Gąska winnobrązowa

Gąska winnobrązowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	gąskowate
Rodzaj	gąska
Gatunek	gąska winnobrązowa
	Nazwa systematyczna
	Tricholoma bufonium (Pers.) Gillet; Hyménomycètes (Alençon): 111 (1874) [1878]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Gąska winnobrązowa (Tricholoma bufonium (Pers.) Gillet) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus bufonius. Obecną nazwę nadał mu Claude-Casimir Gillet w 1874 r.^[1] Niektóre inne synonimy:

Tricholoma sulphureum var. bufonium (Pers.) Gillot & Lucand 1889
Tricholoma sulphureum var. nigrescens (Gillet) Deparis 2013^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

O średnicy 3–7 cm, początkowo wypukły, dzwonowaty, następnie spłaszczony, z cienkim i falistym brzegiem. Powierzchnia sucha, jedwabista, później matowa, gładka lub drobno łuszcząca się, początkowo fioletowobrązowa, później lisiobrązowa z ciemniejszym środkiem i jasnożółtym brzegiem^[4].

Blaszki

Żółte, grube, rzadkie, szerokie, przyrośnięte, różnej długości^[4].

Trzon

Wysokość 4–8 cm, szerokość 0,5–1,5 cm, cylindryczny, początkowo pełne, później pusty. Powierzchnia wzdłużnie włóknista, początkowo żółta, w starszym wieku włókna stają się brązowe^[4].

Miąższ

Mięsisty, żółty, o śmierdzącym zapachu gazu rozpałkowego, bez charakterystycznego smaku^[4].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki 9–10 × 6–7(8) µm, owalne, gładkie^[4].

Występowanie

Znane jest występowanie gąski winnobrązowej głównie w Europie, poza nią podano tylko jeden rejon występowania na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej^[5]. Władysław Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski przytoczył tylko jedno stanowisko^[3], w późniejszych podano następne, a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[6].

Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w sosnowych lasach^[3]. Jest grzybem trującym powodującym zaburzenia w układzie pokarmowym^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-06-04] .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-06-04] .
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 662, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tricholoma bufonium (Pers.) Gillet (1878) Krastačja kolobarnica [online] [dostęp 2021-07-17] (słoweń.).
↑ Występowanie Tricholoma bufonium na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-06-04] .
↑ Aktualne stanowiska gąski winnobrązowej w Polsce [online] [dostęp 2024-06-04] .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2024-06-04] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2024-06-04] .

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 662, ISBN 83-89648-09-1 .

[tri-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tricholoma bufonium (Pers.) Gillet (1878) Krastačja kolobarnica [online] [dostęp 2021-07-17] (słoweń.).

[gbif-5] Występowanie Tricholoma bufonium na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-06-04] .

[atlas-6] Aktualne stanowiska gąski winnobrązowej w Polsce [online] [dostęp 2024-06-04] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]