Wikipedia

Jan Kanty Olszewski

oficer Wojska Polskiego
Zobacz też: Jan Olszewski (ujednoznacznienie).

Jan Kanty Olszewski (ur. 22 października 1885 w Sitnicy, zm. 16–19 kwietnia 1940 w Katyniu) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Jan Olszewski
podpułkownik kawalerii podpułkownik kawalerii
Pełne imię i nazwisko

Jan Kanty Olszewski

Data i miejsce urodzenia

22 października 1885
Sitnica

Data i miejsce śmierci

16–19 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1906–1929, 1939–1940

Jednostki

5 Pułk Strzelców Konnych

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Zasługi Wojskowej z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola Krzyż Jubileuszowy Wojskowy Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913

Życiorys

edytuj

Urodził się 22 października 1885 w Sitnicy, w ówczesnym powiecie gorlickim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa i Kazimiery z Jaszczurowskich[1]. W 1906 rozpoczął zawodową służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Został wcielony do 6 Galicyjskiego Pułku Ułanów w Rzeszowie[2][3]. W szeregach tego pułku wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach (1912–1913)[4], a następnie walczył na frontach I wojnie światowej[5][6][7]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów kawalerii: porucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1906[8], nadporucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1912[9] i rotmistrza ze starszeństwem z 1 maja 1916[10][11].

27 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 1 listopada 1918, z byłej armii austro-węgierskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia rotmistrza i przydzielony do Okręgu Wojskowego Przemyśl[12][13]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę 10 pułku Ułanów Litewskich[14]. Od marca do listopada 1921 dowodził 24 pułkiem ułanów, który stacjonował w Dębicy, a następnie w Staszowie i Pińczowie[15]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 28. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[16]. W 1923 był zastępcą dowódcy 11 pułku ułanów w Ciechanowie i komendantem jego Kadry szwadronu zapasowego[17]. W kwietniu 1924 został przeniesiony do 8 pułku ułanów w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[18][19]. W tym samym roku ukończył kurs w Obozie Szkolnym Kawalerii w Toruniu[1]. 1 grudnia 1924 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[20]. 10 czerwca 1925 został przeniesiony do 5 pułku strzelców konnych w Tarnowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[21]. 29 listopada 1926 dowódca Okręgu Korpusu Nr V generał dywizji Stanisław Wróblewski, po przeprowadzonej lustracji 5 psk, wystąpił z wnioskiem o jego zatwierdzenie na stanowisku dowódcy pułku. Generał Wróblewski motywował swój wniosek następująco: „w czasie inspekcji pułku przekonałem się, że ppłk Olszewski na tym stanowisku w zupełności odpowiada i że w stosunkowo krótkim czasie jako p.o. dowódcy doprowadził pułk ten do znacznej poprawy pod względem wyszkolenia, sprawności bojowej i pod względem administracyjnym. Z przedstawionych mi planów jego na przyszłość w prowadzeniu pułku, doszedłem do wniosku, że ppłk Olszewski odpowie w zupełności pokładanym w nim nadziejom”[22].

11 lutego 1927 podpułkownik Olszewski został przesunięty na stanowisko dowódcy 5 pułku strzelców konnych[23]. Od 28 września do 26 listopada 1927 był słuchaczem II unitarno-informacyjnego kursu dla podpułkowników i pułkowników, kandydatów na dowódców pułków, względnie dowódców pułków. Wystawiono mu wówczas następującą opinię: „osiągnięte rezultaty pracy we wszystkich broniach są wystarczające, ale często znajdzie się jeszcze coś do uzupełnienia i sprostowania”. Z kolei generał dywizji Aleksander Osiński, któremu pod względem inspekcji podlegała 5 Samodzielna Brygada Kawalerii stwierdził, że zarówno ppłk Olszewski, jak i ppłk Władysław Bzowski dowódca 8 pułku ułanów – „odpowiadają na zajmowanych stanowiskach. Biorąc zaś porównawczo – stawiam na pierwszym miejscu d–cę 8 p.uł. ppłk. Bzowskiego, następnie ppłk. Olszewskiego”. Pomimo pozytywnych opinii przełożonych ppłk Olszewski dowodził pułkiem niespełna rok. W styczniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów kawalerii i wyznaczony na stanowisko rejonowego inspektora koni w Kołomyi. Na identyczne stanowisko w Dęblinie został przeniesiony ppłk Bzowski[24][25].

W marcu 1929 ppłk. Olszewski został zwolniony z zajmowanego stanowiska i pozostawiony bez przynależności służbowej z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI[26]. Z dniem 31 sierpnia 1929 został przeniesiony w stan spoczynku[27]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[28].

17 września 1939 dostał się do sowieckiej niewoli[29]. Początkowo przebywał w Obozie NKWD w Putywlu, a od listopada w Obozie NKWD w Kozielsku[29]. Między 15 a 17 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[29]. Między 16 a 19 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu i tam pogrzebany[29]. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika[30]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[31].

Jan Kanty Olszewski był żonaty z Olgą (1901–1990), córką generała dywizji Romana Żaby i Anny z Oczosalskich. Z tego związku urodziła się córka Anna Maria (ur. 8 maja 1927 w Krakowie) i syn Józef Edward (ur. 26 września 1929, zm. 25 czerwca 2008 w Krakowie).

Ordery i odznaczenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 446.
  2. ↑ Schematismus 1907 ↓, s. 783.
  3. ↑ Schematismus 1913 ↓, s. 871.
  4. ↑ a b Schematismus 1914 ↓, s. 736.
  5. ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 623.
  6. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 808.
  7. ↑ a b c d e Ranglisten 1918 ↓, s. 1015.
  8. ↑ Schematismus 1907 ↓, s. 696.
  9. ↑ Schematismus 1913 ↓, s. 776.
  10. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 719.
  11. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 913.
  12. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 2 z 12 stycznia 1919, poz. 74.
  13. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 4 z 16 stycznia 1919, poz. 178.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 28 lipca 1920, s. 645.
  15. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 266, 797.
  16. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 156.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 621, 677.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 17 kwietnia 1924, s. 215.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 557, 59.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 732.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 10 czerwca 1925, s. 312.
  22. ↑ Wróblewski 1926 ↓, s. 578.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 11 lutego 1927, s. 51.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928, s. 25.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 328, 338.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 87.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 217.
  28. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 336, 942.
  29. ↑ a b c d Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 558.
  30. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  31. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Kanty_Olszewski&oldid=74405062”