Grzybówka zielonoostrzowa

Grzybówka zielonoostrzowa, grzybówka zielonoobrzeżona, grzybówka żółta (Mycena viridimarginata P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae).

Grzybówka zielonoostrzowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka górska
Nazwa systematyczna
Mycena viridimarginata P. Karst. Hedwigia 31: 218 (1892)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Takson ten opisał w 1892 r. Petter Karsten.

Maria Lisiewska w 1987 r. nadała mu polską nazwę grzybówka zielonoobrzeżona lub grzybówka żółta. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę grzybówka zielonoostrzowa.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 10–35 mm, początkowo stożkowy lub dzwonkowaty, potem spłaszczony, czasami z niskim garbkiem, bruzdkowany, półprzeźroczyście-prążkowany. Jest higrofaniczny. Powierzchnia oprószona, błyszcząca, czerwonawo-brązowa, oliwkowobrązowa, zielonkawo-brązowa, oliwkowozielona, szarozielona, brzegi jaśniejsze, żółtawo-oliwkowe, zielonkawo-żółte lub bardziej zielonkawe.

Blaszki

W liczbie 20–25 dochodzących do trzonu, wypukłe, wąsko przyrośnięte, czasami zbiegające z krótkim ząbkiem, białawe, szarawobiałe, żółtawo-białe do szarych, brzegi oliwkowe lub zielonkawoszare. Ostrza od ciemnoszarych do ciemno szarobrązowych, często tylko w pobliżu brzegu kapelusza, a czasami wcale nie są inaczej zabarwione.

Trzon

Wysokość 20–70 cm, grubość 1–3 mm, w środku pusty, walcowaty, czasami przy podstawie nieco poszerzony, prosty lub zagięty. Powierzchnia górą oprószona, niżej naga, o barwie od żółtawej do żółtobrązowej (miodowej), przy podstawie ciemniejsza (do ciemnobrązowej). Wierzchołek czasami bardzo blady, prawie biały. Podstawa gęsto pokryta białawymi włókienkami.

Miąższ

Zapach nieokreślony, słaby.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 25–32 × 8–10 µm, smukłe, maczugowate, 4-zarodnikowe ze sterygmami o długości 5-8 µm. Zarodniki 9–13 × 6–7,5 µm, Q = 1,3–1,7, Qav ≈ 1,5, szeroko pipetowate, amyloidalne. Cheilocystydy 23–70 × 8–10 µm, tworzące sterylne pasma, maczugowate, wrzecionowate, prawie cylindryczne, o wierzchołkach czasami zwężonych w prostą szyjkę lub dwie szyjki. Pleurocystyd brak. Strzępki włosków w skórce kapelusza o szerokości 2–8 µm, nieżelatynizowane, pokryte prostymi lub rozgałęzionymi, cylindrycznymi lub nieregularnie ukształtowanymi naroślami o wymiarach 2–20 × 1,56 µm, które mogą tworzyć gęste masy. Strzępki warstwy korowej trzonu o szerokości 1,5–4 µm, nieco żelatynizowane, gładkie lub słabo pokryte tępymi brodawkami lub krótkimi cylindrycznymi wybrzuszeniami 1–6 (–12) × 2–3,5 µm, komórki końcowe z grubymi, cylindrycznymi lub maczugowatymi naroślami. Sprzążki występują w strzępkach wszystkich części grzyba.

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie grzybówki zielonoostrzowej w wielu krajach Europy, w Rosji i w Ameryce Środkowej. Władysław Wojewoda w wykazie podstawkowych grzybów wielkoowocnikowych Polski przytacza 10 stanowisk i umieszcza ten gatunek na liście gatunków rzadkich w Polsce. W Norwegii jest dość pospolity.

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach na bardzo zbutwiałym drewnie, na leżących na ziemi pniach i gałęziach, zwłaszcza jodły, modrzewia, świerka, rzadziej olszy, grabu i buka. Owocniki od lata do jesieni.

Gatunki podobne

Grzybówka zielonoostrzowa jest gatunkiem bardzo zmiennym. Z jej nazwy wynika, że powinna mieć zielone ostrza blaszek, jednak czasami zupełnie brak tego koloru, a czasami jest widoczny tylko bardzo blisko brzegu kapelusza. Generalnie kolor krawędzi blaszki jest taki sam jak na brzegu kapelusza, zielone ostrza występują tylko u młodych osobników. Jednak identyfikacja rzadko sprawia jakiekolwiek trudności. Typowe cechy tego gatunku to żółtawy lub miodowy trzon w połączeniu z oliwkowo-brązowym lub zielonkawym kolorem kapelusza.