Indygówka modra
Indygówka modra[3], łuszczyk modry[4] (Cyanoloxia glaucocaerulea) – gatunek małego ptaka z rodziny kardynałów (Cardinalidae), stosunkowo rzadko występujący w wilgotnych nadbrzeżnych lasach Argentyny, Urugwaju i Brazylii wzdłuż dolnego biegu Parany. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski.
| Cyanoloxia glaucocaerulea[1] | |||
| (d’Orbigny & Lafresnaye, 1837) | |||
 Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Indygówka modra | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 występuje przez cały rok tylko poza sezonem lęgowym | |||
Systematyka edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali Alcide d’Orbigny i Frédéric de Lafresnaye, nadając mu nazwę Pyrrhula glauco-caerulea. Opis ukazał się w 1837 roku w „Magasin de Zoologie”[5]. Jako miejsce typowe autorzy wskazali Maldonado w Urugwaju[5][6][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8][9][10].
Etymologia edytuj
Morfologia edytuj
Nieduży ptak ze średniej wielkości, grubym, silnym i krótkim dziobem. Górna szczęka ciemna z niebieskawym połyskiem, dolna szczęka szarawa lub brudnobiała. Tęczówki ciemnobrązowe. Nogi ciemnobrązowe. Ptak o ciemnoniebieskim, przechodzącym w indygo, dosyć jednolitym upierzeniu, nieco jaśniejszym na czole i kuprze. Głowa w okolicach oczu i dzioba wyraźnie ciemniejsza. Lotki czarniawe z ciemnoniebieskimi obwódkami. Wyraźny dymorfizm płciowy. Samice są bledsze, ciemnobrązowe o ciepłym odcieniu na górnej części ciała i pomarańczowobrązowym na dolnej części. Długość ciała z ogonem: 14 cm, masa ciała 16–19,5 g[9][7].
Zasięg występowania edytuj
Indygówka modra występuje w północno-wschodniej Argentynie (prowincje Misiones, Corrientes, Entre Ríos i północna część Buenos Aires), w południowo-wschodniej Brazylii (stany Santa Catarina, południowa część São Paulo, Rio Grande do Sul) oraz w północnym, wschodnim i zachodnim Urugwaju. Jest gatunkiem częściowo osiadłym. W okresie zimowym część populacji przemieszcza się na północ po południowo-wschodni Ekwador i brazylijskie stany Mato Grosso do Sul, Goiás i Minas Gerais[9][7]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 1,43 mln km², z czego obszar lęgowy obejmuje około 844 tys. km²[13].
Ekologia edytuj
Głównym habitatem indygówki modrej są obrzeża niskich lasów, krzewy na wilgotnych wyspach rzecznych, bagna, wtórne zalesienia. W Brazylii występuje na wysokościach do 1700 m n.p.m. Brak informacji o diecie. Występuje zazwyczaj w parach[9]. Długość generacji jest określana na 4,1 lat[13].
Rozmnażanie edytuj
Niewiele wiadomo o rozmnażaniu tego gatunku. W Urugwaju gniazdujące ptaki obserwowano w okresie od października do grudnia. Gniazdo w postaci niewielkiej miseczki jest zbudowane z drobnych gałązek i umieszczone na niewielkiej lub średniej wysokości w gęstej roślinności. W lęgu 2–4 jaja, jasnobłękitne z czerwonawymi plamami. Brak dalszych informacji[9].
Status edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN indygówka modra klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest określona, zaś jej trend oceniany jest jako spadkowy z powodu zmniejszania się naturalnego habitatu[9][13]. Ptak ten opisywany jest jako rzadki lub raczej rzadki[2][9].
Przypisy edytuj
- ↑ Cyanoloxia glaucocaerulea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Cyanoloxia glaucocaerulea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Cardinalidae Ridgway, 1901 - kardynały - Cardinals, grosbeaks and allies (wersja: 2019-05-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-09-22].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 381, 1999.
- ↑ a b Alcide d’Orbigny i Frédéric de Lafresnaye, Synopsis Avium, in ejus per Americam meridionalem itinere, collectarum et ab ipso viatore necnon, „Magasin de zoologie”, 7 cl.2, Paryż: Lequien fils, 1837, s. 85 (łac. • fr.).
- ↑ Denis Lepage: Indigo Grosbeak Cyanoloxia glaucocaerulea (d'Orbigny, ACVMD; de Lafresnaye, NFAA 1837). Avibase. [dostęp 2022-09-21]. (ang.).
- ↑ a b c d Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 423. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-09-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g David Brewer: Glaucous-blue Grosbeak Cyanoloxia glaucocaerulea, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-09-21]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-09-16].
- ↑ Cyanoloxia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-21] (ang.).
- ↑ glaucocaerulea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-21] (ang.).
- ↑ a b c Glaucous-blue Grosbeak Cyanoloxia glaucocaerulea, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-09-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].