Jan Chojeński
Jan Chojeński herbu Abdank (ur. 17 marca 1486 w Golejówku koło Sieradza, zm. 11 marca 1538 w Piotrkowie) – biskup rzymskokatolicki, sekretarz[1] króla Zygmunta I Starego[2], senator I Rzeczypospolitej.
| ||
| ||
| Data urodzenia |
1486 | |
|---|---|---|
| Data śmierci |
1538 | |
| Miejsce pochówku |
bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Biskup krakowski | ||
| Okres sprawowania |
1537–1538 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
1531 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
Kanclerz wielki koronny, doktor obojga praw uniwersytetu w Sienie, biskup przemyski od 1531, biskup płocki od 1535, a od 1537 biskup krakowski, archidiakon krakowski, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1526–1535[3], sekretarz wielki koronny od 1526 roku, sekretarz królewski[1] Zygmunta I Starego[2], posiadał przywilej kreacji notarialnej[4].
Zaufany urzędnik króla Zygmunta I Starego i królowej Bony, których kilkakrotnie reprezentował w układach o koronę węgierską. Był posłem Zygmunta I Starego na sejmik województwa krakowskiego w Proszowicach[5].
Bronił przywilejów kościoła przed ruchem egzekucyjnym. Nie dopuścił do ograniczenia prerogatyw Stolicy Apostolskiej w stosunku do spraw polskich. Skupiał wokół siebie elitę umysłową kraju, wspierał najwybitniejszych przedstawicieli humanizmu. Ufundował stypendium dla Marcina Kromera, na studia do Padwy wysłał późniejszego lekarza i profesora medycyny Józefa Strusia; na swój dwór przyjął Stanisława Hozjusza. Na sejmie piotrkowskim, 1538, który zajął się ograniczaniem praw gospodarczych Żydów, wygłosił mowę, domagając się wypędzenia Żydów z Polski. Następnego dnia już nie żył. To stało się podstawą do snucia podejrzeń, że został otruty.
Pochowany został za ołtarzem głównym w katedrze wawelskiej. Obecnie płyta nagrobna biskupa znajduje się w kaplicy króla Jana Olbrachta pw. Bożego Ciała.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 145.
- ↑ a b Andrzej Wyczański, Między kulturą a polityką. Sekretarze Zygmunta Starego 1506-1548, Warszawa 1990, s. 248–249.
- ↑ Konrad Lutyński, Poznańscy prałaci i kanonicy w XVI wieku, w: Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne 1/2, 1994 s. 138.
- ↑ Krzysztof Skupiński, Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 1979, s. 118.
- ↑ Andrzej Wyczański, Posłowie Zygmunta I na sejmiki, w: Władza i społeczeństwo XVI i XVII w., Warszawa 1989, s. 195.
Bibliografia edytuj
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, wyd. II, popr. i uzupeł., Warszawa 2000, k. 51. ISBN 83-211-1311-7.
Literatura dodatkowa edytuj
- Władysław Pociecha: Chojeński Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 396–399. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.