Jadwiga cieszyńska

Jadwiga cieszyńska (ur. między 1469 a 1472, zm. 16 kwietnia 1521) – księżniczka cieszyńska z dynastii Piastów.

Jadwiga cieszyńska
księżniczka cieszyńska
Dynastia

Piastowie

Data urodzenia

między 1469 a 1472

Data śmierci

16 kwietnia 1521

Ojciec

Przemysław II cieszyński

Matka

Anna mazowiecka

Mąż

Stefan Zápolya

Dzieci

Jan Zápolya,
Jerzy Zápolya,
Barbara Zápolya,
Magdalena Zápolya

Córka i jedyne dziecko księcia cieszyńskiego Przemysława II i Anny, córki księcia warszawskiego Bolesława IV. Żona palatyna Węgier Stefana Zapolyi. Matka królowej polskiej Barbary Zápolyi i króla Węgier Jana Zapolyi.

Jadwiga cieszyńska w wieku 8 lat została osierocona przez ojca. Odtąd opiekę nad nią sprawował brat stryjeczny, Kazimierz II. W grudniu 1486[1] została wydana za węgierskiego magnata Stefana Zapolyę, który na ślubnym kobiercu stawał już po raz drugi. W latach 1492–1499 jej mąż pełnił urząd palatyna Węgier. Po jego śmierci w 1499 Jadwiga pozostała na Węgrzech, gdzie zarządzała ogromnym majątkiem, który po sobie pozostawił. Hojnie wspierała klasztor kartuzów Lapis Refugii na Spiszu. W 1506 ufundowała zakonnikom dwie nowe cele oraz kaplicę w kościele z 2 ołtarzami, mensę dla ołtarza głównego w kościele, a także powiększyła klasztorny majątek. Kolejny raz poczyniła nadania w 1509. Jadwiga przypuszczalnie ufundowała ołtarze także w trzech innych kościołach na Słowacji. Przypuszcza się, że mogła ona ufundować cykl czterech (częściowo zachowanych) malowideł ściennych w kościele w Czerwonym Klasztorze, przedstawiających sceny z Pasji[2].

Z małżeństwa ze Stefanem Zapolyą urodziła czworo dzieci: Jana, Jerzego, Barbarę i Magdalenę. Barbara w 1512 poślubiła króla Polski Zygmunta I Starego. Jan stanął na czele antyhabsburskiego stronnictwa szlacheckiego na Węgrzech i w 1526 został koronowany na króla Węgier. Jadwiga nie doczekała tej uroczystości. 16 kwietnia 1521 zmarła na zamku w Trenczynie. Pochowano ją u boku męża w kaplicy Zapolyów w Kapitule Spiskiej.

Genealogia

edytuj
Bolesław I cieszyński
ur. po 1363
zm. 6 V 1431
Eufemia mazowiecka 1)
ur. 1395/1398
zm. 1447
Bolesław IV warszawski
ur. ok. 1421
zm. 10 IX 1454
Barbara
ur. XV w.
zm. 25 VII 1488/1492
         
     
  Przemysław II cieszyński
ur. ok. 1420
zm. 18 III 1477
Anna mazowiecka
ur. ok. 1450
zm. 19 XI 1477/14 IX 1480
     
   

Stefan Zápolya

ur. XV w.
zm. 25 XII 1499
OO   XII 1486
Jadwiga cieszyńska
ur. 1469/1472
zm. 16 IV 1521
                   
                   
                   
Jan Zápolya
 ur. 1487
 zm. 22 VII 1540
 
Jerzy Zápolya
 ur. ok. 1494
 zm. 29 VIII 1526
 
Barbara Zápolya
 ur. 1495
 zm. 2 X 1515
 
Magdalena Zápolya
 ur. przed lub w 1499
 zm. ?
 
  1. córka Siemowita IV

Przypisy

edytuj
  1. S. A. Sroka, Jadwiga Zapolya. Piastówna śląska na Węgrzech w dobie panowania Jagiellonów, Kraków 2005, s. 15-18; Dawniej ślub datowano na 11 sierpnia 1483. Zob. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, cz. III, wyd. II, Kraków 2007, s. 652.
  2. Zuzana Čovanová Janošíková: Renesančná nástenná maľba a sgrafito na územi Spiša a Šariša, Levoča, 2018, s. 49 [1]

Bibliografia

edytuj
  • J. Rajman, Jadwiga, [w:] Piastowie. Leksykon biograficzny, s. 813, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, s. 813.
  • Sroka S. A., Jadwiga Zapolya. Piastówna śląska na Węgrzech w dobie panowania Jagiellonów, Kraków 2005.