Jan Aleksander Król
Jan Aleksander Król (ur. 12 grudnia 1915 w Nowym Sączu[1], zm. 22 sierpnia 1997 w prowincji Quebec (Kanada)[2]) – polski dziennikarz i działacz ruchu ludowego, w latach 1944–1945 sekretarz generalny Stronnictwa Ludowego, poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy (1947–1952) oraz na Sejm PRL I kadencji (1952–1956).
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 grudnia 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł I kadencji Sejmu PRL | |
| Okres |
od 20 listopada 1952 |
| Przynależność polityczna | |
Życiorys edytuj
Młodość i okres II wojny światowej edytuj
W 1934 ukończył gimnazjum w Kielcach, w 1939 studia polonistyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego[1] W czasie studiów należał do kręgu skupionego wokół Ludwika Frydego[3]. Walczył w wojnie obronnej 1939, następnie przebywał na Kielecczyźnie, gdzie uczestniczył w tajnym nauczaniu, m.in. był dyrektorem tajnego gimnazjum w Wiślicy, a także żołnierzem Batalionów Chłopskich[1].
Należał do współorganizatorów i działaczy prokomunistycznego (satelickiego wobec PPR) Stronnictwa Ludowego „Wola Ludu”[1][4]. W 1944 walczył w szeregach Brygady Grunwald wchodzącej w skład Armii Ludowej[1]. Był jednym z współorganizatorów Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach, a następnie jej wiceprzewodniczącym[1] (terytorium województwa znajdowało się pod okupacją niemiecką).
Działalność polityczna w Polsce "Ludowej" edytuj
W lipcu 1944 przedostał się przez linię frontu do Lublina, tam został pracownikiem resortu informacji i propagandy[1]. W sierpniu 1944 został przewodniczącym Tymczasowego Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” (pełnił tę funkcję do maja 1945)[1]. Od 9 września 1944 był posłem do KRN, został zgłoszony na IV sesji KRN 9 września 1944 przez kielecką Wojewódzką Radę Narodową[5] (terytorium województwa znajdowało się w dalszym ciągu pod okupacją niemiecką). W tym samym miesiącu został członkiem Tymczasowego Zarządu Generalnego prokomunistycznego Stronnictwa Ludowego, był jego sekretarzem generalnym (od 23 listopada 1944 do 26 marca 1945) i członkiem Naczelnego Komitetu Wykonawczego tej partii (1944-1945), w kolejnych latach był członkiem Rady Naczelnej SL (1945-1949) i zastępcą członka Naczelnego Komitetu Wykonawczego SL (1946-1947)[1].
W 1947 został posłem na Sejm Ustawodawczy w klubie Stronnictwa Ludowego[1]. W 1949 został członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, został członkiem Rady Naczelnej i Naczelnego Komitetu Wykonawczego tej partii i do końca kadencji sejmu w 1952 pozostał członkiem jej klubu parlamentarnego[1]. W latach 1952–1956 był posłem na Sejm PRL I kadencji z ramienia ZSL[1]. W latach 1956-1959 był zastępcą członka Naczelnego Komitetu ZSL[1].
Działalność dziennikarska edytuj
Był pierwszym redaktorem naczelnym tygodnika „Wieś” (1944-1954)[1][6], od grudnia 1944 do 1946 był równocześnie redaktorem naczelnym Zielonego Sztandaru, który był organem SL[7], w latach 1956–1957 redaktorem naczelnym dwutygodnika „Warmia i Mazury”[8], w latach 1957-1960 zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika Wieś Współczesna[1].
W 1947 opublikował książkę Drogowskazy na manowcach kultury ludowej. Był członkiem Związku Literatów Polskich, w którym organizował oddział pisarzy ludowych[1].
Emigracja edytuj
W 1960 wyemigrował do Kanady[1][9][10].
Odznaczenia edytuj
W 1955 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[11]. Posiadał także Krzyż Partyzancki[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, wyd. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1989, s. 210
- ↑ Jan A. Król w serwisie findagrave.pl
- ↑ Ryszard Matuszewski Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka, wyd. Iskry, Warszawa 2004, s. 238-240
- ↑ Antoni Mieczkowski Struktura organizacyjna i kadra Stronnictwa Ludowego 1944-1949, w: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944-1989). Między apologią a negacją. Tom 4, wyd. MHPRL i IPN, Warszawa 2010 s. 24
- ↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
- ↑ Grażyna Kubicka: Redaktorzy naczelni czasopism ludowych w 1946 r. (portret zbiorowy). [w:] Kwartalnik Historii Prasy Polskiej [on-line]. bazhum.muzhp.pl, 1991. s. 62. [dostęp 2019-09-11]. (pol.).
- ↑ Zenon Kaczyński Prasa ruchu ludowego 1945-1989, w: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944-1989). Między apologią a negacją. Tom 4, wyd. MHPRL i IPN, Warszawa 2010 s. 264, 272
- ↑ Warmia i Mazury w Leksykonie kultury Warmii i Mazur
- ↑ Był tam też mój starszy kolega i rodak z Kielc, Jan Aleksander Król, który po wojnie został redaktorem dwutygodnika „Wieś”, posłem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (z ludowcami związał się bodaj podczas okupacji, był w Batalionach Ludowych, odgrywał w nich znaczną rolę i dosłużył się w nich nawet stopnia pułkownika. Dzisiaj jest w Kanadzie) – rozmowa z Gustawem Herlingiem‑Grudzińskim, Zeszyty Literackie, 5 lipca 2019
- ↑ Ryszard Matuszewski wspominał, że "kiedy 30 lat później znalazłem się w Kanadzie, pytałem o niego i ktoś mi powiedział, że – owszem – gdzieś tam żyje, w Quebecu bodaj, ale angielskiego nie nauczył się nadal i chyba wegetuje u boku swojej wybranki, choć nikt niczego nie wiedział na pewno", op. cit., s. 240
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 52, poz. 560