Gamma Centauri

gwiazda w gwiazdozbiorze Centaura

Gamma Centauri (γ Cen) – gwiazda w gwiazdozbiorze Centaura, odległa od Słońca o około 130 lat świetlnych.

Gamma Centauri
γ Cen
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze Centaura
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Centaur

Rektascensja

12h 41m 31,04s[1]

Deklinacja

−48° 57′ 35,54″[1]

Paralaksa (π)

0,02506 ± 0,00028[1]

Odległość

130,1 ± 1,4 ly
39,90 ± 0,44[2] pc

Wielkość obserwowana

AB: 2,20m[2]
A: 2,82m[3]
B: 2,88m[4]

Ruch własny (RA)

−185,72 ± 0,20 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

5,79 ± 0,16 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−5,5 ± 1,8 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

para podolbrzymów

Typ widmowy

A: A1 IV[1]
B: A0 IV[4]

Wielkość absolutna

−0,81m[2]

Temperatura

9300 K

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

7387[2] pc

Mimośród

0,0887[2]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J12413103-4857350
Cordoba Durchmusterung: CD−48°7597
Boss General Catalogue: GC 17262
Katalog Henry’ego Drapera: HD 110304
Katalog Hipparcosa: HIP 61932
Katalog jasnych gwiazd: HR 4819
SAO Star Catalog: SAO 223603
Muhlifain; CPD−48°4965, CCDM J12415-4858, WDS 12415-4858

Nazwa edytuj

Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Muhlifain, która podobnie jak bardziej zniekształcona nazwa Muliphein (Gamma Canis Majoris) wywodzi się od arabskiego słowa ‏محلفين‎ muḥlifayn, co odnosi się do „dwóch rzeczy” lub „składania przysięgi” i nie wiadomo, do jakich gwiazd dawniej się odnosiło[5][6].

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

Jest to jedna z jaśniejszych gwiazd w konstelacji, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,20m, a wielkość absolutna jest równa −0,80m[2]. Teleskop ukazuje, że jest to gwiazda podwójna[5], której składniki są oddalone o 0,8–0,1″ (pomiary z 1835 i 2017 roku, odpowiednio)[7]. Indywidualnie Gamma Centauri A ma wielkość 2,82m[3], zaś Gamma Centauri B – 2,88m[4]. Gwiazdy leżą zbyt daleko na niebie południowym, żeby można było je obserwować z terenów Polski.

Charakterystyka fizyczna edytuj

Składniki okrążają wspólny środek masy w czasie 84,5 roku i ich orbity są dobrze znane. Średnio dzieli je 37 au, ale oddalają się na 97 au i zbliżają na 6 au[5].

Są to bardzo podobne fizycznie gwiazdy, białe podolbrzymy należące do typu widmowego A. Każda z nich ma temperaturę około 9300 K i jasność 95 razy większą od Słońca. Fizyka gwiazd przewiduje, że mają masy około 2,8 M, ale parametry orbit wskazują, że są one wyższe – około 3,7 M, co sugerowałoby obecność w układzie niezaobserwowanych towarzyszy. Będąc bliźniaczo podobne, gwiazdy ewoluują w tym samym tempie. W przyszłości staną się parą olbrzymów, a następnie odrzucą otoczki tworząc mgławicę planetarną i stając się parą białych karłów[5].

Washington Double Star Catalog wymienia jeszcze dwóch optycznych kompanów gwiazdy: składnik C o wielkości 14,4m, który znacznie zmienił położenie względem pary γ Cen AB w ciągu ponad stu lat obserwacji, oraz składnik D, którym jest Tau Centauri[7].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Gamma Centauri w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f Anderson E., Francis C: HIP 61932. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-06-20]. (ang.).
  3. a b Gamma Centauri A w bazie SIMBAD (ang.)
  4. a b c Gamma Centauri B w bazie SIMBAD (ang.)
  5. a b c d Jim Kaler: MUHLIFAIN (Gamma Centauri). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-05-18]. (ang.).
  6. Jim Kaler: MULIPHEIN (Gamma Canis Majoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-05-18]. (ang.).
  7. a b Mason et al.: WDS J12415-4858AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.