Wikipedia

Janina Galasińska-Landsbergerowa

Janina Teodora Galasińska-Landsbergerowa (ur. 9 marca 1903 w Warszawie, zm. 21 lipca 1998 tamże) – polska lekarka (spec. protetyka stomatologiczna), współzałożycielka i profesor Wydziału Stomatologicznego Akademii Medycznej w Łodzi, organizatorka Katedr Protetyki Stomatologicznej na Uniwersytecie Łódzkim i w Akademii Medycznej w Warszawie, założycielka i redaktor naczelny czasopisma „Protetyka Stomatologiczna”, pierwszego w Europie czasopisma specjalistycznego, poświęconego tej dyscyplinie, wydawanego od roku 1965[1].

Janina Galasińska-Landsbergerowa
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1903
Warszawa

Data i miejsce śmierci

21 lipca 1998
Warszawa

profesor nauk medycznych
Specjalność: stomatologia
Alma Mater

Państwowy Instytut Dentystyczny

Doktorat

1947

Profesura

1949

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Akademia Stomatologiczna w Warszawie
Uniwersytet Łódzki
Akademia Medyczna w Warszawie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Grób Janiny Galasińskiej Landsbergowej na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys edytuj

Edukacja edytuj

Urodziła się w roku 1903 w Warszawie jako córka Teodora. Tamże skończyła w roku 1920 szkołę średnią i studiowała stomatologię w utworzonym w tymże roku Państwowym Instytucie Dentystycznym (PID), uczelni bez pełnych praw akademickich, jednak reprezentującej wysoki poziom nauczania (do obsady nauczycielskiej należeli profesorowie Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego). W roku 1924 została jedną z pierwszych absolwentek PID[1].

Praca w latach 1924–1939 edytuj

Od skończenia studiów do wybuchu II wojny światowej[1]:

  • pracowała w Zakładzie Protetyki Dentystycznej, którym kierował dr med. Leopold Brennejsen, oraz w ubezpieczalni społecznej,
  • uzupełniała wiedzę w Klinice Chirurgii Stomatologicznej PID, a po przekształceniu Instytutu w Akademię Stomatologiczną (1933) – w tej Akademii[a],
  • odbyła staż zawodowy w Rostocku (1928/1929).

Zajmowała kolejno stanowiska asystenta, starszego asystenta i adiunkta[1].

Okres II wojny światowej edytuj

W czasie II wojny światowej straciła męża (nigdy nie wyszła powtórnie za mąż) i cały majątek. W okresie okupacji niemieckiej pracowała w Klinice Protetyki Stomatologicznej, która oficjalnie prowadziła działalność usługową, ale była też placówką tajnego nauczania studentów stomatologii. Po upadku powstania warszawskiego (październik 1944) została wypędzona z Warszawy. Zamieszkała i pracowała jako dentystka w Piotrkowie Trybunalskim[1].

Okres powojenny edytuj

Po zakończeniu wojny Janina Galasińska-Landsbergowa przeniosła się do Łodzi, gdzie włączyła się do organizacji wyższego szkolnictwa medycznego.

Starania o organizację Uniwersytetu Medycznego w Łodzi rozpoczęły się już w styczniu 1945 roku[2][3][4]; brali w nich udział m.in. profesorowie Franciszek Zwierzchowski i Alfred Meissner, związani przed wojną z warszawskim PID i Akademią Stomatologiczną[3].

W sierpniu 1945 roku zostały otwarte trzy wydziały medyczne[2][4]: lekarski, stomatologiczny (dziekan – Alfred Meissner) i farmaceutyczny. 28 lutego 1949 roku Wydział Stomatologiczny rozwiązano (rozporządzenie Ministra Oświaty), tworząc pierwszy w Polsce Oddział Stomatologiczny, włączony do Wydziału Lekarskiego UŁ. Oddział organizowali: Alfred Meissner (dziekan), Franciszek Zwierzchowski (prodziekan, później dziekan) i Janina Galasińska-Landsbergerowa[2][4][5].

Franciszek Zwierzchowski pisał później[5]:

Te trzy osoby stanowiły w początkach cały Wydział. Przed tą trójką stały niepomiernie ciężkie zadania – niezwłocznego uruchomienia Wydziału i rozpoczęcia pracy naukowej i dydaktycznej. Uczestnicy nie mieli nic: ani odpowiednich środków, ani lokalu, ani książek, ani narzędzi.

W nowej placówce utworzono m.in. Katedrę i Zakład Protetyki Dentystycznej, których organizację i kierownictwo powierzono Janinie Galasińskiej-Landsbergerowej[2][4][5]. Poza pracą organizacyjną i dydaktyczną wykonywała badania naukowe, uzyskując[1]:

W roku 1949 przebywała na rocznym stypendium w klinikach protetyki stomatologicznej w Chicago i Nowym Jorku. W latach 1950–1952 pełniła funkcję kierownika Oddziału Stomatologicznego[1].

W roku 1958 ponownie zamieszkała w Warszawie, gdzie otrzymała stanowisko kierownika Katedry Protetyki Stomatologicznej Akademii Medycznej, a następnie stanowiska[1]:

  • w latach 1966–1969 – kierownika Oddziału Stomatologii,
  • w latach 1970–1973 – dyrektora Instytutu Stomatologii, który utworzyła, opierając się na tradycjach Państwowego Instytutu Dentystycznego.

Była cenionym dydaktykiem, zaangażowanym w kształcenie przed- i podyplomowe (organizowała kursy szkolenia podyplomowego w Łodzi i Warszawie), oraz opiekunem w przewodach doktorskich i habilitacyjnych – od roku 1958 pełniła funkcję promotora w 15 przewodach doktorskich i opiekuna naukowego czterech habilitacji[1].

W latach 1965–1975 była naczelnym redaktorem czasopisma (dwumiesięcznika) „Protetyka Stomatologiczna”, którego wydawanie zainicjowała; była też przewodniczącą zespołu organizacyjnego[1].

Na emeryturę odeszła w roku 1973[1]. Swój życiorys, napisany w roku 1988, zakończyła słowami[1]:

Oceniając moje życie z perspektywy minionych lat, uważam, iż było ono trudne i żmudne – na miarę istniejących okoliczności. Ale dane mi było pracować i uczyć się pod kierunkiem wybitnych fachowców, wspaniałych ludzi. Władze wielokrotnie zaszczyciły mnie swym uznaniem. Cieszyłam się zaufaniem powierzonych mi zespołów i pacjentów. Doznałam wiele życzliwości ludzkiej.

Publikacje edytuj

Janina Galasińska-Landsbergerowa jest autorką, m.in. skryptu pt. Protetyka – część kliniczna i część laboratoryjna (dwa wydania), podręczników Protetyka Stomatologiczna (sześć wydań)[6] i Protezy ruchome częściowe (praca zespołowa), rozdziału w podręczniku pod redakcją prof. J. Krzywickiego – Stomatologia wieku dziecięcego oraz ok. 200 innych publikacji[1], np.[7][8]:

  • 1932 – Zagadnienia nowoczesnej protektyki (referat wygłoszony na pierwszem posiedzeniu naukowem Zrzeszenia Absolwentów Państw. Inst. Dentyst. dn. 17.II.1932 r.)[9],
  • 1936 – Praktyczne zastosowanie rozmaitych metod wycisku czynnościowego przy bezzębiu[10],
  • 1946 – Zgryzadła[11].

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymała[1]:

Upamiętnienie edytuj

Janina Galasińska-Landsbergerowa została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 290-3-29)[13], w skromnym grobie swojego ojca. W setną rocznicę jej urodzin na grobie postawiono pomnik, ufundowany przez polskie środowisko lekarskie, z napisem[1]:

Nestorowi Polskiej Protetyki Stomatologicznej – wdzięczni uczniowie.

Barbara Bruziewicz-Mikłaszewska[14] opublikowała wspomnienie zatytułowane[1]:

Prof. dr hab. Janina Galasińska-Landsbergerowa (1903–1998) – pierwsza dama protetyki stomatologicznej w Polsce

Jako motto zacytowała zdanie[1]:

Człowiek jest tyle wart, ile warta jest jego praca, a praca zespołu ma większe znaczenie niż jednostki

Janina Galasińska-Landsbergerowa

Uwagi edytuj

  1. ↑ Akademia Stomatologiczna została w roku 1949 przekształcona w Oddział Stomatologiczny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Barbara Bruziewicz-Mikłaszewska: Prof. dr hab. Janina Galasińska-Landsbergerowa (1903–1998) – pierwsza dama protetyki stomatologicznej w Polsce. [w:] Dent. Med. Probl. 41, 1, ISSN 1644-387X [on-line]. 2004. s. 151–154. [dostęp 2014-02-04]. (pol.).
  2. ↑ a b c d Prof. dr hab. Jerzy Supady: Powstanie wyższego szkolnictwa medycznego W Łodzi (uniwersytet – akademia – uniwersytet). [w:] Kronikarz [on-line]. cybra.lodz.pl. s. 7–18. [dostęp 2014-01-30]. (pol.).
  3. ↑ a b Piotr Machlański, Jerzy Supady: Lata wojenne. [w:] 65 lat Wyższego Szkolnictwa Medycznego w Łodzi [on-line]. www.umed.pl. [dostęp 2014-01-30]. (pol.).
  4. ↑ a b c d Piotr Machlański, Jerzy Supady: Pierwsze lata. [w:] 65 lat Wyższego Szkolnictwa Medycznego w Łodzi [on-line]. www.umed.pl. [dostęp 2014-02-04]. (pol.).
  5. ↑ a b c Anna Janas, Magdalena Stempowska, Grażyna Grzesiak-Janas: Powstanie i organizacja Uniwersytetu Łódzkiego z Oddziałem Stomatologii w 1945 roku. [w:] Magazyn Stomatologiczny [on-line]. www.magazyn-stomatologiczny.pl. [dostęp 2014-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-19)]. (pol.).
  6. ↑ Janina Galasińska-Landsbergerowa: Protetyka stomatologiczna: część kliniczna, Tom 1. [w:] Inform. bibliograficzna [on-line]. books.google.pl. [dostęp 2014-02-05].
  7. ↑ Janina Galasińska-Landsbergerowa. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. www.google.pl. [dostęp 2014-02-04].
  8. ↑ Most widely held works by Janina Galasińska-Landsbergerowa. www.worldcat.org. [dostęp 2014-02-04]. (ang.).
  9. ↑ Janina Galasińska-Landsbergerowa: Zagadnienia nowoczesnej protektyki (referat wygłoszony na pierwszem posiedzeniu naukowem Zrzeszenia Absolwentów Państw. Inst. Dentyst. dn. 17.II.1932 r.). [w:] Inform. bibliograficzna [on-line]. books.google.pl. [dostęp 2014-02-05].
  10. ↑ Janina Galasińska-Landsbergerowa: Praktyczne zastosowanie rozmaitych metod wycisku czynnościowego przy bezzębiu. [w:] Inform. bibliograficzna [on-line]. books.google.pl. [dostęp 2014-02-05].
  11. ↑ Janina Galasińska-Landsbergerowa: Zgryzadła. [w:] Inform. bibliograficzna [on-line]. books.google.pl. [dostęp 2014-02-05].
  12. ↑ M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1311.
  13. ↑ Cmentarz Stare Powązki: TEODOR GALASIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].
  14. ↑ Dr hab. Barbara Halina Bruziewicz-Mikłaszewska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2014-02-04].[martwy link]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Janina_Galasińska-Landsbergerowa&oldid=73606130”