Śniatyn
Śniatyn[2] (ukr. Снятин, Sniatyn) – miasto na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, nad Prutem, siedziba rejonu śniatyńskiego.
| |||||
 Śniatyń, kościół M. B. Szkaplerznej | |||||
| |||||
| Państwo |  Ukraina
| ||||
| Obwód |  iwanofrankiwski
| ||||
| Rejon | śniatyński | ||||
| Powierzchnia | 35,29 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
9965[1] | ||||
| Nr kierunkowy | +380 3476 | ||||
| Kod pocztowy | 78300–78304 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 48°27′N 25°34′E/48,450000 25,566667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Ukraina
| |||||
Miasto królewskie lokowane w 1411 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim[3]. Śniatyn uzyskał prawo składu w 1635 roku[4].
HistoriaEdytuj
Miejscowość była wzmiankowana w 1158 roku[5]. W 1415 roku w Śniatynie przebywał król Władysław Jagiełło, który przyjął tu hołd wojewody mołdawskiego Aleksandra. W 1448 roku Kazimierz Jagiellończyk obdarował Śniatyn miejskim prawem niemieckim. W 1485 roku w mieście przebywał król Kazimierz Jagiellończyk. W marcu 1576 roku w Śniatynie przebywał Stefan Batory witany tu przez możnowładców po wyborze na króla. W latach 1751–1788 w Śniatynie rezydowali biskupi bakowscy.
W dobie rozbiorów znalazł się w zaborze austriackim. Leżał w cyrkule halickim i stał się siedzibą władz ósmego dystryktu ― Śniatyn[6]. Od 1867 roku był siedzibą powiatu śniatyńskiego[7]. Do 1914 roku linia kolejowa oraz przejście graniczne Galicji i Bukowiny.
W II Rzeczypospolitej siedziba powiatu śniatyńskiego w województwie stanisławowskim. W tym czasie Śniatyn został określony miastem winogron i orzechów[8].
W 1989 liczyło 11 213 mieszkańców[9].
W 2013 liczyło 10 106 mieszkańców[10].
ZabytkiEdytuj
- Klasycystyczny ratusz, zbudowany w 1861 przez burmistrza Marcelego Niemczewskiego;
- Kościół Matki Bożej Szkaplerznej, 1721, czynny;
- Cmentarz miejski z pochówkiem błogosławionej Marty Wieckiej oraz wieloma zabytkowymi nagrobkami;
- Kościół ormiański, zbudowany w 1787 na miejscu klasztoru dominikańskiego. Dziś nieczynny, przez pewien czas wykorzystywany jako sala gimnastyczna technikum.
- Drewniana cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego, 1886;
- Drewniana cerkiew z dzwonnicą z 1906;
- Drewniana cerkiew pw. Jana Ewangelisty;
- Zamek – zbudowany przez Michała Mużyło Buczackiego[11], wojewodę podolskiego, kasztelana kamienieckiego, starostę śniatyńskiego i kołomyjskiego. Aż do wybudowania ratusza funkcję wieży obserwacyjnej wypełniała nieistniejąca dziś wieża tego zamku, który znajdował się w obrębie dzisiejszej ulicy Kuzniecznej, szkoły-internatu, szwalni i dzisiejszego ratusza. Przez długi czas mieszkańców pozostałej części miasta nazywano „zabramnikami”[12].
- Pomnik Stefana Batorego, odsłonięty 3 lipca 1904 w parku koło budynku TG „Sokół”, o formie kamiennej piramidy zwieńczonej przedstawieniem orła. Na tablicy czarny napis: „1576 – Królowi Stefanowi Batoremu – Ziemia śniatyńska – 1904”. Na poszczególnych kamieniach piramidy wyryte miejsca bitew Batorego: Tczewo, Połock, Psków, Wielkie Łuki, Uświat, Wieliż[13].
- Budynek byłego Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Franciszka Karpińskiego
Kościół ormiańskokatolicki Zaśnięcia NMP
Ratusz
Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego
Ul. Szewczenki
(dawniej ul. Główna, Droga Cesarska)
Dom, ul. Kosnjatina 31 (d. ul. Ormiańska)
Kamieniczka, ul. Szewczenki 141
.JPG)
.JPG)
SportEdytuj
W czasach II RP siedzibę miał tu klub piłkarski Sokół Śniatyn.
Związani ze ŚniatynemEdytuj
- Wasyl Andrusiak (1912-1946) – ukraiński wojskowy, urodzony w Śniatynie;
- Stepan Borhun (ur. 1985) – ukraiński piłkarz, urodzony w Śniatynie;
- Semen Horuk (1873-1920) – ukraiński dziennikarz, oficer Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych i Ukraińskiej Armii Halickiej, urodzony w Śniatynie;
- Natalija Kobrynska (1855-1920) – ukraińska pisarka epoki impresjonizmu, zamieszkiwała Śniatyn;
- Tadeusz Łączyński (1913-1988) – polski duchowny rzymskokatolicki, urodzony w Śniatynie;
- Roman Palester (1907-1989) – francusko-polski kompozytor, urodzony w Śniatynie;
- Tadeusz Kazimierz Sas-Zubrzycki (ur. 1876 – 1928) – kapitan rezerwy Wojska Polskiego, literat,, urodzony w Śniatynie
- Wasyl Stefanyk (1871-1936) – ukraiński poeta i polityk, kształcił się w Śniatynie;
- Roman Stepankow (ur. 1989)- ukraiński piłkarz, urodzony w Śniatynie
- Roman Turyn (1900-1979) – ukraiński malarz i kolekcjoner, urodzony w Śniatynie;
- Marta Wiecka (1874-1904) – polska szarytka, błogosławiona rzymskokatolicka, zmarła i pochowana w Śniatynie.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37.
- ↑ Polski egzonim przyjęty przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych na XL posiedzeniu w miejsce wcześniej zalecanej formy Śniatyń.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 171.
- ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych: (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
- ↑ СНЯТЫН (ros.). Энциклопедический словарь. [dostęp 2013-11-15].
- ↑ [Eugeniusz Barwiński (1935) Pierwsze podziały administracyjne Galicji]
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/932
- ↑ Śniatyn – miasto winogron i orzechów walczy o lepszą egzystencję na pograniczu polsko-rumuńskiem. „Wschód”, s. 8, nr 8 z 10 kwietnia 1936.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
- ↑ Чисельність наявного населёння України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.66.
- ↑ Czerwonogród. www.ruinyizamki.pl. [dostęp 9.8.13].
- ↑ Zamki Ukrainy.
- ↑ Batoremu – ziemia śniatyńska, „Kurier Lwowski”, R. 22, nr 184, 4 lipca 1904, s. 1.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Śniatyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 929., s. 929–933.