Dystrykt Galicja, okręg galicyjski (niem. Distrikt Galizien; również dystrykt lwowski) – jednostka administracyjna Generalnego Gubernatorstwa w okresie 1941–1944.

Dystrykt Galicja
Dystrykty w składzie Generalnego Gubernatorstwa

Na skutek paktu III Rzesza-ZSRR zwanego paktem Ribbentrop-Mołotow i agresji sowieckiej 17 września 1939 okupowane wojskowo przez Wehrmacht i Armię Czerwoną tereny Galicji należące do Polski układem o granicach i przyjaźni zawartym w Moskwie 28.09.1939 pomiędzy III Rzeszą a ZSRR zostały przez okupantów podzielone wbrew prawu międzynarodowemu wzdłuż Sanu granicą państwową na tereny okupowane przez III Rzeszę i ZSRR. Podział utrzymał się przez niemal dwa lata – do agresji III Rzeszy na ZSRR (22 czerwca 1941).

W lipcu 1941 trzy polskie województwa (lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie) w całości okupowali Niemcy. 16 lipca 1941 w niemieckiej Kwaterze Głównej odbyła się narada pod przewodnictwem Adolfa Hitlera, z udziałem Hermanna Göringa, Alfreda Rosenberga, Wilhelma Keitla, Hansa Lammersa i Martina Bormanna. Na naradzie Hitler poinformował, że postanowił przyłączyć Galicję Wschodnią do Generalnego Gubernatorstwa, rezygnując z planu utworzenia państwa ukraińskiego. Na naradzie ustalono również podział administracyjny okupowanych terytoriów ZSRR[1].

Przeciw tej decyzji zaprotestował w liście do ministra Ribbentropa z 22 lipca 1941 greckokatolicki arcybiskup metropolita lwowski i halicki Andrzej Szeptycki. Protest również wystosowała Rada Seniorów[2].

Galicja Wschodnia weszła 1 sierpnia 1941 w skład Generalnego Gubernatorstwa pod nazwą Dystrykt Galicja na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941.

Obszar byłych województw stanisławowskiego i tarnopolskiego włączono w całości, natomiast z województwa lwowskiego włączono tylko 13 wschodnich powiatów (z ogólnej liczby 27). Obszar dystryktu podzielono na 17 jednostek administracyjnych: 15 powiatów, miasto wydzielone Lwów, komisariat powiatowy Sądowa Wisznia. W tym dniu rozwiązano również ukraińską milicję, tworząc na jej miejsce 18 sierpnia Ukraińską Policję Pomocniczą[3].

Przeciw włączeniu dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa zaprotestował również 3 sierpnia przetrzymywany w Berlinie ukraiński rząd Jarosława Stećki[4].

Całkowita powierzchnia dystryktu wynosiła 51,2 tys. km² oraz 4,4 mln mieszkańców. Dystrykt Galicja istniał do lipca 1944 r. – ponownej okupacji Galicji Wschodniej wraz ze Lwowem przez Armię Czerwoną.

Gubernatorzy edytuj

Gubernatorami dystryktu byli:

Główni urzędnicy dystryktu edytuj

Powiaty edytuj

Miejscowości edytuj

Lista stu największych miejscowości w dystrykcie Galicja w 1943 roku[5].

100 największych miejscowości
Miejscowość Status Liczba mieszkańców

1.III.1943

Powiat Gmina
Lemberg miasto 283690 Lemberg-Stadt Lemberg-Stadt
Stanislau miasto 35947 Stanislau Stanislau
Tarnopol miasto 32306 Tarnopol Tarnopol
Borysław miasto 25386 Drohobycz Borysław
Stryj miasto 21352 Stryj Stryj
Drohobycz miasto 21245 Drohobycz Drohobycz
Czortków miasto 19358 Czortków Czortków
Sambor miasto 18715 Drohobycz Sambor
Kolomea miasto 14222 Kolomea Kolomea
Brody miasto 13244 Złoczów Brody
Złoczów miasto 12073 Złoczów Złoczów
Gródek miasto 11182 Lemberg Gródek
Tłumacz miasto 10390 Stanislau Tłumacz
Brzeżany miasto 10297 Brzeżany Brzeżany
Sokal miasto (w gm. wiejskiej) 9573 Kamionka Strumiłowa Sokal
Jaworów miasto (w gm. wiejskiej) 9269 Lemberg Jaworów
Żółkiew miasto 9246 Lemberg Żółkiew
Horodenka miasto 8878 Kolomea Horodenka
Podhajce miasto 8692 Brzeżany Podhajce
Zborów miasto 8470 Tarnopol Zborów
Kopyczyńce miasto 8391 Czortków Kopyczyńce
Trembowla miasto 8280 Tarnopol Trembowla
Kałusz miasto 8279 Stanislau Kałusz
Buczacz miasto 8207 Czortków Buczacz
Perehińsko wieś 7856 Stryj Perehińsko
Bolechów miasto 7497 Stryj Bolechów
Busk miasto (w gm. wiejskiej) 7494 Kamionka Strumiłowa Busk
Borszczów miasto 7331 Czortków Borszczów
Rawa Ruska miasto 7315 Rawa Ruska Rawa Ruska
Żabie wieś 7313 Kolomea Żabie
Chodorów miasto 7159 Stryj Chodorów
Śniatyn miasto 7022 Kolomea Śniatyn
Dolina miasto 6779 Stryj Dolina
Nadwórna miasto 6693 Stanislau Nadwórna
Turka miasto 6542 Drohobycz Turka
Zbaraż miasto 6463 Tarnopol Zbaraż
Rohatyn miasto 6380 Brzeżany Rohatyn
Delatyn miasto 6099 Stanislau Delatyn
Koropiec wieś 5753 Czortków Koropiec
Kamionka Strumiłowa wieś 5688 Kamionka Strumiłowa Kamionka Strumiłowa Süd
Barysz wieś 5575 Czortków Barysz
Tyśmienica miasto 5458 Stanislau Tyśmienica
Kozowa miasto 5425 Brzeżany Kozowa
Rożnów wieś 5424 Kolomea Rożnów
Monasterzyska miasto 5404 Czortków Monasterzyska
Czortowiec wieś 5397 Kolomea Tyszkowce
Jezierna wieś 5366 Tarnopol Jezierna
Chorostków wieś 5198 Czortków Chorostków
Halicz miasto 5197 Stanislau Halicz
Przemyślany miasto 4953 Złoczów Przemyślany
Pniów wieś 4881 Stanislau Pniów
Peczeniżyn wieś 4844 Kolomea Peczeniżyn
Kosmacz wieś 4813 Kolomea Kosmacz
Skole miasto 4664 Stryj Skole
Skałat miasto 4579 Tarnopol Skałat
Kosów miasto 4567 Kolomea Kosów
Żółtańce wieś 4540 Lemberg Żółtańce
Kuty Stare wieś 4514 Kolomea Kuty
Łanczyn wieś 4454 Stanislau Łanczyn
Orów wieś 4426 Drohobycz Stebnik
Obertyn wieś 4372 Kolomea Obertyn
Synowódzko Wyżne wieś 4326 Stryj Synowódzko Wyżne
Tłuste wieś 4305 Czortków Tłuste
Mikuliczyn wieś 4218 Stanislau Tatarów
Lubaczów miasto 4179 Rawa Ruska Lubaczów
Zabłotów miasto 4144 Kolomea Zabłotów
Olesza wieś 4024 Stanislau Olesza
Sądowa Wisznia wieś 4020 Lemberg Sądowa Wisznia
Sokolniki wieś 3942 Lemberg Sokolniki
Bitków wieś 3876 Stanislau Pniów
Koniuchy wieś 3874 Brzeżany Koniuchy
Kozłów wieś 3868 Tarnopol Kozłów
Mogielnica wieś 3856 Tarnopol Mogielnica
Trybuchowce wieś 3806 Czortków Trybuchowce
Bohorodczany Stare wieś 3805 Stanislau Bohorodczany
Niżniów wieś 3776 Stanislau Niżniów
Pasieczna wieś 3763 Stanislau Zielona
Zielona wieś 3743 Stanislau Zielona
Radziechów miasto (w gm. wiejskiej) 3725 Kamionka Strumiłowa Radziechów
Kaczanówka wieś 3650 Tarnopol Kaczanówka
Narajów Miasto wieś 3647 Brzeżany Narajów
Stojanów wieś 3599 Kamionka Strumiłowa Stojanów
Nowosiółka wieś 3561 Brzeżany Podhajce
Załucze wieś 3520 Kolomea Załucze
Swaryczów wieś 3508 Stryj Krechowice
Kluczów Wielki wieś 3469 Kolomea Werbiąż Wyżny
Jasień wieś 3464 Stanislau Niebyłów
Potylicz wieś 3461 Rawa Ruska Potylicz
Stecowa wieś 3425 Kolomea Stecowa
Budzanów wieś 3419 Tarnopol Budzanów
Żydaczów miasto 3417 Stryj Żydaczów
Jezupol wieś 3416 Stanislau Jezupol
Ponikowica wieś 3405 Złoczów Ponikowica
Sielec wieś 3391 Kamionka Strumiłowa Parchacz
Zarzecze n/Prutem wieś 3391 Stanislau Zarzecze n/Prutem
Werchrata wieś 3344 Rawa Ruska Potylicz
Batiatycze wieś 3303 Kamionka Strumiłowa Kamionka Strumiłowa Nord
Kamionki Wielkie wieś 3294 Kolomea Korszów
Uliczno wieś 3283 Drohobycz Stebnik
Rychcice wieś 3245 Drohobycz Rychcice

Przypisy edytuj

  1. Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 214.
  2. Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 216.
  3. Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 223.
  4. Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 224.
  5. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG

Zobacz też edytuj

Linki zewnętrzne edytuj