Inocybe fraudans (Britzelm.) Sacc. – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Inocybe fraudans
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

strzępiak

Gatunek

Inocybe fraudans

Nazwa systematyczna
Inocybe fraudans (Britzelm.) Sacc.
Sylloge fungorum (Abellini) 5: 778 (1887)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1882 r. Max Britzelmayr, nadając mu nazwę Agaricus fraudans. Obecną nazwę nadał mu Pier Andrea Saccardo w 1887 r.[1] Pozostałe synonimy:

  • Inocybe corydalina var. albidopallens J.E. Lange 1940
  • Inocybe fraudans var. capitatocystidiosa A. Ortega & Esteve-Rav. 1989
  • Inocybe fraudans var. chamaesalicis Bon ex Jacobsson 2008[2].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 2,5–16 cm, początkowo stożkowaty, później przechodzący w szeroko stożkowy do szeroko dzwonowatego. Powierzchnia w stanie suchym jedwabista, przechodząca w promieniście poszarpaną i włóknistą, u bardzo młodych okazów biaława, przechodząca w brązowożółtą do brązowawej. Brzeg podwinięty z białawymi resztkami zasnówki w młodości. Po uszkodzeniu zmienia barwę na czerwonawą[3].

Blaszki

Wąsko przyrośnięte z licznymi międzyblaszkami, początkowo białawe, potem przechodzące w żółtawe i ostatecznie brązowe, po uszkodzeniu czerwonawe[3].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny, mniej więcej regularny z lekko poszerzoną podstawą. Powierzchnia jedwabista lub naga, biaława, po uszkodzeniu przechodząca w czerwonawą, a następnie brązową[3].

Miąższ

Białawy; po pokrojeniu powoli przebarwiający się na różowo do czerwonawo. Zapach mocny, słodki i pachnący[3].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 4-sterygmowe. Pleurocystydy do 75 × 15 µm, szeroko butelkowate do workowatych z inkrustowanymi wierzchołkami i ścianami o grubości często ponad 2 µm. Cheilocystydy podobne, ale mniejsze, o grubości ścianek mniejszej niż 2 µm. Trama blaszek równoległa. Zarodniki 8-11 × 4,5-6,5 µm, migdałowate, gładkie, pod działaniem KOH bladobrązowe. Skórka kapelusza typu cutis, złożona z promieniście ułożonych, drobno inkrustowanych strzępek ze sprzążkami, o szerokości 2,5-10 µm[3].

Gatunki podobne

Od podobnych gatunków odróżnia się silnym zapachem, przebarwianiem się na czerwono po uszkodzeniu, grubościennymi pleurocystydami i kształtem zarodników[3].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Podano występowanie Inocybe fraudans w Europie, Ameryce Północnej i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony; występuje od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego[4]. Brak go w wykazie wielkoowocnikowych podstawczaków Polski W. Wojewody z 2003 r., gdyż uznany w nim został za synonim strzępiaka gruszkowonnego Inocybe pyriodora (Pers.) Quel.[5], jednak według Index Fungorum są to odrębne gatunki.

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-20] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-20] (ang.).
  3. a b c d e f Michael Kuo, Inocybe fraudans [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-03-20] (ang.).
  4. Występowanie Inocybe fraudans na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-03-20].
  5. Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.