Edmund Kwasek
Edmund Kwasek (ur. 14 lipca 1923 w Ostrowcu Świętokrzyskim, zm. 24 czerwca 2002 w Warszawie) – podpułkownik służb bezpieczeństwa PRL, oficer śledczy, zbrodniarz stalinowski[potrzebny przypis].
 podułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Formacja | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Syn Stanisława i Antoniny. Był uczniem gimnazjum im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim, a w czasie wojny partyzantem Armii Ludowej. Pod koniec stycznia 1945 r., w wieku 22 lat, trafił do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach. Karierę zaczął jako pracownik tamtejszego Wydziału Śledczego. Przesłuchiwał m.in. Stanisława Kosickiego, pierwowzór literackiej postaci Maćka Chełmickiego, bohatera powieści "Popiół i diament".
Na początku 1946 r. został mianowany naczelnikiem tego Wydziału. Funkcję tę pełnił przez następne trzy lata.
Kwasek nie tylko katował osadzonych, bywało, że występował też w roli ich "sędziego". Tak było 11 lipca 1945 r., kiedy Okręgowy Sąd Wojskowy w Łodzi na sesji w Kielcach skazał żołnierza niepodległościowego podziemia Konrada Zygmunta Suwalskiego na karę śmierci. Na tym procesie Edmund Kwasek był ławnikiem[potrzebny przypis]. Edmund Kwasek prowadził śledztwo w sprawie pogromu kieleckiego.
W 1948 r., został przeniesiony z Kielc do Gdańska i mianowany Naczelnikiem tamtejszego Wydziału Śledczego WUBP. Od 1949 r. pracował w Departamencie X Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Jego szefem był Józef Różański, który w opinii służbowej o nim napisał: “Mjr Kwasek. Zdolny oficer śledczy. Może trochę zarozumiały, z tendencją efekciarstwa”[potrzebny przypis].
Będąc w Departamencie X, przez prawie rok, od 30 października 1948 do 8 września 1949, w tajnym więzieniu MBP w podwarszawskim Miedzeszynie, kryptonim "Spacer", przesłuchiwał i torturował m.in. Bolesława Kontryma, oficera Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, majora Wojska Polskiego, cichociemnego, żołnierza Armii Krajowej[1]. Podpis Edmunda Kwaska widnieje pod 23 protokołowanymi przesłuchaniami "Żmudzina"[potrzebny przypis]. W tymże więzieniu Kwasek przesłuchiwał też m.in. oskarżonych o "odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne", w jednej z najgłośniejszych spraw stalinizmu. Jednym z nich był Włodzimierz Lechowicz[potrzebny przypis].
Głównie jednak Kwasek urzędował w Areszcie Śledczym na Mokotowie, stojąc m.in. na czele Wydziału II, który zajmował się penetracją obcych wywiadów w partii. Przez więźniów zaliczany był do najgorszych i najbrutalniejszych oprawców[potrzebny przypis].
W latach 50. Kwasek przeszedł do pracy w cywilu.
W 1996 r., w tzw. procesie Humera, Edmund Kwasek razem z 12 innymi śledczymi MBP został skazany na karę kilkuletniego więzienia. Został osadzony w więzieniu na Rakowieckiej, w którym pół wieku wcześniej katował polskich patriotów. Ze względu na zły stan zdrowia, wkrótce je opuścił. Zmarł 6 lat później, w 2002 r.[potrzebny przypis] Pochowany na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych (1946)[2]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Brązowy Krzyż Zasługi
- Krzyż Partyzancki (1946)
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
Bibliografia edytuj
- Aparat bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945-1990, Instytut Pamięci Narodowej, Gdańsk 2010.
- Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-03-30]. (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Tadeusz Płużański: „Żmudzin" zgładzony przez komunistów. niezalezna.pl, 12 sierpnia 2013.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 219