Erhard Patzer

polsko-niemiecki przyrodnik i pedagog

Erhard Patzer, właśc. Johannes Erhard Patzer, także Jan Erhard Patzer, J. Erhard Patzer, Hans-Erhard Patzer (ur. 19 czerwca 1899[1][2] w Łodzi[2], zm. 4 września 1939[1] w Poznaniu[2]) – polski przyrodnik oraz nauczyciel biologii, pochodzenia niemieckiego.

Erhard Patzer
Hans-Erhard Patzer
Pełne imię i nazwisko

Johannes Erhard Patzer

Data i miejsce urodzenia

19 czerwca 1899
Łódź

Data i miejsce śmierci

4 września 1939
Poznań

Przyczyna śmierci

rozstrzelanie

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Tytuł naukowy

dr

Edukacja

Uniwersytet w Marburgu

Pracodawca

Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi

Życiorys edytuj

Patzer urodził się w Łodzi. Czuł się Niemcem – kultywował wraz z żoną tradycje niemieckie i organizował wieczory pieśni niemieckiej[3]. W młodości uczęszczał do Niemieckiego Gimnazjum w Łodzi. Następnie studiował w Gdańsku oraz w Monachium. W 1928 obronił pracę doktorską na Uniwersytecie w Marburgu pt. „Beiträge zur Biologie der Leberegelschnecke Galba (Limnaea) truncatula Müller” (pol. Wkład w biologię motylicy wątrobowej Galba (Limnaea) truncatula Müller)[4]. Od 1927 pracował w Niemieckim Gimnazjum w Łodzi, lecz w 1932 otrzymał zakaz prowadzenia zajęć od władz szkolnych[2] w związku z działaniem na szkodę państwa[5]. Ponownie mógł nauczać w 1934, kiedy to podjął pracę w Gimnazjum Schillera w Poznaniu[2] (znajdującego się w obecnym gmachu VI Liceum Ogólnokształcącego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu).

W latach 1928–1932 publikował na łamach „Czasopisma Przyrodniczego”, a także czasopisma naukowego Towarzystwa Przyrodniczego im. S. Staszica. Opisywał w nim m.in. przyrodę Polesia Konstantynowskiego[6] będąc jednym z zaangażowanych na rzecz ustanowienia w nim rezerwatu przyrody, publikował m.in. nt. pomników przyrody Ziemi Łódzkiej – ostatnie lata swojego życia poświęcał inwentaryzacji pomników przyrody regionu łódzkiego – po jego śmierci część zgromadzonych przez niego materiałów publikowała jego żona[2].

Był członkiem Towarzystwa Historycznego i Towarzystwa Nauk Przyrodniczych w Poznaniu[7].

Udział w II wojnie światowej edytuj

Patzer zaangażował się w udział w II wojnie światowej po stronie niemieckiej, od początku jej wybuchu. Dowodził oddziałem nastoletnich uczniów Gimnazjum im. F. Schillera w Poznaniu, ostrzeliwując mieszkańców Poznania na cmentarzu parafii św. Marcina przy ul. Towarowej[8]. W wyniku jego działalności, wydano na niego wyrok śmierci[8][9], prawdopodobnie został rozstrzelany przez polskich żołnierzy[2].

Jego grób odnaleziono latem 1940 w Zakrzewku k. Konina[8].

Upamiętnienie edytuj

  • Okupacyjne władze niemieckie Łodzi po jego śmierci zmieniły ul. Radwańską na Erhard-Patzer-Straße, po 1945 patronem ulicy był Karol Świerczewski, a w latach 90. XX w. ul. ponownie nazywała się Radwańska[10][11].
  • Tom. XII „Deutsche Gestalter und Ordner im Osten. Forschungen zur deutsch-polnischen Nachbarschaft im Ostmitteleuropäischen Raum” pod redakcją Kurt Lücka – historyka i podpułkownika SS oraz historyka Alfreda Lattermanna(inne języki) został zadedykowany Albertowi Breyerowi oraz doktorowi Erhardowi Patzerowi, jako temu który został bez powodu rozstrzelany przez polskich żołnierzy[7].

Przypisy edytuj

  1. a b I. HA Rep. 201, Nr. 130. Druckansicht Personalunterlagen von Lehrerinnen und Lehrern, geordnet nach Familiennamen, Buchstabe: Pa – Pfe, archivdatenbank.gsta.spk-berlin.de, 1941 [dostęp 2022-10-29].
  2. a b c d e f g Deutsche wissenschaftliche Zeitschrift im Wartheland, Im Verlag der Historischen Gesellschaft für Posen, 1940 [dostęp 2022-10-29] (niem.).
  3. Między Renem a Wisłą [online] [dostęp 2022-10-29].
  4. Hans-Ergard Patzer, Beiträge zur Biologie der Leberegelschnecke Galba (Limnaea) truncatula Müller, Marburg 1928.
  5. Przegląd zachodni, Instytut Zachodni., 1960, s. 276 [dostęp 2022-10-30] (pol.).
  6. Prace matematyczno-fizyczne Uniwersytetu Łódzkiego, 1962 [dostęp 2022-10-29] (pol.).
  7. a b Kurt. Lück, Deutsche Gestalter und Ordner im Osten., Historische Gesellschaft im Wartheland, 1940, OCLC 866774331 [dostęp 2022-10-29].
  8. a b c Najstarsze cmentarze parafii pw. św. Marcina w Poznaniu [online], Cyfrowe Lapidarium Poznania [dostęp 2022-10-29] (pol.).
  9. Wojciech Wybranowski, Czarna śmierć nadciągnęła nad Wielkopolskę. Pierwsze walki z Niemcami [online], Głos Wielkopolski, 3 września 2022 [dostęp 2022-10-29] (pol.).
  10. Lodz Streets Database, without Polish and German Characters: Part 2 [online], kehilalinks.jewishgen.org [dostęp 2022-10-29].
  11. Zmiany Nazw Ulic I Placów W Łodzi | PDF [online], Scribd [dostęp 2022-10-29] (ang.).