Elaphomyces
Elaphomyces Nees (jeleniak) – rodzaj grzyba z rodziny jeleniakowatych (Elaphomycetaceae)[1].
 Jeleniak myszaty | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
jeleniak |
| Nazwa systematyczna | |
| Elaphomyces Nees Syn. pl. mycet.: 68 (1820) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji: Elaphomycetaceae, Eurotiales, Eurotiomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi według Index Fungorum[1].
Synonimy naukowe: Ascoscleroderma Clémencet, Ceratogaster Corda, Ceraunium Wallr., Hypogaeum Pers., Lycoperdastrum Haller ex Kuntze, Phymatium Chevall[2].
Nazwa polska według B. Gumińskiej i W. Wojewody[3].
Charakterystyka
edytujGrzyby podziemne, których owocniki rozwijają się i dojrzewają całkowicie pod powierzchnią ziemi. Zarodniki rozsiewane są przez zwierzęta po mechanicznym zniszczeniu owocników. W większości są grzybami mykoryzowymi współżyjącymi z takim gatunkami drzew jak: dąb (Quercus), buk (Fagus), leszczyna (Corylus), grab (Carpinus), topola (Populus), wierzba (Salix), lipa (Tilia) i sosna (Pinus)[4]. Często na ich owocnikach pasożytują grzyby zwane maczużnikami, zaliczane do rodzaju Tolypocladium[5].
Owocniki kulisto-bulwiaste. Okrywa gruba, przeważnie drobno brodawkowana. Wnętrze po dojrzeniu czarnobrązowe, jednorodne lub podzielone na duże komory, niemarmurkowate, pylasto się rozpadające. Zarodniki: Ciemnobrązowe, okrągławe, kolczaste (kolce wygięte, długości do 4 μm). Worki okrągławo-gruszkowate, 3-8 zarodnikowe[5].
Gatunki występujące w Polsce
edytuj- Elaphomyces aculeatus Vittad. 1831
- Elaphomyces anthracinus Vittad. 1831
- Elaphomyces asperulus Vittad. 1831 – jeleniak szorstki
- Elaphomyces cyanosporus Tul. & C. Tul. 1851
- Elaphomyces decipiens Vittad. 1831[6]
- Elaphomyces granulatus Fr. 1829 – jeleniak sarni
- Elaphomyces leveillei Tul. & C. Tul. 1841
- Elaphomyces maculatus Vittad. 1831[6]
- Elaphomyces muricatus Fr. 1829 – jeleniak myszaty
- Elaphomyces papillatus Vittad. 1831
- Elaphomyces quercicola Ławryn., A. Paz & Lavoise 2017
Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum[7]. Nazwy polskie według B. Gumińskiej i W. Wojewody[3]. Wykaz gatunków według internetowej listy oraz Czerwonej listy[8][9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-04] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Roman Hovsepyan, Elaphomyces muricatus (Ascomycota), a new record for hypogeous fungi in Armenia, „Österr. Z. Pilzk.”, 22, 2013 [dostęp 2023-02-02] (ang.).
- ↑ a b E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b Takson niepewny.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27].