Grzęda Białoruska
 |
Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie (dyskusja).
|
Grzęda Białoruska (także: Wyżyna Białoruska; białorus. Беларуская града, ros. Белорусская гряда) – wyżynna część Niziny Wschodnioeuropejskiej, rozciągająca się z południowego zachodu na północny wschód od okolic Grodna do Orszy i Witebska. Leży niemal w całości na Białorusi. Jedynie południowo-zachodni kraniec (Wzgórza Sokólskie, z licznymi wzniesieniami żwirowymi, na których prowadzone są w zakładach górniczych na szeroką skalę prace wykopaliskowe[1]) należy do Polski, skrawek na północy – do Litwy, a północno-wschodni kraniec – do Rosji. Przedłużeniem Grzędy Białoruskiej na północny wschód jest Grzęda Smoleńsko-Moskiewska, z którą łączy ją Brama Smoleńska.
Grzęda Białoruska rozpada się na szereg pomniejszych wyżyn, rozdzielonych obniżeniami. Idąc od zachodu, są to Wzgórza Sokólskie (Góra Wojnowska 238 m n.p.m.), Nizina Niemeńska, Wysoczyzna Wołkowyska (229 m n.p.m.), Wysoczyzna Nowogródzka (323 m n.p.m.), Grzęda Kopylska (243 m n.p.m.), Garb Oszmiański (320 m n.p.m.), Wysoczyzna Mińska (najwyższy punkt – Góra Dzierżyńska 345 m n.p.m.), Wysoczyzna Orszańska (262 m n.p.m.), Nizina Połocka, Wysoczyzna Horodecka (263 m n.p.m.) i Wysoczyzna Witebska (296 m n.p.m.). Średnia wysokość bezwzględna wynosi 240–260 m n.p.m.
Grzęda Białoruska jest pochodzenia polodowcowego – stanowi linię moren czołowych. Składa się z niskich, łagodnych wzgórz. Podłoże Grzędy Białoruskiej stanowi białoruski masyw krystaliczny.
Grzęda Białoruska stanowi część głównego wododziału europejskiego pomiędzy Morzem Bałtyckim a Czarnym, ale kilka rzek, m.in. Berezyna i Niemen, przełamuje się przez nią.
Przypisy
edytuj- ↑ Lila Asanowicz, Żwirownie, https://podlaskisenior.pl/zwirownie/
Bibliografia
edytuj- Wielka Encyklopedia Radziecka – hasło Белорусская гряда
- Borys Dobrynin Geografia fizyczna ZSRR, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956
- Teodor Naumienko (red.) Atlas świata, Służba Topograficzna Wojska Polskiego – Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962
- Mieczysław Hess, Bogumił Rychłowski Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich w: August Zierhoffer (red.) Geografia powszechna – tom IV. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Azja. Afryka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965
- Bogumił Rychłowski (red.), Roman Biesiada, Tadeusz Lenczowski, Lech Ratajski Słownik Geografii ZSRR, Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", Warszawa 1974
- Teresa Zakrzewska, Grażyna Gadomska Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (część europejska). Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:3 000 000, wydanie drugie, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, Warszawa-Wrocław 1987