HMAS Adelaide (1918)

krążownik lekki typu Town należący do Royal Australian Navy
(Przekierowano z HMAS Adelaide (1922))

HMAS Adelaidekrążownik lekki typu Town należący do Royal Australian Navy, nazwany na cześć Adelaide, stolicy Australii Południowej.

HMAS „Adelaide”
Ilustracja
Historia
Stocznia

Cockatoo Island Dockyard

Położenie stępki

20 listopada 1915

Wodowanie

27 lipca 1918

 Royal Australian Navy
Wejście do służby

5 sierpnia 1922

Los okrętu

złomowany 1949

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

5.560 t

Długość

138,8 m

Szerokość

14,9 m

Zanurzenie

5,7 m

Napęd
25 000 KM
Prędkość

25,0 węzłów

Uzbrojenie
9 x 152 mm (9xI)
1 x 76,2 mm plot
4 x 40 mm plot
10 wkm plot
2 wt 533 mm
Załoga

470

Stępka pod budowę okrętu została położona 20 listopada 1915 w stoczni na Cockatoo Island w Sydney, okręt wodowano w 1918. Wejście HMAS „Adelaide” do służby opóźniło się z powodu utraty statku przewożącego ważne części maszyn krążownika w wyniku działań wojennych i okręt ukończono dopiero 31 lipca 1922 (do służby wszedł 3 sierpnia 1922), z tego powodu otrzymał przezwisko „Longdelayed” (dosłownie - „długo opóźniony”).

W odróżnieniu od trzech pozostałych krążowników australijskich należących do typu Town (podtypu Chatham): HMAS „Melbourne”, „Sydney” i „Brisbane”, „Adelaide” należał do podtypu Birmingham, mając w uzbrojeniu o jedną armatę kal. 152 mm więcej.

Po otrzymaniu przez Royal Australian Navy pod koniec lat 20. nowych okrętów, „Adelaide” została wycofana ze służby i przeniesiona do rezerwy. W związku z narastającym zagrożeniem wojennym stary krążownik został w 1938 roku poddany przebudowie i przezbrojeniu. Zlikwidowano pierwszą z czterech kotłowni, redukując przy okazji liczbę kominów do trzech oraz zdemontowano jedno działo artylerii głównej i wyrzutnie torped, instalując w zamian mocniejsze uzbrojenie przeciwlotnicze. HMAS „Adelaide” została przywrócona do linii 13 marca 1939 roku.

Jednak, pomimo modernizacji, okręt nie spełniał już wymogów pola walki, w związku z czym został ponownie odstawiony do rezerwy (17 maja 1939) a jego załoga została wysłana do Wielkiej Brytanii, gdzie miała przejąć przekazany RAN nowy krążownik HMAS „Perth”. Po wybuchu II wojny światowej HMAS „Adelaide” znów powrócił do służby czynnej z nową załogą. Krążownik został przeznaczony do prowadzenia patroli przeciwko niemieckim rajderom na wodach wokół Australii.

W 1940 „Adelaide” został wysłany do francuskiej kolonii Nowa Kaledonia, aby wesprzeć w walce o władzę na tej wyspie zwolenników gen. de Gaule'a. W połowie 1942 roku jednostka przeszła kolejną modernizację w Sydney. W jej trakcie, w nocy z 31 maja na 1 czerwca nastąpił w porcie w Sydney nieudany atak japońskich miniaturowych okrętów podwodnych.

28 listopada 1942 „Adelaide” wraz z holenderskim krążownikiem „Jacob van Heemskerck” przechwycił i ostrzelał niemiecki łamacz blokady MS „Ramses” (7983 BRT), który uległ następnie samozatopieniu. W lutym 1943 roku okręt ubezpieczał konwój dużych transportowców wojska (dawnych statków pasażerskich), przewożących z Bliskiego Wschodu do Australii żołnierzy australijskiej 9 dywizji piechoty. W czerwcu 1943 roku krążownik przeszedł kolejny gruntowny remont, połączony z modernizacją uzbrojenia i wyposażenia. Następnie już do końca wojny okręt przebywał na wodach australijskich, pełniąc służbę eskortową.

HMAS „Adelaide” został wycofany ze służby 13 maja 1946 roku i pocięty na złom w 1949.

Bibliografia edytuj

  • Rafał Mariusz Kaczmarek Mocno spóźniony krążownik - HMAS Adelaide w: Morza, Statki i Okręty nr 5/2001, ISSN 1426-529X
  • HMAS Adelaide. Royal Australian Navy. [dostęp 2012-03-18]. (ang.).