Elaphomyces Nees (jeleniak) – rodzaj grzyba z rodziny jeleniakowatych (Elaphomycetaceae)[1].

Jeleniak
Ilustracja
Jeleniak myszaty
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Eurotiomycetes

Podklasa

Eurotiomycetidae

Rząd

kropidlakowce

Rodzina

jeleniakowate

Rodzaj

jeleniak

Nazwa systematyczna
Elaphomyces Nees
Syn. pl. mycet.: 68 (1820)
Typ nomenklatoryczny

Elaphomyces officinalis Nees

Jeleniak sarni

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji: Elaphomycetaceae, Eurotiales, Eurotiomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi według Index Fungorum[1].

Synonimy naukowe: Ascoscleroderma Clémencet, Ceratogaster Corda, Ceraunium Wallr., Hypogaeum Pers., Lycoperdastrum Haller ex Kuntze, Phymatium Chevall[2].

Nazwa polska według B. Gumińskiej i W. Wojewody[3].

Charakterystyka

edytuj

Grzyby podziemne, których owocniki rozwijają się i dojrzewają całkowicie pod powierzchnią ziemi. Zarodniki rozsiewane są przez zwierzęta po mechanicznym zniszczeniu owocników. W większości są grzybami mykoryzowymi współżyjącymi z takim gatunkami drzew jak: dąb (Quercus), buk (Fagus), leszczyna (Corylus), grab (Carpinus), topola (Populus), wierzba (Salix), lipa (Tilia) i sosna (Pinus)[4]. Często na ich owocnikach pasożytują grzyby zwane maczużnikami, zaliczane do rodzaju Tolypocladium[5].

Owocniki kulisto-bulwiaste. Okrywa gruba, przeważnie drobno brodawkowana. Wnętrze po dojrzeniu czarnobrązowe, jednorodne lub podzielone na duże komory, niemarmurkowate, pylasto się rozpadające. Zarodniki: Ciemnobrązowe, okrągławe, kolczaste (kolce wygięte, długości do 4 μm). Worki okrągławo-gruszkowate, 3-8 zarodnikowe[5].

Gatunki występujące w Polsce

edytuj

Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum[7]. Nazwy polskie według B. Gumińskiej i W. Wojewody[3]. Wykaz gatunków według internetowej listy oraz Czerwonej listy[8][9].

Przypisy

edytuj
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-04] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  3. a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  4. Roman Hovsepyan, Elaphomyces muricatus (Ascomycota), a new record for hypogeous fungi in Armenia, „Österr. Z. Pilzk.”, 22, 2013 [dostęp 2023-02-02] (ang.).
  5. a b E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  6. a b Takson niepewny.
  7. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
  8. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  9. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27].