NEWZ 112E

towarowa lokomotywa elektryczna
(Przekierowano z ET42)

NEWZ 112E (seria ET42) – normalnotorowa dwuczłonowa towarowa lokomotywa elektryczna produkowana w latach 1978–1982 w radzieckich zakładach NEWZ w liczbie 50 sztuk specjalnie dla Polskich Kolei Państwowych.

NEWZ 112E
Ilustracja
ET42-030 (2011)
Inne oznaczenia

ET42

Producent

NEWZ Nowoczerkask

Lata budowy

1978–1982

Układ osi

Bo’Bo’+Bo’Bo’

Wymiary
Masa służbowa

164 t

Długość

30 880 mm

Średnica kół

1250 mm

Napęd
Trakcja

elektryczna

Typ silników

NB-508A

Liczba silników

8

Napięcie zasilania

3000 V DC

Parametry eksploatacyjne
Moc ciągła

4480 kW

Moc godzinna

4840 kW

Maksymalna siła pociągowa

50 T

Stosunek przekładni

86:25

Prędkość konstrukcyjna

100 km/h

System hamulca

Oerlikon + ED

Żargonowo nazywana Ruskiem, Czapajewem bądź łodzią podwodną[1].

Historia

edytuj

Geneza

edytuj
 
Rosyjska lokomotywa ВЛ10 (WŁ10) – pierwowzór ET42

W 1969 ukończono elektryfikację magistrali węglowej między Górnym Śląskiem a Gdańskiem, co spowodowało możliwość prowadzenia pociągów towarowych lokomotywami elektrycznymi ze Śląska aż do portów bałtyckich. Jednakże PKP nie miały w swoim taborze odpowiednio silnych lokomotyw, które mogłyby obsługiwać coraz cięższe pociągi na tej trasie. Początkowo trasa ta była obsługiwana przez lokomotywy ET21 w trakcji wielokrotnej. Powodowało to jednak braki w lokomotywach. Na początku lat 70. zamówiono więc niezależnie u dwóch dostawców silniejsze lokomotywy dwuczłonowe: w Czechosłowacji (ET40) oraz w radzieckich Nowoczerkaskich Zakładach Budowy Elektrowozów (ET42). Pierwotnie lokomotywy radzieckie miały otrzymać oznaczenie ET41, lecz ich dostawa się przeciągnęła i oznaczenie to otrzymała nowa lokomotywa ET41 skonstruowana w Polsce na podstawie lokomotywy EU07[2].

Projekt i budowa

edytuj

Podczas projektowania ET42 oparto się na konstrukcji szerokotorowych elektrowozów WŁ10 (ВЛ10) i WŁ11 (ВЛ11). Pierwsze ET42 rozpoczęły służbę na PKP w maju 1978 roku, a ostatnie na wiosnę 1982. Wyprodukowano 50 sztuk tych lokomotyw, wyłącznie dla Polski. W grudniu 2005 ZNTK Poznań przedstawiły projekt modernizacji tej lokomotywy do serii ET42M[3], ale ostatecznie do niej nie doszło.

Konstrukcja

edytuj

Konstrukcja lokomotywy wzorowana jest na elektrowozach WŁ10 (ВЛ10) i WŁ11 (ВЛ11) kolei radzieckich i charakteryzuje się prostą budową, łatwością eksploatacji oraz niezawodnością. ET42 od początku została zaprojektowana jako dwuczłonowa, w przeciwieństwie do pozostałych lokomotyw dwuczłonowych eksploatowanych przez PKP, jak ET41 oraz ET40. Silne powiązanie obwodów elektrycznych pomiędzy członami umożliwia pełną współpracę między nimi, np. łączenie w szereg wszystkich silników z różnych członów. W ten sposób lokomotywą ET42 można ruszyć bardzo ciężki pociąg lub jechać powoli bez uciekania się do stratnej jazdy oporowej. ET42 jest wyposażona w sprzęg do ogrzewania wagonów, co pozwala prowadzić nią również pociągi osobowe.

Lokomotywa ma pięć pozycji osłabienia wzbudzenia (od 83% do 36% pełnego pola) co pozwala na wysoką prędkość na szlaku po rozpędzeniu składu[4].

Eksploatacja

edytuj
 
ET42-001 (2006)
 
ET42-07 (2013)

W latach 1978–1982 zakupiono 50 lokomotyw ET42. 1 stycznia 1979 roku na stanie były 3 lokomotywy, 1 stycznia 1980 – 9, a zasadnicze dostawy nastąpiły w 1980 i 1981 roku[2]. Cała seria została przydzielona do lokomotywowni Zduńska Wola Karsznice i należała do zakładu taboru w Łodzi. Głównym przeznaczeniem ET42 była obsługa najcięższych pociągów węglowych na liniach wiodących ze Śląska do portów w Gdańsku i Gdyni. Były to najsilniejsze, a przy tym najmniej zawodne lokomotywy eksploatowane przez PKP[5].

Cztery lokomotywy uległy wypadkom (ET42-003, ET42-045, ET42-043, ET42-033) i zostały skreślone z ewidencji PKP. Pozostałe pracowały do końca na sieci PKP. Z początkiem 2009 roku cała seria ET42 licząca 46 pojazdów, podobnie jak ET40, została przekazana do rezerwy długoterminowej w Karsznicach[5].

Od czerwca 2011 pojazdy ET42 były sukcesywnie przywracane do ruchu[5]. Wszystkie zostały przekazane do Zakładu Taboru Tarnowskie Góry.

Przypisy

edytuj
  1. Mały Słownik Żargonu Kolejowego, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa 2020, s. 11, ISBN 978-83-65709-56-1.
  2. a b Grzegorz Kotlarz: Elektrowozy na magistrali węglowej, „Świat Kolei” nr 2/2005, s. 16–21.
  3. Maciej Martyniak. Poznański hit. „Kurier PKP”. 2/2006, s. 11. Warszawa: Kolejowa Oficyna Wydawnicza. ISSN 1733-8492. (pol.). 
  4. Lokomotywa elektryczna serii ET42 – Zeus Page – Trakcja i Wagony, Eksploatacja Kolei i inne stare pisma online [online], zeus.krb.com.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (pol.).
  5. a b c Paweł Terczyński: ET42 wracają do łask w: „Świat Kolei” nr 12/2011, s. 4.

Bibliografia

edytuj
  • Paweł Terczyński. Lokomotywa elektryczna towarowa ET42. „Świat Kolei”. 7/2001, s. 39. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.