Ikaźń (agromiasteczko)
Ikaźń (biał. Іказнь) – agromiasteczko (do 2009 r. wieś), dawne miasteczko, położone na Białorusi w rejonie brasławskim obwodu witebskiego.
 Kościół Bożego Ciała | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Wysokość |
167 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 02153 |
| Kod pocztowy |
211970 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
 55°37′N 27°16′E/55,616667 27,266667
| |
Siedziba parafii prawosławnej (pw. św. Mikołaja Cudotwórcy)[2] i rzymskokatolickiej (pw. Bożego Ciała).
Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie brasławskim województwa wileńskiego[3].
Historia
edytujMiasteczko założone na przełomie XV i XVI wieku przez sekretarza królewskiego Jana Sapiehę, który otrzymuje przywilej na budowę zamku. Już w 1515 zamek oblegały wojska moskiewskie, a miasto uległo spaleniu. W 1555 roku wzmiankowano, że w Ikaźni znajdował się zbór helwecki[4]. W czasie wojny w 1561 zamek nie został zdobyty. W 1654 zamek został zajęty przez Carstwo Moskiewskie w czasie wojny polsko-rosyjskiej, a w 1655 przez Szwedów. W XVIII wieku miasto zniszczone w czasie walk stronników króla Stanisława Leszczyńskiego i Augusta Mocnego Sasa wspieranego przez Rosję.
W czasach zaborów miasteczko w powiecie dzisieńskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego[5].
W 1919 roku proboszcz tutejszej parafii katolickiej, ks. Michał Buklarewicz, w dniu 27 czerwca został ujęty przez bolszewików i rozstrzelany razem ze swoją siostrą. Na ich płycie nagrobnej naniesiono inskrypcję: „Zamordowani za miłość do ojczyzny i ludzi”[6].
Po Pokoju ryskim Ikaźń powróciła do Polski. W latach 1921–1945 miasteczko leżało w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie dziśnieńskim, od 1926 roku w powiecie brasławskim, w gminie Przebrodzie.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 509 osób, 367 było wyznania rzymskokatolickiego, 105 prawosławnego a 37 mojżeszowego. Jednocześnie 247 mieszkańców zadeklarowało polską, 225 białoruską a 37 żydowską przynależność narodową. Było tu 99 budynków mieszkalnych[7]. W 1931 w 96 domach zamieszkiwało 480 osób[8].
Zabytki
edytuj- kościół Najświętszego Bożego Ciała z 1912 w miejscu starszego z 1593. Kościół zbudowano w stylu neogotyckim. Jest to kościół parafialny.
- cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja z 1905 w miejscu starszej z 1500; parafialna
- wały zamku Sapiehów z XVI wieku
Parafia Kościoła rzymskokatolickiego
edytujMieszkańcy wyznania rzymskokatolickiego podlegają parafii Bożego Ciała w Ikaźni.
Galeria
edytuj-
Kościół katolicki w Ikaźni -
Cerkiew św. Mikołaja -
Zamek w 1590 roku -
Zamek w Ikaźni w 1629 roku -
Widok na Ikaźń -
Jezioro
.jpg)
.jpg)
Uwagi
edytuj- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Браславское благочиние. eparhia992.by. [dostęp 2021-03-16]. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 75.
- ↑ Otton Hedemann, Historia powiatu brasławskiego [online], polona.pl [dostęp 2023-10-11] (pol.).
- ↑ Bielowce, wieś, powiat dzisieński, gmina Przebrodź, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 142.
- ↑ Ikaźń na Bracławszczyźnie|czerwiec 2019 | Stowarzyszenie Traugutt.org [online] [dostęp 2023-10-04] (pol.).
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 71.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 9.
Bibliografia
edytuj- Grzegorz Rąkowski, Wśród jezior i mszarów Wileńszczyzny, Rewasz, 2000
Linki zewnętrzne
edytuj- Ikaźń w radzima.org
- Ikaźń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 255.