Jaskinia Tyron

Jaskinie Tyron
Państwo	Liban
Typ budynku	twierdza
Ukończenie budowy	przed 1110
Zniszczono	1260
Pierwszy właściciel	Fatymidzi
Kolejni właściciele	Królestwo Jerozolimskie (1110–1133, 1140–1165, 1182-1187, 1240–1257); Burydzi (1133-1140),; Zengidzi (1165–1182),; Ajjubidzi (1187–1240),; Templariusze (1257–1260)
	Położenie na mapie Libanu Jaskinie Tyron
	33°35′00″N 35°36′50″E/33,583333 35,613889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskinie Tyron (fr. Cave de Tyron, arab. Tirun an-Niha) – twierdza pierwotnie leżąca w północno-wschodniej części państwa Fatymidów, następnie jedna z ważniejszych twierdz krzyżowców i stolica wicehrabstwa Schuf, lenna hrabstwa Sydonu. Obecnie na terytorium Libanu.

Położenie

Forteca znajduje się ok. 16 km na wschód od Sydonu w Górach Szuf na zboczu góry Jebel Niha, na zachód od miasta Litani w dystrykcie Asz-Sczuf. W czasie wypraw krzyżowych miejsce to miało duże znaczenie strategiczne: załoga miała bezpośredni widok na Sydon, a w pogodne dni panorama rozciągała się od dalekiego Bejrutu na północy aż po Tyr na południu.

Historia

Do 1110 obszar, na którym znajdują się jaskinie należał do Fatymidów. Później jednak został podbity i wcielony do Królestwa Jerozolimskiego przez króla Baldwina I w czasie kampanii przeciwko Sydonowi. W tym czasie wydrążone przez muzułmanów jaskinie, zostały dodatkowo powiększone przez krzyżowców, aby stanowić ważny punkt oporu w razie agresji z okolic Damaszku.

Twierdza mogła wytrzymać długie oblężenie dzięki wydrążonym w skałach silosom na wodę i żywność. System jaskiń obejmował także komorę do uprawy roślin oraz wzniesioną także przez chrześcijan kaplicę.

Początkowo, do 1133, załogę stanowili sprzymierzeni z krzyżowcami druzowie pod przewodnictwem Ibn Dahhak Janda'ego, którzy zamieszkiwali ten obszar. Dopiero od 1140 garnizon składał się z krzyżowców

Mimo swojego położenia i walorów, obronnych Jaskinie Tyron często zmieniały właścicieli przechodząc to w ręce muzułmanów, to w ręce chrześcijan. W okresie 1182–1187 oraz 1240–1257 forteca stanowiła "stolicę" wicehrabstwa Schuf. W 1257 hrabia Sydonu, Julian Grenier ostatecznie odsprzedał umocnienia zakonowi templariuszy. Jednak w 3 lata później, w 1260, najazd Mongołów i zniszczenie Sydonu zmusił rycerzy zakonnych do porzucenia umocnionych jaskiń. Forteca popadła w zapomnienie i nie została obsadzona przez ponad 330 lat.

Do świetności znów doprowadził twierdzę dopiero pod koniec XVI w. druzyjski emir Fachr ad-Din II, który odbudowując stare umocnienia z czasów krucjat starał się zwiększyć potęgę ziem Libanu i odłączyć je od Imperium osmańskiego. Jednak klęska w bitwie pod Wadi al-Taim w 1634 plany te przekreśliła, a emir został wkrótce pojmany i zgładzony w Stambule.

W 1936 pozostałości po twierdzy zostały gruntownie przebadane przez archeologów.

Zobacz też

Bibliografia

Paul Deschamps: Une Grotte de-Fortress Croisés dans le Liban. La Cave de Tyron. W: Mélanges Syria Offerts A Monsieur René Dussaud. T. 2. Bibliothèque Historique et Archéologique XXX, 1939.
Kristian Molin: Unknown Crusader Castles. Londyn – Nowy Jork: 2001.
Denys Pringle, Peter E. Leach: The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem. Cambridge: 1998.

Linki zewnętrzne

Caves de Tyron (ze zdjęciami) (fr.) dostęp: 8 lipca 2011.