z głębinowych skał krystalicznych, głównie z biotytowych tonalitów i granodiorytów. Niżej przez południowe stoki ciągnie się poziomo pas paskowanych i prążkowanych gnejsów i migmatytów ze starszego paleozoiku (neoproterozoiku?), a poniżej niego (w osi schroniska gen. M. R. Štefánika i doliny Bystrianki) pas wapieni i dolomitów pochodzących ze środkowego i młodszego triasu[6], w których wykształciła się wielka Jaskinia Martwych Nietoperzy.

Opis szczytu

edytuj

Na szczycie znajduje się dwuramienny drewniany krzyż oraz betonowy obelisk. Od XIV do XIX w. w zboczach masywu (zwłaszcza północnych) prowadzono intensywne prace górnicze, wydobywając złoto, antymonit i rudę żelaza. Do dziś widoczne są dla wprawnego oka pozostałości tej działalności[7] w postaci zasypanych wylotów sztolni, hałd skały płonnej czy śladów górniczych dróżek i ścieżek.

W kotłach północnych można spotkać świstaki tatrzańskie i kozice[7]. Cały masyw Dziumbiera leży na terenie Parku Narodowego Niżne Tatry, ponadto północne stoki z kotłami polodowcowymi objęte są dodatkową, ścisłą ochroną w granicach rezerwatu przyrody Dziumbier[4].

W czasie końcowej fazy słowackiego powstania narodowego na przełomie października i listopada 1944 r. w rejonie przełęczy między szczytem Dziumbiera a Králičką miały miejsce walki pomiędzy słowackimi powstańcami a wojskiem niemieckim. Pamiątką po nich jest pomnik stojący obok schroniska gen. M.R. Štefánika[7]. W grudniu tego samego roku w tym samym rejonie przekraczała grzbiet w bardzo trudnych warunkach pogodowych jednostka francuskich partyzantów[8].

Turystyka

edytuj

Ze szczytu rozciąga się szeroka panorama gór środkowej i północnej Słowacji. Widoki obejmują cały horyzont pokryty górami. Oprócz Tatr Niżnych widoczne są Tatry, Góry Choczańskie, Wielka Fatra, Mała Fatra, Jezioro Liptowskie i góry środkowej Słowacji Na szczyt prowadzi czerwony szlak turystyczny z przełęczy pod szczytem Krúpovo sedlo (powrót tą samą trasą), a zimą również szlak zimowy ze schroniska gen. M.R.Štefánika (latem zamknięty)[7].

  Krúpovo sedlo – Ďumbier. Czas przejścia: 0.40 godz, ↓ 0.30 godz)

Przypisy

edytuj
  1. Elżbieta Chudorlińska. Europa. Część I. „Nazewnictwo Geograficzne Świata”. 11, s. 209, 2009. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju. (pol.). 
  2. Dziumbir.
  3. Dżumbir, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 303.
  4. a b Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2014-04-01].
  5. Niżne Tatry – zachód. Mapa turystyczna 1:50 000. Banská Bystrica: Tatraplan, 2013.
  6. Mapa geologiczna Słowacji. Geoportál ŠGÚDŠ. [dostęp 2023-04-25].
  7. a b c d Sławomir Adamczak: Niżne Tatry. Przewodnik. Warszawa: Agencja „TD”, 2003. ISBN 83-88859-06-4.
  8. Zdenko Hochmuth a kolektív: Nízke Tatry. Západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982, s. 270