Eodicynodon
Eodicynodon – rodzaj niewielkiego, prymitywnego dicynodonta, jedyny przedstawiciel rodziny Eodicynodontidae. Żył u schyłku środkowego permu (word, 268–266 mln lat temu) na terenie dzisiejszej Republiki Południowej Afryki. Jest najwcześniejszym i najbardziej bazalnym ze znanych dicynodontów, roślinożernych terapdysów. Szereg cech budowy szkieletu pozwala na odróżnienie eodicynodona od innych przedstawicieli Dicynodontia.
| Eodicynodon | |
| Barry, 1974 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Rodzina |
Eodicynodontidae |
| Rodzaj |
Eodicynodon |
Opis edytuj
Eodicynodon był stosunkowo niewielkim dicyonodontem – osiągał 45 cm długości i wysokość 15 cm na poziomie barków[1]. Okna skroniowe bardzo długie i duże. Podniebienie wtórne ukształtowane z kości przedszczękowej, szczęki oraz podniebienia twardego. Z przodu szczęk znajdował się keratynowy dziób. Zęby, z wyjątkiem kłów, zanikły[2]. Odnaleziono osobnika, który w lewej kości szczękowej miał dwa kły, jednak cecha ta została uznana za anomalię[3].
Szkielet pozaczaszkowy
Rubidge i współpracownicy wyróżnili w 1994 siedem cech budowy kości kończyn odróżniających eodicynodona od pozostałych rodzajów dicynodontów, między innymi fakt, że kości promieniowa i łokciowa są smukłe, a kość biodrowa wysoka ze stosunkowo niewielkim wyrostkiem przednim. Kończyny przednie były ugięte w kolanach i rozstawione na boki, tylne jednak pozostawały wyprostowane. Kilka cech wskazuje na większą bazalność eodicynodona – np. masywna kość ramienna z rozszerzającymi się zakończeniami oraz niewielka liczba żeber krzyżowych – jednak pozostałe są identyczne jak u bardziej pochodnych form Dicynodontia[1].
Występowanie i zasięg stratygraficzny edytuj
Dokładne określenie cech charakterystycznych eodicynodona jest ważne, gdyż umożliwia odróżnienie go od robertii – innego dicynodonta żyjącego pod koniec środkowego permu w Afryce Południowej. Dokładny zasięg stratygraficzny robertii nie jest znany i dopiero odkrycie pozaczaszkowego szkieletu eodicynodona pozwoliło rozróżnić przedstawicieli tych dwóch rodzajów[1].
Zarówno Eodicynodon jak i Robertia odnajdywano w skałach Beaufort Group formacji Karoo w RPA w górnych warstwach „strefy eodicynodonów i tapinocefali” (Eodicynodon-Tapinocephalus assemblage zone)[1], jednak odnaleziono również szczątki eodicynodona z nieco geologicznie młodszych warstw[3].
Filogeneza edytuj
Uproszczony kladogram dicynodontów z zaznaczeniem pozycji eodicynodona[4]
o †Dicynodontia |--o †Eodicynodon [Eodicynodontidae] | |-- †E. oosthuizeni | `-- †E. oelofseni `--o †„Neodicynodontia”?? |--+-- Dicynodontoidea | `--o †Robertiidae [incl. Diictodontidae] `--+--o †Endothiodontoidea | |--o †Pristerodontidae | `--o †Endothiodontidae `--o †Emydopoidea |--o †Emydopidae |--o †Cistecephalidae |--o †Myosauridae `--o †Kingoriidae
Gatunki edytuj
- Eodicynodon oosthuizeni (Barry, 1964)
- Eodicynodon oelofseni Rubidge, 1990
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d B. S. Rubidge, G. M. King, P. J. Hancox. The postcranial skeleton of the earliest dicynodont synapsid Eodicynodon from the Upper Permian of South Africa. „Palaeontology”. 37, s. 397–408, 1994. (ang.).
- ↑ RL Carroll: Vertebrate Paleontology and Evolution. WH Freeman & Co., 1988, s. 698.
- ↑ a b Zubair Ali Jinnah, Bruce Rubidge. A double-tusked dicynodont and its biostratigraphic significance. „South African journal of science”. 103 (1 & 2), s. 51–53, 2007. (ang.).
- ↑ Mikko Haaramo: †Dicynodontia. Mikko's Phylogeny Archive. [dostęp 2008-11-29]. (ang.).