Język jagnobijski
Język jagnobijski (jagnobi, jagnobski, nowosogdyjski) – język z północnej grupy języków wschodnioirańskich, używany przede wszystkim w Tadżykistanie, w górnej dolinie rzeki Jagnob, na północ od Duszanbe. Ze względów geograficznych pozostaje pod silnym wpływem tadżyckiego. Wykazuje związki z językiem sogdyjskim[1]. Istnieją jednak między nimi pewne różnice leksykalne, fonetyczne i morfologiczne.
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
12 tys. (2004) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-2 | ira | ||
| ISO 639-3 | yai | ||
| IETF | yai | ||
| Glottolog | yagn1238 | ||
| Ethnologue | yai | ||
| WALS | ygn | ||
| SIL | yai | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Jest zagrożony wymarciem[2]. Według danych z 2004 r. posługuje się nim 12 tys. osób[3]. Dane szacunkowe z 2007 r. sugerują, że ma ok. 2 tys. użytkowników[2]. W użyciu są też języki tadżycki i rosyjski, które służą jako języki literackie[3]. Tadżycki dominuje we wszelkich sferach życia i jest znany całej społeczności[4].
Dialekty edytuj
Ethnologue wyróżnia następujące dialekty:[3]
- wschodni (jagnobi wschodni)
- zachodni (jagnobi zachodni)
Alfabet edytuj
| А а | (Ā ā / Аъ аъ) | Б б | В в | Ԝ ԝ | Г г | Ғ ғ | Д д |
| Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и | Ӣ ӣ | Й й | К к |
| Қ қ | Л л | М м | Н н | О о | П п | Р р | С с |
| Т т | У у | Ӯ ӯ | (ӯй / ӱ) | Ф ф | Х х | (Хԝ хԝ) | Ҳ ҳ |
| Ч ч | Ҷ ҷ | Ш ш | ъ / ʼ | Э э | Ю ю | Я я |
Przypisy edytuj
- ↑ Roland Bielmeier, Yaghnobi [online], Encyclopædia Iranica, 15 sierpnia 2006 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ a b van Driem 2007 ↓, s. 346.
- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Yagnobi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
- ↑ a b Kazakevich i Kibrik 2007 ↓, s. 238.
Bibliografia edytuj
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- George van Driem, South Asia and the Middle East, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 283–348, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- Olga Kazakevich, Aleksandr Kibrik, Language Endangerment in the CIS, [w:] Matthias Brenzinger (red.), Language Diversity Endangered, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 2007 (Trends in Linguistics. Studies and Monographs 181), s. 233–262, DOI: 10.1515/9783110197129.233, ISBN 978-3-11-019712-9, OCLC 1013942848 (ang.).