Józef Szczepan Koźmian

Józef Szczepan Koźmian (ur. w 1773 roku – zm. 29 stycznia 1831 roku) – biskup kujawsko-kaliski i senator Królestwa Polskiego w 1823 roku, działacz oświatowy, społeczny i polityczny, poseł, członek Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Józef Szczepan Koźmian

Data urodzenia	czerwiec 1773
Data śmierci	29 stycznia 1831
Biskup kujawsko-kaliski
Okres sprawowania	od 1823 do 1831
Biskup pomocniczy lubelski
Okres sprawowania	od 1820 do 1823
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	25 maja 1797
Nominacja biskupia	27 września 1819
Sakra biskupia	4 czerwca 1820

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	4 czerwca 1820
Konsekrator	Wojciech Józef Skarszewski
Współkonsekratorzy	Ferdynand Ciechanowski Wincenty Siedlecki
Współkonsekrowani biskupi Mikołaj Jan Manugiewicz 10 listopada 1822 Karol Skórkowski 24 stycznia 1830

Życiorys

Urodził się w 1773 r. w Gałęzowie, koło Bychawy. Bratem jego był Kajetan Koźmian (1771–1856), poeta, krytyk, publicysta. W roku szkolnym 1780–1781 uczęszczał do Lubelskiej Szkoły Wojewódzkiej, a przez następne dwa lata do austriackiej szkoły w Zamościu, a następnie do seminarium duchownego w Warszawie. Studiował na uniwersytetach w Warszawie i Wilnie. Przed przyjęciem święceń kapłańskich uzyskał w 1795 r. probostwo w Markuszowie. Mieszkając w pobliżu Puław utrzymywał kontakty z działaczami obozu postępowego księcia Adama Czartoryskiego. Po otrzymaniu święceń kapłańskich, otrzymał w roku 1795 kanonię lubelską. Po włączeniu Lubelszczyzny do Księstwa Warszawskiego powierzono mu w 1809 r. stanowisko komisarza-nadzorcy dotychczasowych urzędników austriackich. Wkrótce wszedł w skład Rządu Centralnego dla Galicji Zachodniej. Opracował dla Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego sprawozdanie o stanie szkolnictwa w byłej Galicji. W 1811 r. został posłem na Sejm oraz sędzią pokoju przy sejmiku lubartowskim. Został również proboszczem i infułatem w Zamościu. Gdy w 1814 zmarł ks. Onufry Skotnicki administrowanie probostwem w Szczebrzeszynie przekazano ks. Józefowi Szczepanowi Koźmianowi, który przywrócił do właściwego stanu gospodarczego wsie stanowiące uposażenie probostwa (Sułów i Sułówek). Po kongresie wiedeńskim, w 1815 r. został członkiem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W 1818 r. mianowano go biskupem pomocniczym diecezji lubelskiej.

Uniwersytet Krakowski nadał mu stopień doktora teologii. Sakrę biskupią przyjął w 1829 r. Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Lublinie przyjęło go na członka przybranego. W 1822 r. został biskupem kalisko-kujawskim, a w rok później senatorem Królestwa Polskiego. W 1827 r. odznaczony został Orderem św. Stanisława I klasy. W 1828 roku był członkiem sądu sejmowego, mającego osądzić osoby oskarżone o zdradę stanu.

Po wybuchu Powstania Listopadowego w 1830 r. wydał odezwę do duchowieństwa, zachęcającą je do poparcia zrywu narodowego.

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny
• Józef Szczepan Koźmian [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-10-03]  (ang.).