Koropiec

osiedle typu miejskiego na Ukrainie

Koropiec (ukr. Коропець, Koropeć) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie czortkowskim[2] obwodu tarnopolskiego.

Koropiec
Коропець
Ilustracja
Pałac Badeniego w Koropcu
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Rejon

czortkowski

Powierzchnia

8,61 km²

Populacja (2017)
• liczba ludności


3304[1]

Nr kierunkowy

+380 3555

Kod pocztowy

48370

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Koropiec”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Koropiec”
Ziemia48°56′19″N 25°10′46″E/48,938611 25,179444
Strona internetowa

Historia

edytuj

Koropiec (Kropiec) był głównym miastem osobnego powiatu (łac. districtus), który początkowo był stawiany na równi obok powiatów halickiego i trembowelskiego[3].

W 1427 wzmiankowano, że Koropiec posiada prawa magdeburskie oraz że król Władysław Jagiełło uposażył istniejący już wcześniej kościół parafialny[4]. Do połowy XV wieku Koropiec należał do dóbr królewskich. W 1453 właścicielem miasta był Michał Buczacki[4].

Fedor Lubartowicz m.in. posiadał też zamek w Koropcu (zdaniem Łeontija Wojtowycza, chodzi o Koropiec na brzegu Dniestra)[5]. Fedor Lubartowicz zdaniem Zygmunta Radzimińskiego miał m.in. syna Andruszka (zm. ok. 1438), księcia na Koropcu[6]. Przez pewien czas Koropiec był własnością Zofii z Mieleckich, żony Jana Karola Chodkiewicza[4].

W 1607 został zniszczony przez Tatarów. W 1615 wieś była już własnością Stefana Potockiego, wojewody bracławskiego. Dziedziczona w rodzinie Potockich przez dwa stulecia.

Przy końcu XVIII w. Koropiec nabyty został przez Mysłowskich h. Rawicz. Nowi właściciele w pocz. XIX w. wybudowali klasycystyczny pałacyk. W drugiej poł. XIX w. właścicielem był Alfred Mysłowski, zamiłowany hodowca koni i uczestnik wyścigów. Żoną jego była Helena z Młockich, jedna z uznanych piękności Lwowa. Urokowi pałacu w Koropcu (między innymi marmurowe żłoby w stajniach) nie mógł oprzeć się[potrzebny przypis] marszałek Sejmu Galicyjskiego (namiestnik c. k.) Stanisław Marcin Badeni, który nabył pałac od syna Alfreda (Alfreda jr) w 1893. Po nim zaś majątek przypadł najmłodszemu jego synowi, Stefanowi, który był jego właścicielem do 1939 r.

W II Rzeczypospolitej wieś była siedzibą gminy wiejskiej Koropiec w powiecie buczackim, województwo tarnopolskie.

W 1929 roku liczyła 5366 mieszkańców.

Przez pewien czas Koropiec był siedzibą rejonu koropieckiego[7].

W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA w samym Koropcu zamordowali 40 Polaków oraz powiesili Ukrainkę, żonę Polaka, i troje jej dzieci. Dokonali też zbrodni na Polakach we wsiach: Barysz, Korościatyn, Puźniki, Zalesie, położonych na północ od Koropca[8].

W 1989 liczyło 3779 mieszkańców[9].

W 2013 liczyło 3474 mieszkańców[10].

Zabytki

edytuj
 
Kropiecz na mapie z 1650
  • pałac w Koropcu – pierwszy niewielki klasycystyczny pałac zwieńczony czterospadowym dachem został wzniesiony przez Mysłowskich na początku XIX w. Hrabia Stanisław Marcin Badeni przebudował pałac do 1906 roku na wielkopańską rezydencję w stylu neorenesansowym[11]. Pałac został zniszczony w latach 1914-1920, ale wkrótce go odbudowano. Po 1945 r. mieścił się w nim dom dziecka i szkoła. Pałac otacza park krajobrazowy z początku XIX w. Przed 1939 r. park miał 200 ha, obecnie około 6 ha.
Osobny artykuł: Pałac w Koropcu.
  • kościół rzymskokatolicki pw. św. Mikołaja poświęcony w 1868 roku[4]. Powstał dzięki funduszom rodziny Mysłowskich i zapisowi księdza Marcina Mierzwińskiego. Kościół konsekrowano w 1882 roku[4]. Zrujnowany w okresie Ukraińskiej SRR po wysiedleniu z tych ziem Polaków w 1946 roku, gdy zamieniono go na magazyn ziarna, a od 1960 roku na salę sportową i sklep meblowy. Remontowany po upadku ZSRR z inicjatywy polskiego duchownego ks. Ludwika Rutyny i poświęcony ponownie w 1992 roku.
  • cmentarz katolicki z 650 polskimi nagrobkami.
  • cerkiew na Przewoźcu pw. Zaśnięcia Bogarodzicy z 1785 r.
  • pomnik Anieli Krzywoń poległej w bitwie pod Lenino, Polki z położonej na północ wsi Puźniki.

Ludzie związani z Koropcem

edytuj

Ludzie urodzeni w Koropcu

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017, s. 66. (ukr.)
  2. Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-14] (ukr.).
  3. Przemysław Dąbkowski: Zaginione księgi sądowe województwa ruskiego i bełskiego. Lwów, 1921, s. 66.
  4. a b c d e Kurzej, s. 115–117.
  5. Łewko Wojtowycz: Żydacziwske kniaziwstwo (1393-1442), s. 116. (ukr.)
  6. Tamże. shron.chtyvo.org.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-29)]., s. 117. (ukr.)
  7. Mapa. (ukr.)
  8. Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 154, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
  9. Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  10. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
  11. Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 90-96, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  12. Stanisław Rossowski, Gazeta Lwowska. 1937, nr 245, Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 27 października 1937 (pol.).
  13. Józef Mandziuk. Bibliografia prac ks. prof. dra hab. Mariana Banaszaka.Saeculum Christianum” : pismo historyczno-społeczne. 1/2, s. 22 [10], 1994.
  14. Catalogus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Archidioeceseos Leopolitanae ritus latini pro Anno Domini MDCCCLXXVIII. Leopoli, 1878, s. 12. (łac.)
  15. Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archi Diaeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat. MDCCCXLVIII. Leopoli, 1848, s. 12–13. (łac.)
  16. Ostap Czeremszynśkyj: Kahaneć Marko Wasylowycz. [W:] Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny. T. 11 : Зор — Как. Kijów, 2011, s. 564. (ukr.)
  17. Rada Państwa.Kurjer Lwowski”. 246, s. 3–4, 27 maja 1908.
  18. Polała się krew.Kurjer Lwowski”. 65, s. 3, 8 lutego 1908.
  19. Stepan Dawymuka. Marjan Dolisznij. „Dzwin”, 8 (874) (sierpień 2017), s. 229–230. (ukr.)
  20. Jerzy Bogdan Kos. Lek. Michał Sobków. 03.11.1927-08.01.2014 r.. „Medium : gazeta Dolnośląskiej Izby Lekarskiej”.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj