Jan Czuj
Jan Czuj (ur. 20 maja 1886 w Borzęcinie[1], zm. 9 sierpnia 1957 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, pierwszy rektor Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, jeden z księży patriotów.
| Data i miejsce urodzenia |
20 maja 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 sierpnia 1957 |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
29 czerwca 1912 |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujW 1908 wstąpił do Małego Seminarium Duchownego, gdzie po ukończeniu czteroletnich studiów teologicznych 29 czerwca 1912 otrzymał święcenia kapłańskie. W 1916 ukończył studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując stopień doktora w zakresie patrystyki. 1 lipca 1917 uzyskał nominację na katechetę w brzeskim Gimnazjum im. Jana barona Goetza. W Brzesku udzielał się w różnych organizacjach, m.in. w Stronnictwie Katolicko-Ludowym czy Naczelnym Komitecie Narodowym. W latach 1922–1935 pełnił funkcję posła do Sejmu RP. W 1938 opuścił Brzesko i przeniósł się do Warszawy, gdzie objął Katedrę Patrologii z Homiletyką na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Mianowany profesorem nadzwyczajnym homiletyki i patrologii z dniem 10 września 1938[2]. Trzykrotnie był dziekanem tego wydziału. Został pierwszym rektorem Akademii Teologii Katolickiej. W 1948 został mianowany szambelanem papieskim Ojca Świętego Piusa XII.
Na początku lat 50. XX w. dołączył do ruchu księży patriotów, popierających władzę ludową i zmiany zachodzące w Polsce Ludowej po 1944 roku, i został jednym z jego przywódców[3]. Był prezesem Komisji Intelektualistów (która organizowała dyskusje dotyczące problemów międzynarodowych oraz relacji między marksizmem a katolicyzmem), a także przewodniczącym zjazdu księży związanych z Ruchem Społeczno-Politycznym Katolików PAX, który to zjazd zaaprobował dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych, a odbył się 20 lutego 1953 w Lublinie.
Zmarł w Warszawie po kilkumiesięcznej chorobie 9 sierpnia 1957[4][5][6]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 206-1-6)[6].
Wybrane publikacje książkowe
edytuj- Kościół a państwo u św. Augustyna. Lwów: 1918, s. 62.
- Hierarchja kościelna u św. Augustyna. Lublin: Uniwersytet Lubelski, 1925, s. 127.
- Święty Augustyn o Żydach. Kraków: Gronuś i Orłowski, 1928, s. 60.
- Spór św. Augustyna ze św. Hieronimem : studjum biblijno-patrystyczne. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1934, s. 39.
- Poglądy św. Augustyna na wymowę kościelną. Warszawa: 1936, s. 55.
- Żywot św. Augustyna. Warszawa: Wydawnictwo SS. Loretanek-Benedyktynek, 1952, s. 227.
Był autorem tłumaczeń Ojców Kościoła. Autor antysemickiego artykułu w Ateneum Kapłańskim[7].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953)[8]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1951)[9]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 10 marca 1939[10], 20 lipca 1954[11])
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 126.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 455, 5 listopada 1938.
- ↑ Praca zbiorowa, Leksykon historii Polski po II wojnie światowej 1944–1997. Warszawa 2003, s. 101,
- ↑ Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. Tom III. K-Ł, wyd. Warszawa 2005, s. 425.
- ↑ Informacja w bazie Biogramów Biblioteki Jagiellońskiej
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: JAN CZUJ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-14].
- ↑ Św. Augustyn a rasizm. „Ateneum Kapłańskie”. Rok 31 Tom 44 Zeszyt 1, s. 1–12, czerwiec–lipiec 1939. Włocławek: Seminarium Duchowne. [dostęp 2020-11-30].
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 93, poz. 1289 „za zasługi w pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 79, poz. 1085 „za zasługi położone w akcji walki o pokój”.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 59, poz. 110 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1481 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy społecznej”.
Bibliografia
edytuj- Praca zbiorowa: Leksykon historii Polski po II wojnie światowej 1944–1997. Warszawa: 2003.
- http://www.liceum.brzesko.pl/kadra/biografie/6.html.
- http://books.google.com/books?isbn=8324006753.
- Multimedialna historia Polski. Cz. 28 - "O ludzki socjalizm", 2007, ISBN 978-83-60-66928-0.
- Kronika XX wieku, Marian B Michalik (oprac.), Eugeniusz Duraczyński (oprac.), Jolanta M Michasiewicz (red.), Warszawa: „Kronika”, 1991, ISBN 83-900331-0-0, OCLC 834073689.