Euphyllophyta

klad roślin

Euphyllophyta Cantino & Donoghue 2007 – klad obejmujący wszystkie rośliny nasienne oraz niemal wszystkie rośliny zarodnikowe określane dawniej mianem paprotników. Grupa ta jest siostrzaną dla oddzielonej wcześniej linii rozwojowej widłaków. Obejmuje pochodzące od wspólnego przodka rośliny, których pozycję filogenetyczną i podział na główne linie rozwojowe przedstawia poniższy kladogram (zgodny z systemem PPG I z 2016)[2]:

Euphyllophyta
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

Euphyllophyta

Nazwa systematyczna
Euphyllophyta


widłaki (Lycopodiopsida)


Euphyllophyta

rośliny nasienne (Spermatophyta)


paprocie

skrzypowe (Equisetidae)





nasięźrzałowe (Ophioglossidae)






strzelichowe (Marattiidae)



paprotkowe (Polypodiidae)








Grupa ta mimo monofiletycznego charakteru nie została dotychczas opisana za pomocą rangi systematycznej i jako taka nie posiada nazwy zgodnej z Kodeksem nomenklatury botanicznej. Forma zapisu jest typowa dla rangi gromady i w obrębie tej rangi i związanych z nią rang pomocniczych może być sytuowana. W piśmiennictwie naukowym spotykana jest forma zapisu Euphyllophyta P.D. Cantino & M.J. Donoghue ustalona dla kladu zgodnie z wymaganiami nomenklatury kladystycznej (PhyloCode)[3] oraz zapis w formie anglojęzycznej nazwy zwyczajowej Euphyllophytes[1]. W systemie Ruggiero i in. z 2015 należące tu rośliny tworzą podgromady Polypodiophytina i Spermatophytina i wraz z tej samej rangi widłakami Lycopodiophytina łączone są w obrębie gromady roślin naczyniowych Tracheophyta[4].

Najstarsze znane organizmy z tej grupy to przedstawiciele kopalnego rodzaju Psilophyton występujący w dewonie[5].

Nazwa grupy sugeruje, że do synapomorfii należy wykształcenie liści (makrofili) w przeciwieństwie do występujących u wcześniejszych linii rozwojowych listków (mikrofili będących wytworami epidermy). Z danych kopalnych wynika jednak, że makrofile powstały niezależnie u dwóch głównych linii rozwojowych tych roślin, tj. odrębnie u paprotników z grupy monilofitów i odrębnie u roślin nasiennych[3]. Za prawdziwe synapomorfie uznaje się wykształcenie korzeni o monopodialnym wzroście i endogenicznie powstających odgałęzieniach bocznych, wykształcanie zarodni wzdłuż krańcowych odcinków odgałęzień pędów i rozchodzenie się wzdłuż tych krawędzi (cecha występująca u pierwotnych przedstawicieli, później uległa rozmaitym modyfikacjom)[3].

Przypisy edytuj

  1. a b Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-05-05]. (ang.).
  2. The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. a b c Philip D. Cantino i inni, Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta, „Taxon”, 56 (3), 2007, E1-E44, DOI10.1002/tax.563001 (ang.).
  4. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  5. Nan Crystal Arens i in.: The Origin of Seed Plants. UC Museum of Paleontology. [dostęp 2009-05-05]. (ang.).