Elly Heuss-Knapp

niemiecka polityk

Elly Heuss-Knapp (ur. 25 stycznia 1881 w Strasburgu, zm. 19 lipca 1952 w Bonn) − niemiecka polityk i działaczka społeczna, założycielka fundacji Müttergenesungswerk, pierwsza dama Niemiec (1949–1952).

Elly Heuss-Knapp
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 stycznia 1881
Strasburg

Data i miejsce śmierci

19 lipca 1952
Bonn

Pierwsza dama Niemiec
Okres

od 13 września 1949
do 19 lipca 1952

Małżonek

Theodor Heuss

Następczyni

Wilhelmine Lübke

Życiorys

edytuj

Elly Knapp urodziła się w 1881 roku jako druga córka pochodzącej z Kaukazu Lidii Korganov (1849–1925) i ekonomisty Georga Friedricha Knappa (1842–1926). Jej wujem był niemiecki chemik Justus von Liebig[1]. Dzieciństwo spędziła u dziadków w Brunszwiku, następnie mieszkała wraz z rodzicami w Strasburgu.

W 1899 roku Knapp zdała egzamin nauczycielski i od 1900 roku pracowała w szkole dla dziewcząt w Strasburgu. W 1905 rozpoczęła studia ekonomiczne na Uniwersytetach we Fryburgu i Berlinie[2].

Po zawarciu małżeństwa z Theodorem Heussem, przeniosła się do Berlina, gdzie pracowała jako nauczycielka w Alice-Salomon-Hochschule. W 1912 wraz z rodziną przeprowadziła się do Heilbronn, gdzie w latach pierwszej wojny światowej prowadziła agencję pośrednictwa pracy dla żon żołnierzy powołanych na front. Po powrocie do Berlina w 1918 powróciła do zawodu nauczyciela, znajdując zatrudnienie w Pestalozzi-Fröbel-Haus i Społecznej Szkole Żeńskiej. Bezskutecznie kandydowała do Weimarskiego Zgromadzenia Narodowego (1919) i Reichstagu (1920)[2]. Do 1933 była wykładowcą w Burckhardthaus w Berlinie-Dahlem, ośrodku kształcenia pracowników ewangelickich instytucji kościelnych[2].

Po dojściu nazistów do władzy w 1933 utraciła pracę. Jej mąż został pozbawiony stanowiska docenta na uczelni i mandatu deputowanego do Reichstagu, otrzymał również zakaz publikowania. Knapp rozpoczęła wówczas za namową kuzyna pracę w agencji reklamowej. Zajmowała się tworzeniem reklam radiowych i kinowych dla marek takich jak m.in. Nivea, Blaupunkt czy Persil. Uważa się ją za wynalazczynię dżingla radiowego, który zrewolucjonizował niemiecką reklamę[3][4].

W czasie II wojny światowej utrzymywała stałe kontakty z działaczami antyhitlerowskiego ruchu oporu, a jej dom w stał się miejscem spotkań przeciwników dyktatury nazistowskiej, takich jak pastor Martin Niemöller[5][6].

W latach 1946–1949 Heuss-Knapp była posłanką do landtagu Wirtembergii-Badenii najpierw z ramienia Demokratycznej Partii Ludowej (DVP), a następnie Wolnej Partii Demokratycznej (FDP). Po wyborze Theodora Heussa na prezydenta federalnego przeniosła się do Bonn[2].

 
Grób Elly Heuss-Knapp i Theodora Heussa.

Elly Heuss-Knapp wraz z mężem byli zaangażowani w założenie niemieckiej rady Ruchu Europejskiego w Wiesbaden w 1949, następnie została wiceprezesem tej organizacji[7]. W 1950 założyła Elly-Heuss-Knapp-Stiftung - Deutsches Müttergenesungswerk[2].

Heuss-Knapp zmarła w wieku 71 lat w Szpitalu Uniwersyteckim w Bonn i została pochowana na Waldfriedhof w Stuttgarcie[8].

Życie prywatne

edytuj

W 1908 roku Elly Knapp wyszła za mąż za dziennikarza Theodora Heussa, współpracownika Friedricha Naumanna. Ślubu kościelnego udzielił im Albert Schweitzer, który był przyjacielem Knapp[9]. W 1910 urodził się jedyny syn pary Ernst Ludwig[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b Deutsche Biographie, Heuss-Knapp, Elly - Deutsche Biographie [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2024-08-02] (niem.).
  2. a b c d e Heuss-Knapp Elly - Detailseite - LEO-BW [online], www.leo-bw.de [dostęp 2024-08-02].
  3. Katja Iken, Werbung, „Der Spiegel”, 7 lutego 2010, ISSN 2195-1349 [dostęp 2024-08-02] (niem.).
  4. 10 Fakten über Elly Heuss-Knapp [online], www.muettergenesungswerk.de, 19 lutego 2021 [dostęp 2024-08-02] (niem.).
  5. Gedenkstätte Deutscher Widerstand - Biografie [online], www.gdw-berlin.de [dostęp 2024-08-02].
  6. Gedenktafeln in Berlin: Elly Heuss-Knapp [online], www.gedenktafeln-in-berlin.de [dostęp 2024-08-02].
  7. Por. Mareike König, Wolf D. Gruner, Matthias Schulz: Die Bundesrepublik Deutschland und die europäische Einheit 1949–2000, Stuttgart 2004, str. 71.
  8. Heuss-Vorlesung | Universität Stuttgart [online], www.uni-stuttgart.de [dostęp 2024-08-02].
  9. Stiftung Bundespräsident-Theodor-Heuss-Haus | Biografie [online], www.theodor-heuss-haus.de [dostęp 2024-08-02] (niem.).