Dzwonkówka ochrowa

Dzwonkówka ochrowa (Entoloma cetratum (Fr.) M.M. Moser) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae).

Dzwonkówka ochrowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka ochrowa
Nazwa systematyczna
Entoloma cetratum (Fr.) M.M. Moser Kl. Krypt.-Fl., Bd II b/2, ed. 4 (Stuttgart) 2b/2: 206 (1978)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus cetratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1978 r. Meinhard Michael Moser, przenosząc go do rodzaju Entoloma.

Synonimy:

• Agaricus cetratus Fr. 1818)
• Entoloma cetratum (Fr.) M.M. Moser 1978 var. cetratum
• Hyporrhodius cetratus (Fr.) J. Schröt. 1889
• Latzinaea cetrata (Fr.) Kuntze 1891
• Nolanea cetrata (Fr.) P. Kumm. 1871
• Nolanea cetrata (Fr.) P. Kumm. 1871 f. cetrata
• Nolanea cetrata f. mediospora Largent 1994
• Nolanea cetrata f. minimospora Largent 1994
• Nolanea cetrata (Fr.) P. Kumm. 1871 var. cetrata
• Rhodophyllus cetratus (Fr.) Quél. 1886

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1–4 cm, u młodych owocników stożkowato-dzwonkowaty, potem kolejno łukowaty, płasko rozpostarty i płasko rozpostarty z płytkim wgłębieniem lub wybrzuszeniem na środku. Z czasem ulega także pofałdowaniu. Brzeg ostry, wystający poza blaszki. Jest niehigrofaniczny. W stanie suchym jest jasnoochrowo-brązowy i jaśniejszy przy brzegu, w stanie wilgotnym zmienia barwę na pomarańczowobrązową lub szarobrązową i staje się przy brzegu prążkowany od prześwitujących blaszek.

Blaszki

Średniogęste, w liczbie (15–) 20–30, z międzyblaszkami (I = (1–) 3–5 (–7), wąsko przyrośnięte lub prawie wolne, początkowo w kształcie trójkątne, potem brzuchate. Mają szerokość do 7 mm, początkowo są żółtawobrązowe, potem różowe, w końcu różowo-brązowe. Ostrza nieregularnie karbowane.

Trzon

Twardy, kruchy, pusty. Wysokość przeważnie 3,5–8,5 cm, grubość do 2-4 mm, cylindryczny ze stopniowo rozszerzająca się podstawą, czasami skręcony. Powierzchnia o barwie od bladożółtej do żółtawobrązowej, silnie pokryta luźnymi włókienkami, przy podstawie biała.

Miąższ

Cienki, żółtobrązowy o niewyraźnym, nieco zjełczałym smaku i bez zapachu

Cechy mikroskopowe

Zarodniki (9,5–) 10,0–13,5 × 7,0–8,0 (–9,0) μm, w widoku z boku nieregularnie zazwyczaj 6–7-kątowe. Czasami 5–8-kątowe. Podstawki 25–50 × 8–13,5 μm, 2–zarodnikowe, rzadko jedno lub kilkuzarodnikowe, ze sprzążkami. Cystyd brak. Strzępki w komórkach skórki o szerokości 4–7(–10) μm, promieniowo ułożone. Pod skórką strzępki nabrzmiałe o rozmiarach 50–90(–140) × 15–30 μm. Wewnątrz strzępek, czasami również w błonach komórkowych, bardzo blady pigment, nigdy nie występuje inkrustacja.

Występowanie i siedlisko

Dzwonkówka ochrowa w Europie jest pospolita. Występuje także w północno-zachodniej części USA, na Alasce i w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne stanowiska. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczana jest w nim do gatunków rzadkich i chronionych.

Saprotrof. Występuje od lipca do września w lasach iglastych i mieszanych na kwaśnych glebach. Pojawia się w małych grupach, zazwyczaj wśród igieł drzew iglastych na glebie piaszczystej, ale także często w zbiorowiskach roślin wrzosowatych i na wydmach przybrzeżnych. Występuje również na torfie i wśród torfowców.

Gatunki podobne

Dzwonkówka ochrowa jest pospolitym gatunkiem dość łatwym do odróżnienia od innych dzwonkówek. Charakteryzuje się żółtawym kolorom, a mikroskopowo dużymi zarodnikami i 2-zarodnikowymi podstawkami. Podobna dzwonkówka gwiaździstozarodnikowa (Entoloma conferendum) odróżnia się wyraźnym wybrzuszeniem na kapeluszu i podłużnie żłobionym trzonem.