Front Wyzwolenia Narodowego
Front Wyzwolenia Narodowego, Front de Libération Nationale (FLN), Dżabhat at-Tahrīr al-Waṭanī (arab. جبهة التحرير الوطني) – algierska organizacja polityczna powstała w 1954. W latach 1954–1962 kierowała zbrojnym powstaniem narodowowyzwoleńczym. W 1962 roku, po proklamowaniu niepodległości, została przekształcona w partię polityczną[1].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider |
wakat |
| Data założenia |
1 listopada 1954 |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPowstał na bazie Komitetu Rewolucyjnego Jedności i Akcji (a według innych tłumaczeń Rewolucyjnej Rady Jedności i Działania[2])[3]. Komitet Rewolucyjny Jedności i Akcji został założony w marcu 1954 roku dziewięciu byłych członków Tajnej Organizacji działającej przy Ruchu na Rzecz Triumfu Wolności Demokratycznych[2]. Na czele Komitetu a następnie Frontu Wyzwolenia Narodowego stanął zbiegły z francuskiego więzienia działacz nacjonalistyczny Ahmad Ben Bella. Ben Bella nadzorował działalność ruchu z emigracji w egipskim Kairze[4][2].
Przekształcenie Komitetu we Front Wyzwolenia Narodowego nastąpił 1 listopada 1954 roku wraz z proklamowaniem przez Komitet wybuchu zbrojnego powstania niepodległościowego[2]. Front Wyzwolenia Narodowego kierował zbrojnym powstaniem aż do czasu jego sukcesu[1]. Zbrojnym ramieniem Frontu była Narodowa Armia Wyzwoleńcza (dowodzona przez pułkownika Huari Bumediena[5])[2]. 19 września 1958 roku Front Wyzwolenia Narodowego powołał Rząd Tymczasowy Republiki Algierskiej. Na jego czele stanął Ferhat Abbas. Rząd tymczasowy uznany został przez państwa arabskie i część państw afrykańskich oraz azjatyckich, a następnie także przez blok wschodni[2]. Siły partyzanckie Frontu korzystały z pomocy finansowej państw arabskich, a jej bazy wojskowe znajdowały się na terenie sąsiedniej Tunezji i Maroka za przyzwoleniem tamtejszych władz[5].
W 1962 roku, po proklamowaniu przez Algierię niepodległości i ogłoszeniu konstytucji, Front został przekształcony w jedyną działającą legalnie partię[1] (po wcześniejszym zdelegalizowaniu Partii Rewolucji Socjalistycznej i Algierskiej Partii Komunistycznej[6]). Tuż po proklamacji nowego państwa utworzono Biuro Polityczne partii, w skład którego wszedł między innymi Ben Bella i Bumedien. Biuro Polityczne spopularyzowało w kraju ideologię islamskiego socjalizmu. W maju 1963 roku Ben Bella został premierem[5] a rok później sekretarzem generalnym monopartii[6]. Pierwsze lata polityki powojennej Algierii zdominowała walka pomiędzy liderami Frontu Wyzwolenia Narodowego. W wyniku partyjnych tarć wielu polityków Frontu opuściło kraj i udało się na emigrację. Walkę o władzę wewnątrz partii wygrali zwolennicy awangardowego statusu ugrupowania[6]. W 1965 roku Ben Bella został obalony przez Bumediena. Nowy przywódca objął partię i rząd ścisłą kontrolę[5]. W trakcie swoich rządów Bumedien przeprowadził socjalistyczne reformy gospodarcze i zwalczał konserwatywne grupy islamistów. W odróżnieniu od innych arabskich socjalistów, nie orientował się na współpracę ze Związkiem Radzieckim, pozostał jednak radykalnym krytykiem proamerykańskich monarchii arabskich, Izraela, duchownych islamskich oraz kapitalizmu[7].
Po śmierci Bumediena w 1978 roku, władzę w partii po nim rok później objął Szadli Bendżedid[5]. W lutym 1989 roku rząd zatwierdził nową konstytucję na mocy której wprowadzono system wielopartyjny, zrezygnowano z socjalistycznego charakteru ustroju i przyjęto wolny rynek[8]. W efekcie, Front stracił swe znaczenie na rzecz partii Islamskiego Frontu Ocalenia, z którą to przegrał wybory w 1991 roku (zdelegalizowanej przez wojsko w 1992 roku)[8]. W 1997 roku został pokonany w wyborach przez Zgromadzenie Narodowo-Demokratyczne[5][1].
W 1999 roku stanowisko prezydenta Algierii objął działacz FWN Abd al-Aziz Buteflika. Front powrócił do władzy po wyborach parlamentarnych w 2002 roku w których uzyskał 35,3%. Premierem z ramienia partii został jej lider, Ali Benfilis. W 2005 roku Benfilis został zastąpiony na stanowisku sekretarza generalnego partii przez prezydenta Buteflikę[5][1].
Ugrupowanie ma charakter nacjonalistyczny, socjalistyczny i laicki[9][8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Front Wyzwolenia Narodowego FWN. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2016-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-29)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Wojna o niepodległość Algierii. historia.org.pl. (pol.).
- ↑ algierska wojna narodowowyzwoleńcza 1954–62, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-06-06].
- ↑ Michał Staniul: Francuskie zbrodnie w wojnie o niepodległość Algierii. historia.wp.pl. (pol.).
- ↑ a b c d e f g National Liberation Front, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ a b c Ks. Adam Romejko: Elity władzy Algierii. romejko.edu.pl. (pol.).
- ↑ Nadeem F. Paracha: Socjalizm islamski. Część II – czas sukcesów (1952-78)
- ↑ a b c Łukasz Gołota: Konflikt w Algierii. psz.pl. (pol.).
- ↑ Karol Kaźmierczak: Algieria – kraj który nie chce rewolucji. prawy.pl. [dostęp 2016-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-23)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona WWW. pfln.org.dz. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-12)].