Śniatyn
Śniatyn[2] (ukr. Снятин, Sniatyn) – miasto na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, nad Prutem, siedziba rejonu śniatyńskiego.
![]() Śniatyń, kościół M. B. Szkaplerznej | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Rejon | |||||
Powierzchnia |
35,29 km² | ||||
Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy |
+380 3476 | ||||
Kod pocztowy |
78300–78304 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Ukrainy ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal ![]() |
Miasto królewskie lokowane w 1411 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim[3]. Śniatyn uzyskał prawo składu w 1635 roku[4].
HistoriaEdytuj
Miejscowość była wzmiankowana w 1158 roku[5]. W 1415 roku w Śniatynie przebywał król Władysław Jagiełło, który przyjął tu hołd wojewody mołdawskiego Aleksandra. W 1448 roku Kazimierz IV Jagiellończyk obdarował Śniatyn miejskim prawem niemieckim. W 1485 roku w mieście przebywał król Kazimierz Jagiellończyk. W marcu 1576 roku w Śniatynie przebywał Stefan Batory witany tu przez możnowładców po wyborze na króla. W latach 1751–1788 w Śniatynie rezydowali biskupi bakowscy.
W dobie rozbiorów znalazł się w zaborze austriackim. Leżał w cyrkule halickim i stał się siedzibą władz ósmego dystryktu ― Śniatyn[6]. Od 1867 roku był siedzibą powiatu śniatyńskiego[7]. Do 1914 roku linia kolejowa oraz przejście graniczne Galicji i Bukowiny.
W II Rzeczypospolitej siedziba powiatu śniatyńskiego w województwie stanisławowskim. W tym czasie Śniatyn został określony miastem winogron i orzechów[8].
W 1989 liczyło 11 213 mieszkańców[9].
W 2013 liczyło 10 106 mieszkańców[10].
ZabytkiEdytuj
- Klasycystyczny ratusz, zbudowany w 1861 przez burmistrza Marcelego Niemczewskiego;
- Kościół Matki Bożej Szkaplerznej, 1721, czynny;
- Cmentarz miejski z pochówkiem błogosławionej Marty Wieckiej oraz wieloma zabytkowymi nagrobkami;
- Kościół ormiański, zbudowany w 1787 na miejscu klasztoru dominikańskiego. Dziś nieczynny, przez pewien czas wykorzystywany jako sala gimnastyczna technikum.
- Drewniana cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego, 1886;
- Drewniana cerkiew z dzwonnicą z 1906;
- Drewniana cerkiew pw. Jana Ewangelisty;
- Zamek – zbudowany przez Michała Mużyło Buczackiego[11], wojewodę podolskiego, kasztelana kamienieckiego, starostę śniatyńskiego i kołomyjskiego. Aż do wybudowania ratusza funkcję wieży obserwacyjnej wypełniała nieistniejąca dziś wieża tego zamku, który znajdował się w obrębie dzisiejszej ulicy Kuzniecznej, szkoły-internatu, szwalni i dzisiejszego ratusza. Przez długi czas mieszkańców pozostałej części miasta nazywano „zabramnikami”[12].
- Pomnik Stefana Batorego, odsłonięty 3 lipca 1904 w parku koło budynku TG „Sokół”, o formie kamiennej piramidy zwieńczonej przedstawieniem orła. Na tablicy czarny napis: „1576 – Królowi Stefanowi Batoremu – Ziemia śniatyńska – 1904”. Na poszczególnych kamieniach piramidy wyryte miejsca bitew Batorego: Tczewo, Połock, Psków, Wielkie Łuki, Uświat, Wieliż[13].
- Budynek byłego Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Franciszka Karpińskiego
SportEdytuj
W czasach II RP siedzibę miał tu klub piłkarski Sokół Śniatyn.
Związani ze ŚniatynemEdytuj
- Wasyl Andrusiak (1912-1946) – ukraiński wojskowy, urodzony w Śniatynie;
- Stepan Borhun (ur. 1985) – ukraiński piłkarz, urodzony w Śniatynie;
- Semen Horuk (1873-1920) – ukraiński dziennikarz, oficer Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych i Ukraińskiej Armii Halickiej, urodzony w Śniatynie;
- Natalija Kobrynska (1855-1920) – ukraińska pisarka epoki impresjonizmu, zamieszkiwała Śniatyn;
- Tadeusz Łączyński (1913-1988) – polski duchowny rzymskokatolicki, urodzony w Śniatynie;
- Roman Palester (1907-1989) – francusko-polski kompozytor, urodzony w Śniatynie;
- Tadeusz Kazimierz Sas-Zubrzycki (ur. 1876 – 1928) – kapitan rezerwy Wojska Polskiego, literat, urodzony w Śniatynie
- Wasyl Stefanyk (1871-1936) – ukraiński poeta i polityk, kształcił się w Śniatynie;
- Roman Stepankow (ur. 1989)- ukraiński piłkarz, urodzony w Śniatynie
- Roman Turyn (1900-1979) – ukraiński malarz i kolekcjoner, urodzony w Śniatynie;
- Marta Wiecka (1874-1904) – polska szarytka, błogosławiona rzymskokatolicka, zmarła i pochowana w Śniatynie.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37.
- ↑ Polski egzonim przyjęty przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych na XL posiedzeniu w miejsce wcześniej zalecanej formy Śniatyń.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 171.
- ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych: (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
- ↑ СНЯТЫН (ros.). Энциклопедический словарь. [dostęp 2013-11-15].
- ↑ [Eugeniusz Barwiński (1935) Pierwsze podziały administracyjne Galicji]
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/932
- ↑ Śniatyn – miasto winogron i orzechów walczy o lepszą egzystencję na pograniczu polsko-rumuńskiem. „Wschód”, s. 8, nr 8 z 10 kwietnia 1936.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
- ↑ Чисельність наявного населёння України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.66.
- ↑ Czerwonogród. www.ruinyizamki.pl. [dostęp 2013-08-09].
- ↑ Zamki Ukrainy.
- ↑ Batoremu – ziemia śniatyńska, „Kurier Lwowski”, R. 22, nr 184, 4 lipca 1904, s. 1.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Śniatyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 929 ., s. 929–933.
- Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona