Erró
Erró, właściwie Guðmundur Guðmundsson (ur. 19 lipca 1932 w Ólafsvík[2]) – islandzki artysta malarz, jeden z pionierów pop-artu.
.png)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 lipca 1932 |
|---|---|
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo, rysunek |
| Odznaczenia | |
 [1]
| |
Życiorys edytuj
Erró dorastał z matką, ojczymem oraz trojgiem przyrodniego rodzeństwa w miejscowości Kirkjubæjarklaustur na południu Islandii[3]. Jego rodzina wcześnie dostrzegła talent młodego Guðmundura, który mocno wspierała – między innymi zaaranżowała spotkanie z islandzkim malarzem Johannesem Sveinssonem Kjarvalem, który zainspirował Guðmundura Guðmundssona[3]. Od września 1949 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Reykjaviku, gdzie uczył się przede wszystkim technik wycinanek[4]. Wiosną 1951 ukończył studia jako nauczyciel sztuki[4]. Po studiach, w wieku 20 lat został przyjęty do Akademii Sztuk Pięknych w Oslo w Norwegii[5]. W 1954 rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych we Florencji, a następnie w Rawennie we Włoszech[5]. Na tych tradycyjnych uczelniach studiował malarstwo ścienne i techniki układania bizantyjskich mozaik[6][7]. W 1958 przeprowadził się do Paryża[5], gdzie w 1960 wystawił swoje prace na wystawie „Antiprocès”[7] jako manifest przeciw wojnie w Algierii[8]. Od tego czasu stał się rozpoznawalny na arenie międzynarodowej i uważany za jednego z czołowych artystów działających we Francji[7]. W 1963 roku po raz pierwszy pojechał do Nowego Jorku, gdzie zetknął się z pop-artem[5].
Działalność artystyczna edytuj
Kreacje Erró szokują wizualnie, łączą czas z przestrzenią, są komiczne, niepokojące i w dużej mierze przesiąknięte humorem i kpinami. Jego prace są nacechowane politycznie, są krytyczne wobec wojen (od wojny w Wietnamie po amerykańską inwazję na Irak), są krytyczne wobec mocarstw totalitarnych i masowej konsumpcji[9].
Elementy jego obrazów płyną w kierunku widza, rzucają się na niego, wyrastają z chaosu takich superform jak: Hulk, Marilyn Monroe, Spiderman, statek kosmiczny Enterprise, Wonder Woman[8].
Erró wystawiał swoje prace między innymi w Muzeum Brytyjskim w Londynie, Museo Berardo w Lizbonie, National Gallery of Art w Waszyngtonie, Rijksmuseum w Amsterdamie czy w Centre Pompidou oraz Luwrze w Paryżu[9].
W 1989 roku Erró przekazał miastu Reykjavik około dwóch tysięcy swoich dzieł: obrazy, akwarele, grafiki, rzeźby, kolaże i inne[5].
Pseudonim edytuj
Pierwszym artystycznym pseudonimem Guðmundura Guðmundssona był Ferro[4]. Pseudonim ten wymyślił po podróży do Hiszpanii w 1952 roku, gdzie przez tydzień mieszkał w Castell de Ferro[4]. Jednak po powrocie do Paryża, okazało się, że na Montmartre mieszka już brazylijski artysta Gabriel Ferro. Guðmundsson dwukrotnie procesował się z Ferro o prawo używania tego pseudonimu i dwukrotnie przegrał[4]. Wówczas wspólnie z Jean-Jacquesem Lebelem zaproponowali zmianę pisowni z trzema literami „r”, lecz nie zostało to zaakceptowane[4]. Ostatecznie w sądzie wspólnie postanowili usunąć literę „F”[4]. Pseudonim Erró przypadł Guðmundssonowi do gustu, zwłaszcza że po islandzku „er ró” znaczy „on jest spokojny”[4].
Przypisy edytuj
- ↑ ORDRE NATIONAL DE LA LÉGION D’HONNEUR. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2022-08-01]. (fr.).
- ↑ Danielle Kvaran: Erró - Chronology his life and art. Reykjavík: Mal og Menning, 2007, s. 8. ISBN 978-9979-3-2833-9. (ang.).
- ↑ a b Sabine Weier: Konsumwahn und Pop Art. 2012-08-06. [dostęp 2022-08-01]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h Biographie Erró. moreeuw.com. [dostęp 2022-08-01]. (fr.).
- ↑ a b c d e Erró. listasafnreykjavikur.is. [dostęp 2022-08-01]. (ang.).
- ↑ Erró. Porträt und Landschaft. 2012-01-03. [dostęp 2022-08-01]. (niem.).
- ↑ a b c Erró. Private Utopia. 2016-10-15. [dostęp 2022-08-01]. (niem.).
- ↑ a b Christiane Meixner: Zum 90. Geburtstag des Comic-Künstler Erró: Hulk, Marilyn und Spiderman geben sich auf seinen Gemälden ein Stelldichein. msn.com, 2022-07-19. [dostęp 2022-08-01]. (niem.).
- ↑ a b Erró 50 years of collages. centrepompidou.fr. [dostęp 2022-08-01]. (ang.).