Eksplozja w Halifaksie

Eksplozja w Halifaksie (ang. Halifax Explosion, fr. L'explosion de Halifax) – katastrofa morska, do której doszło rankiem 6 grudnia 1917 roku w mieście portowym Halifax w kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja. W wyniku zderzenia dwóch statków doszło do jednej z największych w historii nienuklearnych eksplozji wywołanych przez człowieka, doprowadzając do śmierci blisko dwóch tysięcy osób[1][2].

Eksplozja w Halifaksie
Ilustracja
Zdjęcie chmury powstałej po eksplozji
Państwo

 Kanada

Miejsce

Halifax

Rodzaj zdarzenia

katastrofa morska, eksplozja

Data

6 grudnia 1917

Godzina

9:04

Ofiary śmiertelne

ok. 1950 osób

Ranni

ok. 9000 osób

Położenie na mapie
Położenie miejsca katastrofy na mapie
Centrum eksplozji
44°40′09,12″N 63°35′47,04″W/44,669200 -63,596400
Skutki eksplozji
Widok na dewastowany Halifax dwa dni po eksplozji. Wrak SS Imo jest widoczny po drugiej stronie zatoki.
Wrak SS Imo
Zniszczony Halifax's Exhibition Building, tutaj znaleziono ostatnie ciało w 1919 roku
Zniszczony Budynek St. Joseph's Convent
Robotnicy usuwający gruz ze stacji North Street

Geneza

edytuj

W czasie I wojny światowej miasto Halifax było jednym z głównych portów, z których wypływały statki z żołnierzami oraz zaopatrzeniem dla walczącej w Europie ententy. Tutaj formowały się konwoje atlantyckie[1][3][4].

Katastrofa

edytuj

6 grudnia 1917 około godziny 8.45 w zatoce Bedford Basin nastąpiło zderzenie francuskiego frachtowcaMont-Blanc(inne języki)” wiozącego 2653 tony materiałów wybuchowych (w tym m.in. kwas pikrynowy) oraz cieczy łatwopalnych, takich jak benzen, z pływającym w czarterze norweskim parowcemImo(inne języki)”. W wyniku zderzenia na pokładzie „Mont-Blanc” wybuchł pożar, który już po kilku minutach był nie do opanowania. Kapitan podjął wówczas decyzję o opuszczeniu dryfującego statku. W tym czasie na nabrzeżach zaczęły zbierać się tłumy gapiów. Dryfujący „Mont-Blanc” uderzył w nabrzeże, a okoliczni strażacy natychmiast ruszyli w jego kierunku, aby ugasić pożar. Nikt nie zdawał sobie wówczas sprawy z tego, że pożaru nie da się już opanować. O godzinie 9:04 pożar na pokładzie „Mont-Blanc” dotarł do znajdujących się w ładowni materiałów wybuchowych, co doprowadziło do eksplozji. Była ona tak potężna, ze zniszczyła wszystkie zabudowania w promieniu 800 m oraz uszkodziła tysiące budynków w całym mieście w promieniu 2600 m od miejsca eksplozji. W wyniku eksplozji zginęło blisko 2 tysiące osób (dokładna liczba nie jest znana), około 9000 osób zostało rannych, u 600 osób stwierdzono uszkodzenia oczu, z czego 38 straciło wzrok na zawsze. Szacuje się, że moc eksplozji była równoważna wybuchowi 3 tysięcy ton TNT, a więc ok. 1/5 mocy bomby jądrowej zrzuconej na Hiroszimę. Skala zniszczeń była tak duża, że port na długo utracił możliwości normalnego funkcjonowania. Mimo to prawie cała (oprócz jednego marynarza) załoga „Mont-Blanc” przeżyła. Mniej szczęścia miała załoga „Imo”[1][2][3][4].

Śledztwo

edytuj

Natychmiast po zdarzeniu rozpoczęto śledztwo, mające na celu poznanie przyczyn katastrofy. Początkowo uważano, że doszło do sabotażu, sugerując nawet, że załoga „Imo” działa na rzecz Niemiec. Po odrzuceniu wersji o niemieckim sabotażu, winą obarczono załogę „Mont-Blanc”, jednak ostatecznie uznano, że załogi obu statków popełniły błędy nawigacyjne[1][3][4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Halifax Explosion 1917. CBC, 2003-09-19. [dostęp 2011-02-25]. (ang.).
  2. a b Time: Disasters that Shook the World. Time Home Entertainment, 2012. ISBN 978-1-60320-247-3. (ang.).
  3. a b c Michał Banach: Eksplozja frachtowca Mont-Blanc w Halifaxie (1917). smartage.pl, 2020-03-26. (pol.).
  4. a b c W.B. Hamilton, Halifax, [w:] W.B. Hamilton, Place Names of Atlantic Canada, Toronto–Buffalo–London: University of Toronto Press, 1996, s. 333 (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • John Griffith Armstrong: The Halifax Explosion and the Royal Canadian Navy. UBC Press, 2002. ISBN 978-0-7748-0891-0. (ang.).
  • Joyce Glasner: The Halifax Explosion: Heroes and Survivors. James Lorimer & Company, 2011. ISBN 978-1-55277-943-9. (ang.).
  • Archibald MacMechan, Graham Metson: The Halifax Explosion: December 6, 1917. McGraw-Hill Ryerson, 1978. ISBN 978-0-07-082798-1.

Linki zewnętrzne

edytuj