Helmintosporioza liści kukurydzy
Helmintosporioza liści kukurydzy[1] lub żółta plamistość liści kukurydzy[2] (ang. leaf blight of maize, northern corn leaf blight, northern leaf blight of maize[3]) – grzybowa choroba kukurydzy (Zea mys). Opisano 3 gatunki wywołujących ją grzybów: Bipolaris zeicola, Exserohilum turcicum i Cochliobolus heterostrophus[1] (nazwy naukowe według Index Fungorum).
.jpg)
Występowanie i objawy edytuj
Występuje w południowej Polsce, czyli w najcieplejszych rejonach uprawy kukurydzy[2]. Atakuje kukurydzę i sorgo[4]. Choroba powoduje kilkuprocentowe straty plonu ziarna i pogorszenie jakości paszy[2].
Objawy zwykle pojawiają się najpierw na dolnych liściach, później na środkowych, w końcu na liściach okrywających kolbę. Są to długie (2,5–15 cm) i eliptyczne, początkowo szaro-zielone, ale potem bladoszare lub przypalone plamy[5]. Często w środku są ciemniejsze i mają nieregularne wydłużone brzegi. Jeżeli na liściu wystąpi kilka plam to blaszka liściowa pęka i liść zasycha[2]. Często całe liście obumierają[5].
Epidemiologia edytuj
Grzyb zimuje na resztkach pożniwnych i na ziarnie siewnym w postaci grzybni i zarodników. Chorobie sprzyja wiatr, umiarkowanie deszczowa pogoda, uszkodzenie liści przez mszyce oraz porażenie przez inne grzyby[2]. Jego zarodniki mogą być przenoszone na duże odległości przez wiatr i krople deszczu[6].
Ochrona edytuj
Najlepszym sposobem jest uprawa odmian odpornych na helmintosporiozę. Istnieją odmiany zawierające gen Ht odpowiedzialny za odporność na grzyba. Istnieją dwa rodzaje oporności na helmintosporiozę: wywołane przez jeden gen Ht i poligeniczne (kontrolowana przez wiele genów). Odmiany z genem Ht są podatne na niektóre rasy patogenu. Odporność poligeniczna zapewnia odporność wszystkim rasom, ale odporność nie jest tak absolutna jak odporność na Ht. U odmian z genem Ht zmiany na liściach są mniejsze, chlorotyczne i mogą rozwinąć się w liniowe smugi. Zmiany te rzadko wytwarzają zarodniki[5][5].
Chorobie zapobiega płodozmian – przestrzeganie czteroletnich przerw w uprawie kukurydzy na tym samym polu, jej natężenie zmniejsza staranne przyorywanie resztek pożniwnych[6]. Stosowanie czteroletniego płodozmianu jest jednak często trudne do zastosowania. Istnieje kilka fungicydów dolistnych przeznaczonych do zwalczania helmintosporiozy[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
- ↑ a b c d e Franciszek Lisowicz, Agata Tekiela, Szkodniki i choroby kukurydzy oraz ich zwalczanie, [w:] Andrzej Dubas (red.), Technologia produkcji kukurydzy, Warszawa: Wydawnictwo Wieś Jutra, 2004, s. 59.
- ↑ Exserohilum turcicum(SETOTU) [online], EPPO Global Database [dostęp 2022-10-11].
- ↑ Studies of ''Sorghum'' leaf blight incited by ''Exserohilum turcicum'' (Pass.) Leo. & Suggs. [online] [dostęp 2016-08-15].
- ↑ a b c d e Northern Corn Leaf Blight of Corn [online], Crop Protection Network [dostęp 2022-10-11].
- ↑ a b Helmintosporioza liści kukurydzy [online], Rozwiązania dla rolnictwa [dostęp 2022-10-11].