Franciszek Skarbek-Malczewski
Franciszek Skarbek-Malczewski herbu Abdank (ur. 4 października 1754 w Chwalęcinie, zm. 18 kwietnia 1819 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny kujawsko-pomorski w latach 1816–1818, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w 1819. Kawaler Orderu św. Stanisława[1].
| Prymas Królestwa Polskiego | ||
.jpg)
| ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| Arcybiskup metropolita warszawski | ||
| Okres sprawowania |
1819 | |
| Biskup diecezjalny kujawsko-pomorski | ||
| Okres sprawowania |
1816–1818 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
1783 | |
| Sakra biskupia |
5 listopada 1815 | |
| Odznaczenia | ||
| ||
| Data konsekracji |
5 listopada 1815 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||
| Współkonsekratorzy | |||||
| |||||
Życiorys edytuj
W Rzymie odbył studia teologiczne i w 1783 przyjął święcenia kapłańskie. Był współpracownikiem arcybiskupa Michała Jerzego Poniatowskiego. Pracował jako proboszcz w Mokronosie i Pobiedziskach. W 1780 został kanonikiem gnieźnieńskim, w 1790 – wileńskim. W latach 1801–1805 pełnił funkcję wikariusza kapitulnego archidiecezji gnieźnieńskiej. Od 1806 do 1809 był administratorem apostolskim w diecezji poznańskiej.
W 1806 został mianowany przez rząd pruski, a w 1808 przez księcia warszawskiego Fryderyka Augusta biskupem kujawsko-pomorskim. Prekonizowany 4 września 1815, sakrę biskupią przyjął 5 listopada 1815 w Warszawie. Rządy w diecezji objął 1 czerwca 1816. W 1818 był delegatem apostolskim, któremu powierzono zorganizowanie nowego podziału administracyjnego Kościoła w Królestwie Polskim. Przez cara Rosji Aleksandra I został wyznaczony na pierwszego metropolitę warszawskiego (decyzję cara 2 października 1818 zatwierdziła Stolica Apostolska). Rządy w archidiecezji objął 1 stycznia 1819. Otrzymał dla siebie i swoich następców przywilej purpurowych szat biskupich oraz tytuł prymasa Królestwa Polskiego. W marcu 1819 ciężko zachorował.
17 kwietnia 1819 chorego prymasa nakłoniono do podpisania dekretu kasacyjnego (supresyjnego). W dekrecie do likwidacji przeznaczono 25 domów męskich i cztery żeńskie, zaś w trzech żeńskich zarządzono redukcję liczby zakonnic. Dekret był tak sformułowany, że dawał możliwość dokonywania w przyszłości dalszych kasat. Wykonaniem postanowień dekretu i administrowaniem pozyskanymi funduszami miała się zająć Deputacja Spraw Zniesionych Instytutów Duchownych. Likwidacji uległy w większości domy dobrze uposażone, mające znaczny majątek. Ostatecznie do supresji (kasacji) przeznaczono cztery domy kanoników laterańskich – w Lubrańcu, Mstowie, Warszawie i opactwo w Czerwińsku (najlepiej uposażone w diecezji płockiej).
Malczewski zmarł 18 kwietnia 1819. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[2].
W XVIII wieku był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Zbiór pamietników do historyi powstania polskiego z roku 1830-1831. Lwów: 1882, s. 679
- ↑ Katakumby rząd 135-5. Cmentarz Stare Powązki: Franciszek Skarbek Malczewski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-23].
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, [w:] „Archiwum Komisji Historycznej”, t. XIV, Kraków 1930, s. 303.
Bibliografia edytuj
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa 2000.
Linki zewnętrzne edytuj
- Franciszek Skarbek-Malczewski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2011-12-25] (ang.).
- Publikacje Franciszka Skarbka-Malczewskiego w bibliotece Polona [dostęp 2022-01-27]