Geofity

Geofity, rośliny ziemnopączkowe – jedna z form życiowych roślin. Obejmuje byliny posiadające pączki odnawiające, które spędzają niekorzystny dla wegetacji okres roku w organach podziemnych – bulwach, kłączach i cebulach. Geofity są jedną z grup kryptofitów.

Ziarnopłon wiosenny kwitnący pod jeszcze bezlistnymi drzewami

Geofity w formacji fynbos

Geofity mają znaczący udział we florze formacji kształtujących się w strefach występowania długotrwałych okresów suchych. Geofitami są np. efemeroidy rozwijające pędy nadziemne po opadach deszczu na terenach pustynnych, odgrywają istotną rolę w roślinności obszaru śródziemnomorskiego i na stepach. W klimacie umiarkowanym podziemne organy trwałe służą przetrwaniu zimy. W Europie środkowej geofity rosną głównie w lasach liściastych zrzucających liście na zimę.

Geofity rosnące w runie leśnym kwitną i owocują wiosną przed pojawieniem się liści na drzewach, a gdy warunki świetlne na dnie lasu pogarszają się, z chwilą pojawiania się liści w koronach drzew, ich pędy nadziemne giną. Są to rośliny samożywne, których cykl życiowy przebiega na ziemi.

W obrębie geofitów wyróżnia się pasożyty korzeniowe i geofity właściwe (eugeofity). Pasożyty (np. zaraza, bukietnica), poza wytworzeniem pędu nadziemnego z organami generatywnymi, posiadają organy podziemne żyjące na podziemnych pędach lub korzeniach żywiciela.

Geofity właściwe dzielą się ze względu na rodzaj organów podziemnych:

• geofity cebulowe (tulipan, czosnek, złoć)
• geofity kłączowe (kosaciec, konwalia, zawilec, kokoryczka)
• geofity pędowobulwiaste (krokus)
• geofity korzeniowobulwiaste (storczyk, kukułka).
• geofity korzeniowe (ostrożeń)

Niektóre źródła do geofitów zaliczają także grzyby (tzw. geofity grzybowe), których grzybnia rozwija się pod powierzchnią ziemi, a owocniki tworzone są albo pod powierzchnią, albo nad nią.