Gundianowiec somalijski

gatunek gryzonia

Gundianowiec somalijski[9] (Pectinator spekei) – gatunek gryzonia z rodziny gundiowatych (Ctenodactylidae), występujący na Półwyspie Somalijskim w Afryce[10].

Gundianowiec somalijski
Pectinator spekei[1]
Blyth, 1856[2]
Ilustracja
Wypchany okaz w muzeum w Genui
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

jeżozwierzowce

Infrarząd

gundiokształtne

Rodzina

gundiowate

Rodzaj

Pectinator
Blyth, 1856[3][2]

Gatunek

gundianowiec somalijski

Synonimy

Rodzaju:

Gatunku:

  • Pectinator spekei meridionalis De Beaux, 1922[5]
  • Pectinator spekei legerae De Beaux, 1934[6]
  • Pectinator spekeii[a]: Khajuria, Chaturvedi & Ghoshal, 1977[7]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Taksonomia edytuj

 
Ilustracja z 1971 roku

Rodzaj i gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1856 roku brytyjski zoolog Edward Blyth nadając im odpowiednio nazwy Pectinator i Pectinator Spekei[2]. Holotyp pochodził z obszaru Laasqoray, około 1040 km na północ północny wschód od Mogadiszu, w Somalii[10]. Jedyny przedstawiciel rodzaju gundianowiec[9] (Pectinator)[10][11][12].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[12].

Etymologia edytuj

  • Pectinator: łac. pectinator „zgrzebło, grępel”, od pecten, pectinis „grzebień”, od pectere „czesać”; w aluzji do szczeciny na tylnych nogach, podobnej jak u gundii[13].
  • Petrobates: gr. πετροβατης petrobatēs „wspinający się na skały”, od πετρα petra „skała”; βατης batēs „piechur”, od βατεω bateō „stąpać”, od βαινω bainō „chodzić”[14].
  • spekei: kpt. John Hanning Speke (1827–1864), brytyjski podróżnik, pierwszy Europejczyk, który zobaczył Jezioro Wiktorii w 1858 roku[15].

Zasięg występowania edytuj

Gundianowiec somalijski występuje na Półwyspie Somalijskim w Erytrei, Dżibuti, Etiopii i Somalii[12].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 155–190 mm, długość ogona 60–80 mm; masa ciała do 194 g[11].

Biologia edytuj

 
Szkielet gundianowca: widok z boku (1), czaszka z góry (2) i od spodu (3), lewa strona żuchwy (4), kręgosłup szyjny i część klatki piersiowej (5), mostek, obojczyki i bliskie chrząstki (6), miednica (7) i kość udowa (8)

W Etiopii występuje od poziomu morza do 1200 m n.p.m., a według pracy z 1996 roku nawet do 2200 m n.p.m. Zamieszkuje tereny pustynne i półpustynne, kryje się w szczelinach ścian skalnych; czasami występuje wspólnie z góralkami. W Dżibuti jeden osobnik został schwytany na terenie pokrytym przez piaski i kamienie, porośniętym przez trawy, niskie krzewy i rzadkie drzewa. W niewoli samica rodzi przeważnie jedno młode, rzadko dwa[8].

Populacja edytuj

Gundianowiec somalijski jest rzadko spotykany, ale występuje na dużym obszarze. W Dżibuti miejscami jest dość pospolity, występuje nawet do 76 osobników na hektar. Nie wiadomo, czy występuje na obszarach chronionych, ale najprawdopodobniej nie istnieją poważne zagrożenia dla gatunku. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski[8].

Uwagi edytuj

  1. Niepoprawna późniejsza pisownia Pectinator spekei Blyth, 1856.

Przypisy edytuj

  1. Pectinator spekei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c E. Blyth. Report on a zoological collection from the Somáli country. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 24 (2), s. 294, 1856. (ang.). 
  3. Pectinator, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2015-11-14] (ang.).
  4. T. von Heuglin. Säugethiere des rothen Meeres und der Somaliküste. „Zeitschrift für die gesammten Naturwissenschaft”. 16, s. 413, 1860. (niem.). 
  5. O. De Beaux. Mammiferi Abissini e Somali. „Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano”. 61, s. 27, 1922. (wł.). 
  6. O. De Beaux. Mammiferi raccolti dal Prof. G. Scortecci nella Somalia italiana centrale e settentrionale nel 1931. „Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano”. 73 (3), s. 293, 1934. (wł.). 
  7. H. Khajuria, Y. Chaturvedi & D.K. Ghoshal. Catalogue Mammaliana. An annotated catalogue of the type specimens of mammals in the collections of the Zoological Survey of India. „Records of the Zoological Survey of India, Occasional Paper”. 7, s. 43, 1977. (ang.). 
  8. a b c F. Cassola, Pectinator spekei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3, DOI10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T16458A5909992.en [dostęp 2022-03-08] (ang.).
  9. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 285. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  10. a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pectinator spekei. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-08].
  11. a b R. López-Antoñanzas: Family Ctenodactylidae (Gundis). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 298–299. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  12. a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 542. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  13. Palmer 1904 ↓, s. 518.
  14. Palmer 1904 ↓, s. 527.
  15. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 387. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

Bibliografia edytuj