Fiołek żółty sudecki
Fiołek żółty sudecki (Viola lutea subsp. sudetica) – podgatunek fiołka żółtego, należący do rodziny fiołkowatych. W Polsce nie występują inne podgatunki fiołka żółtego. Występuje tylko w środkowej Europie: w Niemczech, Austrii, Czechach i Polsce[3]. W Polsce w stanie dzikim spotyka się go tylko w Sudetach, Tatrach i na Baraniej Górze.
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek |
fiołek żółty sudecki | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Viola lutea Huds. ssp.sudetica (Willd.) W. Becker Beih. Bot. Centralbl., Abt. 2, 18:388. 1905 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia edytuj
- Łodyga
- Pojedyncza, podnosząca się, o wysokości 10-30 cm, naga lub krótko, szczeciniasto omszona. Jest ulistniona. Pod ziemią występuje kłącze wytwarzające długie, nitkowate rozłogi.
- Liście
- Wytwarza dwa rodzaje liści. Liście dolne są niewielkie, okrągłe lub jajowate, natomiast górne są lancetowate i zaostrzone. Nasady liści słabosercowate. Przylistki są duże, wolne, palczastodzielne, o równowąskich łatkach, na niektórych przylistkach szczytowa łatka jest dłuższa i szersza od pozostałych.
- Kwiaty
- Bardzo okazałe, w stosunku do niewielkiej łodygi i drobnych liści. Mają długość 2,5-4,5 cm, przy szerokości ok. 3 cm. Działki kielicha zaostrzone. Górne 4 płatki korony zwrócone są do góry, 1 płatek zwrócony jest w dół. Wszystkie płatki mają jasnożółtą barwę. przy czym trzy dolne płatki posiadają charakterystyczne czarne, lub ciemnobrązowe żyłki. Na szyjce słupka brak haczykowatego noska na szczycie, jest ona zgrubiała i zakończona główkowatym, owłosionym i pustym w środku nabrzmieniem. Ostroga o bladofioletowej barwie.
- Owoce
- Torebka zawierająca liczne nasiona z elajosomem.
Biologia i ekologia edytuj
Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez owady. W roznoszeniu nasion uczestniczą mrówki. Siedlisko: występuje na halach, w piętrze kosówki i w piętrze alpejskim. Roślina wysokogórska. Rośnie zarówno na podłożu wapiennym, jak i bezwapniowym. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calamagrostion[4].
Zmienność edytuj
Tworzy mieszańce z fiołkiem trwałym i fiołkiem trójbarwnym.
Zagrożenia i ochrona edytuj
Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Bibliografia edytuj
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.