Jaskier iliryjski

gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych

Jaskier iliryjski, jaskier illiryjski (Ranunculus illyricus L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Europie oraz w Azji Mniejszej. W Polsce współcześnie znany był tylko z jednego stanowiska, położonego na Płaskowyżu Proszowickim, koło Nowego Korczyna[4]. W 2013 r. odkryto nowe stanowisko w Skorocicach na Wyżynie Małopolskiej[5].

Jaskier iliryjski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Gatunek

jaskier iliryjski

Nazwa systematyczna
Ranunculus illyricus L.
Sp. Pl. 552 1753[3]
Synonimy
  • Ranunculus meridionalis Grossh.
  • Ranunculus meridionalis Grossh.[3]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Niska bylina jedwabiście owłosiona[6].
Korzeń
Bulwiasty[6].
Liście
Liście odziomkowe złożone są z trzech wąskich i klapowanych segmentów[6].
Kwiaty
Mają żółtą barwę. Dorastają do 20–35 mm średnicy. Działki kielicha są odwinięte[6].
Owoce
Niełupki o trójkątnym kształcie z zakrzywionym dziobem. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o cylindrycznym kształcie[6].

Biologia i ekologia

edytuj

Kwitnie w maju. Rośnie w murawach kserotermicznych. Cała roślina jest trująca. Gatunek charakterystyczny dla związku Cirsio-Brachypodion pinnati oraz zespołu Thalictro-Salvietum pratensis[7].

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. a b The Plant List. [dostęp 2017-01-09].
  4. R. Kaźmierczakowa 2001. Jaskier illiryjski. s. 146-147. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8
  5. Potwierdzenie występowania Ranunculus illyricus (Ranunculaceae) w Skorocicach (Wyżyna Małopolska). [dostęp 2017-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)].
  6. a b c d e Ranunculus illyricus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-23]. (fr.).
  7. Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
  8. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.