Józef Skłodowski
Józef Skłodowski herbu Dołęga (ur. 19 marca 1804 w Skłodach-Piotrowicach, zm. 21 sierpnia 1882 w Zawieprzycach[1]) – polski pedagog, bibliotekarz, dziadek Marii Skłodowskiej-Curie. Syn Urbana i Elżbiety Małgorzaty Rykaczewskiej[2].
Życiorys edytuj
Naukę rozpoczął w 1812 r. w szkole elementarnej w Zarębach Kościelnych[3]. Szkołę średnią ukończył u pijarów. W 1828 ukończył studia na wydziale filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego[1] i podjął pracę jako nauczyciel[1] i inspektor szkolny[1], w latach 1832–1833 nauczyciel gimnazjum w Kielcach. Walczył też w powstaniu listopadowym, jako artylerzysta[1] (w tym w bitwie pod Iganiami[1]), dostał się do niewoli rosyjskiej pod Chmielnikiem[1]. Po powstaniu uniknął represji i wrócił do zawodu[1]. Od 1851 roku był dyrektorem gimnazjum wojewódzkiego w Lublinie i inicjatorem budowy nowego budynku tej szkoły (jesień 1859 roku; obecnie jedna z siedzib Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS, przy ul. Narutowicza). Pasjonował się naukami przyrodniczymi, zgromadził bibliotekę szkolną liczącą dziesięć tysięcy pozycji, szeroko udostępnianą mieszczanom[1]. Został przedwcześnie emerytowany w 1862 roku, gdyż nie tłumił rewolucyjnego wrzenia wśród wychowanków[1]. Pod koniec życia wrócili w okolice Kielc. W 1870 roku zamieszkał w Rykoszynie, gdzie cieszył się wysokim zaufaniem społecznym, został wybrany na wójta w gminie Piekoszów[1], był też sędzią gminnym w Promniku[1]. W 1879 roku zakupił dwa gospodarstwa w Radlinie, gdzie mieszkał z żoną w modrzewiowym dworku, po którym pozostała jedynie studnia. Nie mogąc pogodzić się ze śmiercią ukochanej żony Salomei Skłodowskiej w 1882, przeprowadza się z posiadłości w Radlinie do Zawieprzyc na Lubelszczyźnie i tam spędził ostatni okres swojego życia. Zamieszkał w majątku stryjecznego brata, Ksawerego Skłodowskiego. Chorował na zapalenie płuc. Zmarł w Zawieprzycach 21 sierpnia 1882. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 25 sierpnia w kościele parafialnym w Kijanach. Mszę świętą celebrował ks. Bogucki. Józef Skłodowski został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym w Kijanach[1].
Poświęcono mu tablicę pamiątkową wmurowaną w fasadę budynku szkoły gubernialnej.
Żonaty z Salomeą z Sagtyńskich (zm. 21 lutego 1882), miał z nią siedmioro dzieci[2]. Jego syn Władysław również był pedagogiem. Drugi syn Zdzisław był prawnikiem, wziął udział w powstaniu styczniowym[1]. Córką Władysława, a wnuczką Józefa, była Maria Skłodowska[2].