Ferruccio Parri, pseud. „Maurizio” (ur. 19 stycznia 1890 w Pinerolo, zm. 8 grudnia 1981[1] w Rzymie[2]) – włoski polityk, działacz ruchu antyfaszystowskiego, więzień polityczny, partyzant z czasów II wojny światowej. Parlamentarzysta, senator dożywotni, w 1945 premier Włoch.

Ferruccio Parri
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 stycznia 1890
Pinerolo

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 1981
Rzym

Premier Włoch
Okres

od 21 czerwca 1945
do 10 grudnia 1945

Przynależność polityczna

Partito d'Azione

Poprzednik

Ivanoe Bonomi

Następca

Alcide De Gasperi

Senator dożywotni
Okres

od 1963
do 1981

Życiorys

edytuj

W 1908 podjął studia humanistyczne na Uniwersytecie Turyńskim. Przeniósł się później do Genui, gdzie ukończył pracę dyplomową z zakresu historii nowożytnej. Odbył tam również służbę wojskową, a po zdaniu egzaminu zawodowego w 1914 podjął pracę jako nauczyciel[3]. Wziął udział w I wojnie światowej jako oficer piechoty. W trakcie działań wojennych czterokrotnie ranny, awansowany i trzykrotnie odznaczany za zasługi[2][3]. Pracował później jako urzędnik komisji socjalnej w działającej przy ministerstwie skarbu organizacji kombatanckiej. Ponownie wykonywał też zawód nauczyciela i w redakcji dziennika „Corriere della Sera[3].

Od lat 20. aktywny przeciwnik reżimu faszystowskiego i jego przywódcy Benita Mussoliniego. Bliski współpracownik Carla Rosselliego i działacz organizacji Sprawiedliwość i Wolność[2]. W 1924, po zamordowaniu Giacoma Matteottiego, współtworzył opozycyjny dwutygodnik. W następnym roku odszedł z redakcji „Corriere della Sera”. Brał udział w tworzeniu niejawnej siatki kontaktów, zajmującej się ułatwianiem przeciwnikom faszyzmu wyjazdów z kraju czy zapewnianiem pomocy prawnej i finansowej dla osób prześladowanych z przyczyn politycznych[3]. W 1926 był w grupie opozycjonistów, którzy zorganizowali wyjazd socjalistycznego działacza Filippa Turatiego na Korsykę. Został wówczas aresztowany, był czasowo więziony, następnie osadzany w ośrodkach przymusowego pobytu. W 1930 zwolniony, jednak wkrótce ponownie zatrzymany i więziony, skazany na karę pięciu lat pozbawienia wolności, ostatecznie zwolniony na mocy amnestii z 1932. Został zatrudniony w biurze badawczym przedsiębiorstwa Edison w Mediolanie, utrzymywał się również z publikowania tekstów o tematyce ekonomicznej[3].

Od 1942 członek opozycyjnej Partito d'Azione[3], stał się jednym z przywódców tego ugrupowania. Dołączył do zbrojnego ruchu oporu, posługując się najczęściej pseudonimem „Maurizio”. Objął kierownictwo w mediolańskim komitecie wyzwolenia narodowego w Mediolanie (Comitato di Liberazione Nazionale). Został też jednym z zastępców dowódcy ochotniczego korpusu Corpo volontari della libertà[2][3]. W styczniu 1945 aresztowany przez Niemców, wkrótce uwolniony w ramach uzgodnionej wymiany więźniów i przewieziony do Szwajcarii[2].

W czerwcu 1945 stanął na czele wielopartyjnego rządu jedności narodowej[1][2]. W swoim gabinecie objął też funkcje ministra spraw wewnętrznych oraz ministra do spraw terytoriów w Afryce. Zasiadł też w prowizorycznym parlamencie (Consulta Nazionale)[1]. W listopadzie 1945 doszło do kryzysu rządowego[3], na skutek którego w grudniu odszedł z urzędu premiera[1] (zastąpił go wówczas chadek Alcide De Gasperi[2]).

W 1946 doszło do kryzysu w Partito d'Azione. Ferruccio Parri współtworzył wówczas małe ugrupowanie republikańskie, z którym w tym samym roku dołączył do Włoskiej Partii Republikańskiej[2]. Również w 1946 został wybrany do konstytuanty (Assemblea Costituente della Repubblica Italiana), która działała do 1948[1]. Następnie do 1953 zasiadał w Senacie I kadencji[4]. W międzyczasie w 1949 założył instytut zajmujący się historią ruchu wyzwoleńczego we Włoszech[3]. W 1953 opuścił PRI, sprzeciwiając się reformie prawa wyborczego, działał następnie w ugrupowaniu Unità Popolare[2]. W 1963 powrócił do Senatu, mandat członka izby wyższej III kadencji uzyskał z ramienia Włoskiej Partii Socjalistycznej. W jej trakcie prezydent Giuseppe Saragat mianował go senatorem dożywotnim. Ferruccio Parri dołączył do skupiającej niezależnych działaczy lewicowych frakcji Sinistra Indipendente, pełnił przez pewien czas funkcje jej przewodniczącego[2][4]. W Senacie zasiadał następnie w trakcie kolejnych kadencji (IV, V, VI, VII i VIII) do czasu swojej śmierci[4]. Był również redaktorem czasopisma „Astrolabio” i prezesem Federazione italiana delle associazioni partigiane, włoskiej federacji stowarzyszeń partyzantów[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Ferruccio Parri. camera.it. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
  2. a b c d e f g h i j k Ferruccio Parri. storiaxxisecolo.it. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
  3. a b c d e f g h i Parri, Ferruccio. treccani.it. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).
  4. a b c Ferruccio Parri na stronie Senatu VIII kadencji. [dostęp 2020-09-13]. (wł.).