Jałta

miasto na Krymie

Jałta (ukr. Ялта, ros. Ялта, krymskotat. Yalta, orm. Յալտա) – miasto na Ukrainie leżące w południowej części okupowanego przez Rosję Półwyspu Krymskiego, na brzegu Morza Czarnego. Liczy 79 tys. mieszkańców (2020). Z Jałty do Symferopola prowadzi najdłuższa w Europie linia trolejbusowa długości około 86 km.

Jałta
Ялта
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja
 Ukraina

Republika

 Republika Krymu
Autonomiczna Republika Krymu

Powierzchnia

18,202[1] km²

Wysokość

50 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


79 056[2]
4365,29 os./km²

Nr kierunkowy

+380-654

Kod pocztowy

98600 – 98639

Położenie na mapie Krymu
Mapa konturowa Krymu, na dole znajduje się punkt z opisem „Jałta”
Ziemia44°29′N 34°10′E/44,483333 34,166667
Strona internetowa
Jałta

Za czasów Związku Radzieckiego Jałta była popularnym kurortem nadmorskim.

W czasie II wojny światowej w Jałcie (a dokładnie w Liwadii – niewielkiej miejscowości koło Jałty) odbyła się konferencja jałtańska ustalająca na przeszło 40 lat polityczny podział powojennej Europy.

W Jałcie znajdują się: Muzeum Czechowa, sobór św. Aleksandra Newskiego, cerkiew św. Jana Chryzostoma, cerkiew ormiańska, katolicki Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, Jałtańskie Państwowe Muzeum Historii i Literatury, Muzeum Narodowej Sztuki Dekoracyjnej „Polana Bajek”.

Na przedmieściach Jałty dwa carskie pałace w: Liwadii i Massandrze.

Zespół miejski Jałty edytuj

Jedną z jednostek podziału administracyjnego Republiki Autonomicznej Krymu, porównywalną z rejonem, jest zespół miejski Jałty. Jest to obszar zarządzany przez Radę Miasta Jałta. Dzieli on się na mniejsze miejscowości:

  • Miasta:

Ałupka, Jałta.

  • Osiedla typu miejskiego:

Foros, Gaspra, Gurzuf, Koreiz, Liwadia, Massandra, Simeiz.

Historia edytuj

Jałta była założona przypuszczalnie w I wieku przez Greków.

Według legendy, greccy żeglarze zbłądzili podczas burzy i długo się błąkali w poszukiwaniu brzegu. Gdy wreszcie zobaczyli brzeg (jałos), to zdecydowali, że tak nazwą założoną osadę.

W starożytności miasto było częścią Cesarstwa rzymskiego, a w okresie średniowieczaCesarstwa bizantyjskiego. Od 1145 r. znane było pod nazwą Dżalita (warianty nazwy: Galita, Kaulita, Gealita, Etalita), obecną nazwę nosi od XVI wieku. Prawa miejskie Jałta uzyskała w roku 1837. Od lat 60. XIX wieku rozwijała się jako uzdrowisko[3].

Podczas okupacji hitlerowskiej, 5 grudnia 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1800 osób. 17 grudnia 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcą zbrodni było Sonderkommando 11a (dowódcy – SS-Obersturmbannführer Paul Zapp, SS-Scharführer baron Leo Karl Eugen von der Recke i SS-Hauptsturmführer Eberhard Heinzee[4].

Miasta partnerskie edytuj

W literaturze i sztuce edytuj

Jałta to tytuł piosenki Jacka Kaczmarskiego, opowiadającej o postanowieniach konferencji jałtańskiej. Jałta jest także obecna w Sonetach krymskich Adama Mickiewicza, który mieszkał tam i tworzył przez pewien czas. Michaił Afanasjewicz Bułhakow do Jałty za sprawą Wolanda i jego świty przenosi dyrektora Teatru Variétés Stiopę Lichodiejewa, a tym samym część fabuły powieści Mistrz i Małgorzata.

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

  • Wojnowski J. [red. nacz.], Wielka Encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. T. 12, s. 374-375.

Linki zewnętrzne edytuj