Franciszek Ksawery Dmochowski
Franciszek Ksawery Dmochowski SP herbu Pobóg (z przydomkiem Warda), ps. i krypt.: Citoyen polonois(?); F. D.; F. X. D.; F. X. D. Warda; F. X. W. D. réfugié polonois, auteur de l'écrit intitulé „Idées sur la Pologne” (ur. 2 grudnia 1762, zm. 20 czerwca 1808) – pijar, działacz polityczny, publicysta, teoretyk literatury klasycystycznej w Polsce, poeta i tłumacz.
| ||
Data i miejsce urodzenia |
2 grudnia 1762 | |
---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
20 czerwca 1808 | |
Miejsce pochówku | ||
Wyznanie | ||
Kościół | ||
Inkardynacja | ||
Śluby zakonne |
1778 (?) | |
Prezbiterat |
zwolniony ze ślubów zakonnych | |
Życiorys
edytujUrodził się w miejscowości Oprawczyki na Podlasiu w rodzinie drobnej szlachty herbu Pobóg (z przydomkiem Warda). Ojciec pisarza i wydawcy Franciszka Salezego Dmochowskiego.
Uczęszczał do szkół prowadzonych przez jezuitów i pijarów w Drohiczynie, a następnie od 1778 w Podolińcu na Spiszu. Po ukończeniu nowicjatu w 1778 został przyjęty do pijarów. Uczył (od roku 1783) w szkołach pijarskich w Radomiu, a w roku 1785 został przeniesiony do Warszawy na stanowisko podprefekta. W latach 1786–1787 wykładał łacinę w kolegium w Łomży, później (1788) w Radomiu. W tym okresie bezskutecznie zabiegał o katedrę literatury w Szkole Głównej Koronnej. W roku 1789 został nauczycielem w Szkole Wydziałowej w Warszawie.
Dzięki H. Kołłątajowi uzyskał zwolnienie ze ślubów zakonnych. Należał do Kuźnicy Kołłątajowskiej i Towarzystwa Krytycznego, a po śmierci Franciszka Salezego Jezierskiego (1791) został osobistym sekretarzem Hugona Kołłątaja i jego najbliższym współpracownikiem politycznym. W latach 1791–1793 był proboszczem parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Kole. Podczas rządów konfederacji targowickiej wyjechał za Kołłątajem do Saksonii. Tam też współtworzył kampanię publicystyczną przeciwko Targowicy.
W czasie insurekcji kościuszkowskiej porzucił stan duchowny i został członkiem Rady Najwyższej Narodowej. Jako kierownik Wydziału Instrukcji Rady Najwyższej Narodowej rozpoczął wydawanie Gazety Rządowej, która była oficjalnym organem powstańców.
Po upadku powstania przewodniczył Deputacji Polskiej w Paryżu. W roku 1800 wrócił do kraju, organizował Towarzystwo Przyjaciół Nauk i został jego pierwszym sekretarzem.
Zmarł pod Błoniem w czasie podróży do swojej posiadłości ziemskiej w Świeszu na Kujawach. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[1].
Twórczość
edytujAutor pierwszej polskiej poetyki „Sztuki rymotwórczej” (1788), przeróbki „L’Art poétique” Nicolasa Boileau. Współautor dzieła „O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 maja 1791 r.” (1792). W latach 1801–1805 wydawał „Nowy Pamiętnik Warszawski”, wcześniej współredagował Gazetę Wolną Warszawską i „Gazetę Rządową”. Tłumaczył dzieła E. Younga (1785–1803), Miltona (1803), Horacego (1814), „Iliadę” (1790–1801) i fragmenty „Odysei” (1818) Homera, „Eneidę” Wergiliusza (nieukończony przekład).
Ważniejsze utwory
edytuj- List Sandomierzanki do Podolanki, Kraków 1784, wyd. następne: Antipodolanka czyli list Sandomierzanki do Podolanki, w: D. M. Krajewski: Podolanka wychowana w stanie natury...[2], Lwów 1784; fragmenty przedr. Z. Florczak, L. Pszczołowska w: Ludzie Oświecenia o języku i stylu, T. 2, Warszawa 1958 (autorstwo sporne; W. Smoleński i S. Pietraszko przypisują je Dmochowskiemu; B. Gubrynowicz i M. Szyjkowski – F. Siarczyńskiemu; sam Dmochowski – F. N. Golańskiemu: rękopis Biblioteka PAN Kraków, sygn. 714)
- Kolęda do narodu na rok 1785, brak miejsca i roku wydania (autorstwo według S. Pietraszki)
- Orzeł i paw. Bajka, Warszawa 1786 (autorstwo domniemane; druk nieznany; zapis Estreichera oparty prawdopodobnie na informacji z Pamiętnika Anonima Podolanina lub L. Cieszkowskiego)
- Bajka: Paw w dobrach „Pana Podstoloego”, Warszawa 1786 (egz. nieznany); wiersz z rękopisu Biblioteki Jagiellońskiej (sygn. 2662) i Biblioteki Czartoryskich (sygn. 2809) ogł. J. Rychter Ognisko Domowe 1886, nr 70–71 (jako wiersz I. Krasickiego); z rękopisu Biblioteki Raczyńskich ogł. L. Bernacki w: I. Krasicki: Satyry i listy, Lwów 1908, s. 249–252, polemizując z tezą Rychtera (zapis Estreichera z powtórzeniem błędnego tytułu: Pan w dobrach „Pana Podstolego”, oparty na informacji Anonima Podolanina)
- O cnotach towarzyskich i występkach im przeciwnych[3], Warszawa 1787 (2 wydania); wyd. następne: Wilno 1799; Warszawa 1806; Warszawa 1809; Warszawa 1817 (2 wydania); Warszawa 1822[4]; zobacz: Wydania zbiorowe (przeróbka z francuskiego)
- Pochwała dobroczynności Jegomości Pana Karpia, chorążego upitskiego, Warszawa 1787
- Sztuka rymotwórcza. Poema we czterech pieśniach[5], Warszawa 1778 (z wierszem dedykowanym Stanisławowi Augustowi i przedmową; 2 wydania); wyd. następne: wyd. 2[6] Wilno 1820; wyd. zmienione: zobacz Wydania zbiorowe; fragmenty przedr. J. Kott w: Poezja polskiego Oświecenia. Antologia, Warszawa 1954, także wyd. 2 Warszawa 1956; całość oprac. S. Pietraszko, Wrocław (1956), Biblioteka Narodowa, seria I, nr 158; fragmenty przedr. P. Hertz w: Zbiór poetów polskich XIX w., księga 1, Warszawa 1959 (według Nicolas Boileau: L’Art poétique)
- Do stanów sejmujących, Warszawa 1788 (autorstwo niepewne)
- Oratio pro instauratione studiorum in scholis Varsaviensis Scholarum Piarum, Warszawa 1789
- Zakus nad zaciekami Wszechnicy Krakowskiej, czyli uwagi nad niektórymi tej akademii dysertacjami, Warszawa (1789); wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe; przedruk z wyd. 1 Z. Florczak, L. Pszczołowska List Sandomierzanki do Podolanki, t. 1 (autorstwo sporne; Korbut i S. Pietraszko uważają Zakus... za dzieło wspólne Dmochowskiego i F. Siarczyńskiego; Estreicher przypisuje je Siarczyńskiemu), broszura wymierzona przeciwko profesorom krakowskim: M. Fijałkowskiemu, J. Przybylskiemu i A. Trzcińskiemu.
- Urywek z bicza kręconego w Krakowie z okazji „Zakusu nad zaciekami Wszechnicy Krakowskiej”, Warszawa 1789; wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe; fragmenty przedr.: Z. Florczak, L. Pszczołowska List Sandomierzanki do Podolanki, t. 1 (satyra na J. Przybylskiego, napisana z powodu jego wierszowanej odpowiedzi Heautomastix, czyli bicz na siebie samego, Kraków 1789)
- Do J. O. Ks. Imci Karola Radziwiłła, wojewody wileńskiego, z okoliczności ofiarowanego Rzeczypospolitej legionu 6210 ludzi (wiersz), brak miejsca i roku wydania (autorstwo niepewne)
- Mowa o potrzebie i sposobie uczenia się łaciny, przy dorocznym otwarciu szkół warszawskich XX Scholarum Piarum[7] (Warszawa 1790), wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe; przedr.: Z. Florczak, L. Pszczołowska List Sandomierzanki do Podolanki, t. 2
- Do Stanów z okoliczności uchwały sto tysięcy wojska, brak miejsca wydania (1791)
- Do JW JMci Panów Tadeusza Czackiego, starosty nowogrodzkiego, i Mikołaja Wolskiego, szambelana JKMci, z okoliczności wydanego pisma o Konstytucji 3 Maja, JJWW. Zaleskiemu, posłowi trockiemu, i Matuszewicowi, posłowi brzeskiemu-litewskiemu, poświęcone, brak miejsca wydania 1791 (autorstwo domniemane, zobacz: Estreicher XXXIII, 301)
- Oda o sprawiedliwości, powst. około roku 1791
- „O rokoszu pod Targowicą rzecz krótka”, brak miejsca wydania (1792); Korespondent Warszawski 1792, nr 34–35; broszura została włączona następnie z niewielkimi zmianami do dzieła O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja, zobacz: Prace edytorskie (autorstwo niepewne, przypisywane również I. Potockiemu)
- Discours pronocé à la barre de la Convention par les réfugiés polonais au nom de leur nation, 22 septembre 1795
- Mémoires pour servir à l’histoire des révolutions de Pologne, particulièrement à celle de 1794. Par un citoyen polonois, Paryż 1795 (autorstwo przypisywane również J. Wybickiemu; pierwotnie pismo miało być napisane po polsku, następnie przełożone na francusku przez Ch. de La Roche; porównaj: Estreicher XXXIII, 413–414)
- Idées sur la Pologne et sur les suites que doit avoir le partage de ce pays, Paryż 1796 (podpisane: F. X. D. Warda)
- Réflexions sur une brochure intitulée: Kościuszko au peuple français (Paryż 1796)
- Précis des casues de la destruction de la Pologne et des motifs qui nécessitent sa restauration, Paryż 1797 (autorstwo przypisywane również J. Wybickiemu)
- La Savoie est à nous, wyd. 1795–1798 (informacja Anonima Podolanina; wydane pod krypt.: F. D.)
- Ksiądz małżonek. Nic nowego, nic dziwnego, brak miejsca wydania 1800 (autorstwo sporne; przypisywane Dmochowskiemu i K. Wolskiemu; w odpowiedzi na to ukazało się: „Zdanie o niedawno wyszłym dziele pt. Ksiądz małżonek...”, Warszawa 1800j)
- Mowa na obchód pamiątki Ignacego Krasickiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, miana na posiedzeniu publicznym Tow. Warsz. Przyj. Nauk dnia 12 grudnia 1801, Warszawa 1801; także Nowy Pamiętnik Warszawski 1802, t. 5, s. 87–118 i odb.; wyd. następne w: I. Krasicki: Dzieła poetyckie, t. 1, Warszawa 1802 i wyd. następne; zob. Wydania zbiorowe
- „Życia uczonych ludzi. Wiadomość o życiu i pismach: S. Konarskiego, I. Krasickiego, K. Wyrwicza, T. Wagi, T. Ostrowskiego, I. Zaborowskiego, M. Wolskiego, J. Rogalińskiego, G. Piramowicza i J. Szymanowskiego”, Nowy Pamiętnik Warszawski 1801–1803; wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe; przekł. łaciński: A. K. Kamiński: Notitia brevis de vita et scriptis S. Konarski, Warszawa 1818; ogł. także w Nowym Pamiętniku Warszawskim 1801–1805 (broszura Pochwała S. Konarskiego, wyd. anonimowe w roku 1783, jest autorstwa D. M. Krajewskiego; Estreicher błędnie informuje o napisaniu przez Dmochowskiego w roku 1783 rozprawy pod takim samym tytułem).
Ponadto Dmochowski układał dla posłów głosy i mowy, pisał ulotne wierszyki w związku z poruszającą opinię publiczną sprawą Dogrumowej, był autorem rozpowszechnionych w rękopisach wierszyków z okazji obicia w Warszawie posłów Borzęckiego i Suchorzewskiego, przyznano mu autorstwo pieśni z okresu powstania kościuszkowskiego (m.in.: Pieśń ochotników, Hymn do Boga w teraźniejszych okolicznościach) i innych (zobacz np. rękopis: Biblioteka Kórnicka, sygn. 1619).
Natomiast przypisywane Dmochowskiemu (oraz J. K. Szaniawskiemu i M. Neymannowi) autorstwo paszkwilu Lettre de Jean Woytynski au général Dombrowski (Dąbrowski), commandant des légions polonaises, Warszawa (właściwie Paryż) 1798 – uchylił A. Grodek na rzecz P. Maleszewskiego.
Przekłady
edytuj- E. Young: Sąd ostateczny. Poema... Anglika po francusku przez p. Le Tourneur prozą, a z francuskiego na polski język wierszem przełożone[8], Warszawa 1785 (z wierszem dedykowanym A. Naruszewiczowi); wyd. 2 Warszawa 1803 (z przedmową Dmochowskiego); Machnówka 1805 (razem z J. Milton: Ułomki z „Raju utraconego”...); zobacz: Wydania zbiorowe
- John Milton: Ułomki z „Raju utraconego”..., powst. 1786, wyd. Warszawa 1803; wyd. następne: Machnówka 1805 (razem z E. Young: Sąd ostateczny. Poema...); zobacz: Wydania zbiorowe
- S. F. de Genlis: O religii uważanej jako jedynej szczęśliwości i prawdziwej filozofii zasadzie. Dzieło Jejmości Pani Hrabiny..., napisane dla edukacji synów książęcia aureliańskiego, z francuskiego na polski język... przełożone, Warszawa 1789
- Homer: Iliada, księga I, brak miejsca wydania (przed rokiem 1791); t. 1 (księgi I-VIII), Warszawa 1791; całość: t. 1–3[9][10][11], Warszawa 1800–1801; wyd. następne w: Homer Dzieła, t. 1–3[12][13][14], Warszawa 1805; wyd. 3 Warszawa 1827–1828; oprac. T. Sinko, Kraków (1922), Biblioteka Narodowa, seria II, nr 17; także Kraków (1923); także Kraków (1924); także Kraków (1927); także Kraków (1930); także Kraków (1947); także Wrocław (1950); także Wrocław (1966); tłumaczenie z przekł. łacińskiego i parafrazy francuskiej, wzorując się na przekł. A. Pope’a (jako przedmowę dołączył Dmochowski przekł. fragmentu dzieła J. J. Barthélemy: Podróże młodego Anacharsysa do Grecji; fragm. tego przekładu przedr. I. Szydłowski w: Przykłady stylu polskiego, t. 1, Wilno 1827)
- E. Young: Nocy Junga. Noc pierwsza, powst. 1798(?)-1803, wyd. Warszawa 1803 (z wierszem dedykowanym I. Kraciskiemu); wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe (tłum. z francuskiego, przekł. prozą Le Tourneura; Estreicher przypuszcza, że Dmochowski przełożył i dalsze części)
- Claude Carloman de Rulhière: „Tłumaczenie z francuskiego Historii bezrządu Polski. Dzieło pośmiertne”, t. 1, Warszawa 1808 (współtłumacze: S. Staszic, J. K. Szaniawski, A. Horodyski, A. i K. Gliszczyńscy, A. Wyganowski, Orsetty, Wodzyński, Żółkowski, Orchowski)
- P. M. Vergilius: Eneida, Warszawa 1809 (przekł. księgi I-IX, dalsze tłum.: Wincenty Jakubowski), wyd. 2 Warszawa 1830[15] (z uzupełnieniem F. S. Dmochowskiego i F. Kowalskiego)
- Q. F. Horatius: Listów... księgi dwie przekładania... i O sztuce rymotwórczej do Pizonów księga jedna, przekładania O. Korotyńskiego, z tekstem łacińskim, Warszawa 1814; wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe
- Homer: „Odyssei... księga druga, dotąd drukiem nie ogłoszona”, Pamiętnik Warszawski, t. 11 (1818), s. 400–413; wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe
- pojedyncze ody Horacego (Do Mecenasa, Do Augusta), elegie Tybulla i Propercjusza oraz fragm. Farsalii Lukana i fragm. Ziemiaństwa J. Delille’a, zobacz: Wydanie zbiorowe.
Niektóre przekłady znajdują się w czasopismach: Pamiętnik Naukowy (1819), Pamiętnik Warszawski (1818). Estreicher przypisał Dmochowskiemu również autorstwo przekł. C. Goldoniego: Mecenas poczciwy. Komedia we trzech aktach, napisana po włosku... a na ojczysty język przetłumaczona przez J. P. F. D., Warszawa 1779; autorstwo Dmochowskiego zakwestionował S. Pietraszko.
Wydania zbiorowe
edytuj- Pisma rozmaite..., tłumacza „Iliady”[16][17], t. 1–2, Warszawa 1826, zawartość:
- t. 1: Przekłady, poz. 1–2, 5, 8-10
- t. 2: Twórczość, poz. 5, 7, 10–11, 13, 26-27
Prace edytorskie
edytuj- (H. Kołłątaj): Do Stanisława Małachowskiego... Anonima listów kilka, cz. 1–3, Warszawa 1788–1789 (według Korbuta Dmochowski współpracował przy tym wydaniu)
- (H. Kołłątaj, I. Potocki): O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja, t. 1–2, Metz (Kraków) 1793; wyd. następne: Lwów 1793, Warszawa 1794 (Dmochowskiemu przypisuje się także współautorstwo tego dzieła)
- I. Krasicki: Dzieła poetyckie, t. 1–2, Warszawa 1802
- I. Krasicki: Dzieła. Edycja nowa i zupełna, t. 1–10, Warszawa 1803–1804 (rękopisy wyd. Dmochowskiego przedr. L. Bernacki: „Materiały do życiorysu i twórczości I. Krasickiego”, Pamiętnik Literacki, rocznik 31, 1934, s. 486–498)
- F. Karpiński: Dzieła wierszem i prozą[18][19][20][21], t. 1–4, Warszawa 1806.
Listy i materiały
edytuj- Do F. Barssa z roku 1796, ogł. W. Smoleński: „Emigracja polska w l. 1795-1797”, Przegląd Historyczny, t. 11 (1910) i odb. (Warszawa 1911)
- Do M. Molskiego z roku 1801, do S. B. Lindego z lat 1807–1808, wyd. T. Wierzbowski w: Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego[22], t. 2, Warszawa 1904
- Korespondencja z H. Kołłątajem z lat 1803-1804: 5 listów Dmochowskiego – z 2 kwietnia, 10 sierpnia, 4 października 1803, 19 sierpnia 1804 i roku 1804 (bez daty); 3 listy Kołłątaja – z 30 sierpnia, 6 października 1803 i 23 marca 1804; wyd. F. Kojsiewicz w: Korespondencja listowna H. Kołłątaja z T. Czackim, t. 1–2, Kraków 1844
- Do Jana Śniadeckiego z 1 stycznia 1804, ogł. J. Baliński: Pamiętniki o Janie Śniadeckim, Wilno 1865, przedr. M. Chamcówna w: J. Śniadecki: „O Koperniku”, Wrocław (1955), Biblioteka Narodowa, seria I, nr 159
- Do Jana Śniadeckiego 2 listy z lat 1804–1805, ogł. S. Kossowski, Pamiętnik Literacki, rocznik 3 (1904), s. 453-455
- Do A. K. Czartoryskiego, rękopis: Biblioteka Czartoryskich, sygn.: Ew. 589 (Archiwum Domowe nr 21: Korespondencja A. K. Czartoryskiego, t. 1. A-G)
- Od I. Krasickiego 5 listów – z lat: 1790, 1798, 1800–1801; wyd.: Z. Goliński, M. Klimowicz, R. Wołoszyński w: Korespondencja I. Krasickiego, t. 2, Wrocław 1958 (z informacją o pierwodrukach i rękopisach)
- Od A. Felińskiego z 30 listopada 1803, rękopis: Ossolineum, sygn. 2097/I k. 67v-68.
- Od F. Karpińskiego 3 listy – z lat 1803–1805, wyd. T. Mikulski, R. Sobol w: „Korespondencja F. Karpińskiego”, Wrocław 1958, Archiwum Literackie nr 4 (z informacją o pierwodrukach i rękopisach)
- Od Jana Śniadeckiego 8 listów z lat 1804–1806, wyd. M. Chamcówna, S. Tync w: Korespondencja Jana Śniadeckiego. Listy z Krakowa, t. 2, Wrocław 1954; 3 listy przedr. w: J. Śniadecki: „O Koperniku”, Wrocław (1955), Biblioteka Narodowa, seria I, nr 159
- Myśli do odezwy deputacji, Myśli do prospektu kodeksu (współautor: G. Piramowicz), wyd. S. Borowski Kodeks Stanisława Augusta, Warszawa 1938, s. 66-90
- Kwity i rachunki dla Wydziału Instrukcji dat.: 26 czerwca, 28 października, 2 listopada 1794; ogł. H. Oprawko, J. Szczepaniec Ze skarbca kultury, zeszyt 16 (1965), s. 230, 285, 289, 295.
Przypisy
edytuj- ↑ Franciszek Salezy Dmochowski, Wspomnienia od 1806 do 1830 roku, Wydawnictwo J.Jaworowicz Warszawa 1858
- ↑ Tadeusz Krajewski , Podolanka wychowana w stanie natury, życie i przypadki swe opisująca, wyd. 1784 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Franciszek Xawery Dmochowski , O cnotach towarzyskich i występkach im przeciwnych [...], wyd. 1787 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Franciszek Ksawery Dmochowski , O cnotach towarzyskich y występkach im przeciwnych, wyd. 1822 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Franciszek Ksawery Dmochowski , Sztuka rymotwórcza : poema we czterech pieśniach, wyd. 1788 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Franciszek Dmochowski , Sztuka rymotworcza : poema we czterech piesniach, wyd. 1820 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Franciszek Ksawery Dmochowski , Mowa O potrzebie i sposobie uczenia się Łaciny, Przy Dorocznem Otwarciu Szkół Warszawskich XX. Scholarum Piarum, wyd. 1790 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Edward Young , Sąd Ostateczny : Poema Edwarda Yunga Anglika, wyd. 1785, Dmochowski, Franciszek Ksawery, Tł. [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Iliada Homera. T. 1, przekł. Franciszka Dmochowskiego, wyd. 1800 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Iliada Homera. T. 2, przekł. Franciszka Dmochowskiego, wyd. 1800 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Iliada Homera. T. 3 zamykaiący wiadomość o życiu Homera, iego dziełach, tłumaczeniach i uwagi nad Iliadą / przekł. Franciszka Dmochowskiego, wyd. 1801 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Homer. Dzieła ; t. 1,[tł.] przez Franciszka Dmochowskiego, wyd. 1804 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Homer. Dzieła ; t. 2, [tł.] przez Franciszka Dmochowskiego, wyd. 1805 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Homer. Dzieła ; t. 3,[tł.] przez Franciszka Dmochowskiego, wyd. 1805 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Eneida Wirgiliusza, przekł. F. Dmochowskiego, wyd. 1830 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Pisma rozmaite Franciszka Xawerego Dmochowskiego. Cz. 1, wyd. 1826 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Pisma rozmaite Franciszka Xawerego Dmochowskiego, tłomacza Iliady. Cz. 2, wyd. 1826 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Dzieła Franciszka Karpińskiego wierszem i prozą. T. 1, wyd. 1806 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Dzieła Franciszka Karpińskiego wierszem i prozą. T. 2, wyd. 1806 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Dzieła Franciszka Karpińskiego wierszem i prozą. T. 3, wyd. 1806 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Dzieła Franciszka Karpińskiego wierszem i prozą. T. 4, wyd. 1806 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
- ↑ Materyały do dziejów piśmiennictwa polskiego i biografii pisarzów polskich. T. 2, 1526-1830, zebr. Teodor Wierzbowski, wyd. 1904 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-12] .
Bibliografia
edytuj- T. 4: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966, s. 411-417.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej
- Iliada w tłumaczeniu Franciszka Ksawerego Dmochowskiego w serwisie Wolne Lektury
- Utwory Franciszka Ksawerego Dmochowskiego w bibliotece Polona