Gąska selerowa
Gąska selerowa (Tricholoma apium Jul. Schäff.) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska selerowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma apium Jul. Schäff. Z. Pilzk. 4: 65 (1925) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go Julius Schäffer w 1925 r.[1] Synonimy[2]:
- Tricholoma apium var. helviodor (Pilát & Svrček) M.M. Moser 1978
- Tricholoma helviodor Pilát & Svrček 1946
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujO średnicy 4–8 cm, początkowo łukowaty, potem płaski, pofałdowany, zawsze z podwiniętym brzegiem. Powierzchnia sucha, matowa, delikatnie pilśniowata, miejscami popękana, początkowo biaława, potem coraz ciemniejsza; o barwie od ochrowobrązowej do oliwkowobrązowej, czasami także żółtozielonkawa, na środku nieco ciemniejsza[4].
Wąskie, przyrośnięte z ząbkiem lub nieco zbiegające przyrośnięte, początkowo kremowobiałe, potem żółtawobiałe[4].
Wysokość 4–6 cm, szerokość 1–2 cm, twardy, walcowaty ze spiczastą podstawą, pełny. Powierzchnia sucha, biaława, w górnej części nieco łuskowata, przy podstawie ochrowożółtawa lub ochrowobrązowa. Uszkodzony żółknie[4].
W środku gruby i mięsisty, o barwie od białej do brudnobiałej, po uszkodzeniu żółknie. Smak delikatny, nieco korzenny, zapach nieco selerowy lub podobny do smaku mleczaja selerowego[4].
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie gąski karbowanej w Ameryce Północnej, i Europie[5]. Władysław Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski przytacza tylko jedno stanowisko z uwagą, że rozmieszczenie tego gatunku i stopień zagrożenia nie są znane[3]. Liczne i bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się w nim na liście gatunków rzadkich i wartych objęcia ochroną[6].
Grzyb mykoryzowy. W Europie tworzy mykoryzę z sosną zwyczajną, w Ameryce Północnej z różnymi drzewami iglastymi. W Europie występuje głównie w suchych, często zdominowanymi przez porosty piaszczystych lasach sosnowych o cienkiej glebie, na osadach wodnolodowcowych, m.in. na równinach zalewowych wzdłuż większych rzek i na ozach utworzonych z rzek polodowcowych. Spotykany jest również na przybrzeżnych wydmach porośniętych sosnami. W południowej Skandynawii występuje również w wapiennych lasach sosnowych bez osadów piaskowych (ale na glebach mineralnych z niewielką ilością próchnicy). Występowaniu tego gatunku sprzyjają małe ścieżki i otwory w warstwie próchnicy, a także prawdopodobnie mało intensywne pożary lasów z rozproszonymi, zachowanymi sosnami. Gatunek ten jest prawie ograniczony do starodrzewu i prawie nie występuje w młodszych, jednowiekowych lasach zrębowych[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-07-17].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-07-17].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ DiscoverLife [online] [dostęp 2021-07-17].
- ↑ a b Aktualne stanowiska gąski selerowej w Polsce [online] [dostęp 2021-07-17].
- ↑ Tricholoma apium [online] [dostęp 2021-07-17].