Gnieździska
Gnieździska – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Łopuszno[5][6].
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-070[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0248504[5] |
Położenie na mapie gminy Łopuszno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°52′10″N 20°16′15″E/50,869444 20,270833[1]
| |
W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gnieździska, po jej zniesieniu w gromadzie Zajączków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Historia
edytujDawna wieś królewska, później rządowa, lokowana w XIV wieku na prawie niemieckim z nadania króla Kazimierza Wielkiego. Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od słowa, wskazującego na miejsce obfitujące w gniazda ptaków lub gniazda – domostwa ludzi. W XVI wieku na terenach wsi istniała kuźnica żelaza.
Bogactwa naturalne
edytujBogactwem wsi są złoża wapieni, piasku i torfu.
Pobliskie kamieniołomy to: Góra Maćkowa, Dybkowa Góra, Lipia Góra.
Torfowiska znajdują się po obydwu stronach szosy prowadzącej z Gnieździsk do Mieczyna. Są jednymi z niewielu dużych torfowisk śródleśnych, jakie zachowały się w kraju. Po południowej stronie szosy znajduje się znacznie dzikszy, mniej dostępny dla ludzi kilkuhektarowy Żurawski Ług. Po drugiej stronie znajduje się większe torfowisko, gdzie wciąż wydobywany jest torf. Obecnie teren ten jest prawnie chroniony. Można tu spotkać bociany czarne, błotniaki stawowe, żurawie, cietrzewie, a jesienią i wczesną wiosną można usłyszeć przenikliwy głos kruka. W ostatnich latach zagościły na Ługu bobry.
Zabytki
edytujNa terenie wsi istnieje zabytkowa kaplica św. Mikołaja z XIX wieku podlegająca ochronie konserwatorskiej.
Jak w wielu innych miejscowościach gminy Łopuszno, tu również znajduje się cmentarz żołnierzy niemieckich z okresu I wojny światowej. Spoczywa tu 65 żołnierzy armii niemieckiej. Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.412 z 6.10.1992)[7].
Kultura
edytujWe wsi od wielu lat działa zespół folklorystyczny „Gnieździska”[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34064
- ↑ Wieś Gnieździska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 315 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 27 [dostęp 2015-11-09].
- ↑ Zespoły ludowe województwa świętokrzyskiego. [dostęp 2013-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-02)].