Kamionka Bużańska

miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim

Kamionka Bużańska, Kamionka Strumiłowa (ukr. Кам'янка-Бузька, Kamjanka-Buźka) – miasto na Ukrainie, w rejonie lwowskim, w obwodzie lwowskim. Przed 17 lipca 2020 roku siedziba rejonu kamioneckiego.

Kamionka Bużańska
Кам'янка-Бузька
Ilustracja
Kościół Wniebowzięcia NMP
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Rejon

lwowski

Powierzchnia

8,63 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności


10 686[1]

Kod pocztowy

80400–80404

Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamionka Bużańska”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kamionka Bużańska”
Ziemia50°06′32,8″N 24°20′35,8″E/50,109111 24,343278
Strona internetowa

Miasto królewskie Kamionka Strumiłowska lokowane w 1448 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim[2]. Wchodziło w skład starostwa kamionackiego w XVIII wieku, położone w ziemi lwowskiej[3].

Historia

edytuj
 
Miasto na mapie Wacława Grodeckiego (środek lewej krawędzi), Poloniae finitimarumgue locarum descriptio[4]
  • Pierwotnie miasto znane pod nazwą Dymoszyn.
  • W drugiej połowie XV wieku własność Jerzego Strumiłły (zm. 1485), który 26 września 1471 ufundował kościół[5] i wystarał się o nadanie miejscowości praw miejskich na warunkach prawa magdeburskiego.
  • 1454 – pierwsza znana data pojawienia się Żydów w Kamionce Strumiłowiej[6].
  • Od 1578 mieścił się w Kamionce Strumiłowej skład soli.
  • W 1619 polski pisarz Jakub Gawath napisał w miejscowości dramat „Tragaedia, albo Wizerunk śmierci przeświątego Jana Chrzciciela”.
  • Do I rozbioru Polski miejscowość była miastem królewskim i starostwem niegrodowym.
  • Po I rozbiorze Polski od 1772 do 1918 Kamionka Strumiłowa była miastem powiatowym w Królestwie Galicji i Lodomerii pod zaborem austriackim.
  • W 1787 przeszła na własność rodziny Cetnerów z rąk władz austriackich, które przekazały jej prawa do miasta jako ekwiwalent skonfiskowanego majątku Nadwórna koło Stanisławowa.
  • W XVIII w. własność rodziny Mierów, która ok. 1860 wybudowała w Kamionce pałac. Budynek przed likwidacją jednostki wojskowej mieścił jej biura, obecnie opuszczony. Dziedzicem majątku był hr. Karol Mier (zm. 1885)[7]. Pod koniec XIX wieku właścicielką majątku była jego żona hr. Helena Mierowa[8], od której w październiku 1894 nabyli Kamionkę hr. Andrzej Potocki i Homolacs[9]. Do 1939 należała do rodziny Wisłockich.
 
Dawny polski herb Kamionki Strumiłowej
  • W latach 1941–1943 Niemcy zorganizowali w mieście getto dla 7 tys. Żydów, których systematycznie rozstrzeliwali lub wysyłali do obozów śmierci. Udział w mordach brał Ukraińska Policja Pomocnicza. W latach 1943–1945 Kamionka była schronieniem dla ludności z okolicznych wiosek przed atakami OUN-UPA. W tym czasie nacjonaliści ukraińscy w różnych okolicznościach zamordowali w mieście lub w jego pobliżu 24 Polaków[13].
  • W 1944 roku dokonano zmiany nazwy z Kamionka Strumiłowa na Kamionka Bużańska.
  • Utrata miasta przez Polskę w 1945[14].

Zabytki

edytuj
Wybrane zabytki:
 
Ratusz
 
Godło Polski na kościele Wniebowzięcia NMP
 
Przedwojenna tablica upamiętniająca Henryka Sienkiewicza na kościele Wniebowzięcia NMP
 
Cerkiew św. Mikołaja
 
Zabytkowa kamienica

Urodzeni i związani z Kamionką

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kamionką Strumiłową.

Sprawiedliwi wśród Narodów Świata (Polacy ratujący Żydów w Kamionce)

edytuj
  • Janina Rękas (po mężu Pelc) - ukrywała 12 Żydów[18]
  • Maria i Antoni Siembidowie - ukrywali Serkę Horszowską[19]
  • Jadwiga Wałkow (po mężu Szejnbaum) - ukrywała Henryka i Felicję Singerów[20]

Pobliskie miejscowości

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор. 50.
  2. Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 168.
  3. Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 37.
  4. (fragment), 1571, wyd. 2., Biblioteka Narodowa, syg. ZZK 18611, domena publiczna.
  5. Anna Supryniuk: Strumiłło (Strumiło) Jerzy z Dmoszyna, Brańska, Podbereziec, Winnik, h. Dąbrowa (zm. 1485). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XLIV, 2006–2007.
  6. Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 14.
  7. Jerzy Sewer Dunin Borkowski: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów / Warszawa: 1908, s. 635.
  8. Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”. Nr 109, s. 6, 12 maja 1889. 
  9. Kronika. Zmiana własności. „Gazeta Narodowa”, s. 2, nr 260 z 17 października 1894. 
  10. Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 592
  11. Bogdan Musiał: Rozstrzelać elementy kontrrewolucyjne. Brutalizacja wojny niemiecko-sowieckiej latem 1941 roku. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2001, s. 153. ISBN 83-88747-40-1.
  12. Zbrodnicza ewakuacja więzień i aresztów NKWD na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej w czerwcu – lipcu 1941 roku. Materiały z sesji naukowej w 55. rocznicę ewakuacji więźniów NKWD w głąb ZSRR, Łódź 10 czerwca 1996 r. Warszawa: GKBZpNP-IPN, 1997, s. 75. ISBN 83-903356-6-2.
  13. Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 213, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
  14. Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
  15. Kamionka Strumiłowa (Bużańska). [dostęp 2013-08-17].
  16. Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 321–325, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  17. Sanktuarium Pana Jezusa Konajácego z Milatyna [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2023-08-25].
  18. Pelc Janina (Rekas). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  19. Siembida Antoni & Maria. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  20. Szejnbaum Jadwiga. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj